Σε λύση που θα περιορίσει ή θα επιλύσει τα προβλήματα που προκύπτουν από τη λειτουργία των ελαιοτριβείων και πυρηνελαιουργείων στη Μεσσηνία ελπίζει πως θα καταλήξει η Περιφέρεια Πελοποννήσου, η οποία αποφάσισε να συνάψει προς τούτο προγραμματική σύμβαση με το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών (ΕΚΕΦΕ) «Δημόκριτος», για την εκπόνηση ολοκληρωμένου σχεδίου αντιμετώπισης της όχλησης – ρύπανσης.
Τις σχετικές ανακοινώσεις έκανε χθες η αντιπεριφερειάρχης Μεσσηνίας Ελένη Αλειφέρη – Καραθανάση, η οποία σημείωσε πως, κυρίως, από το 2008 και εντεύθεν στην Περιφερειακή Ενότητα Μεσσηνίας και ιδιαίτερα στην ευρύτερη περιοχή Καλαμάτας – Μεσσήνης, καθώς και στον Μελιγαλά και τους γύρω οικισμούς, «αντιμετωπίζουμε ένα ιδιαίτερα οξυμμένο πρόβλημα όχλησης, που πλήττει την ομαλή κοινωνική και οικονομική ζωή των πολιτών, το οποίο κάθε χρόνο μεγεθύνεται και τείνει να λάβει διαστάσεις έντονης δυσφορίας από τις τοπικές κοινωνίες».
Πολυπαραγοντικό το πρόβλημα
Όπως τόνισε, το πρόβλημα συνδέεται με μία από τις κύριες πλουτοπαραγωγικές πηγές της Περιφέρειας Πελοποννήσου και της Π.Ε. Μεσσηνίας, την παραγωγή ελαιολάδου. Η αντιμετώπιση των οχλήσεων -ρύπανσης που δημιουργείται από τον κύκλο εργασιών ελαιοτριβείων και πυρηνελαιουργείων αποτελεί πολυπαραγοντικό πρόβλημα, που η κεντρική Πολιτεία μέχρι στιγμής δεν έχει αντιμετωπίσει με τη δέουσα προσοχή.
Στο πλαίσιο αυτό καλείται η Περιφέρεια Πελοποννήσου, ως υπεύθυνος αυτοδιοικητικός παράγοντας, να προβεί σε ενέργειες μεθοδικές και όχι αποσπασματικές, με γνώμονα την προάσπιση του δημοσίου συμφέροντος, της υγείας των πολιτών, της προστασίας του περιβάλλοντος και την ταυτόχρονη εξασφάλιση της παραγωγής του προϊόντος.
«Καλούμαστε», υπογράμμισε, «να αξιολογήσουμε αστοχίες υφιστάμενων εγκαταστάσεων και εφαρμοσμένων πρακτικών μας, χωρίς να μηδενίσουμε την επιχειρηματικότητα, αναγνωρίζοντας την αναγκαιότητα ύπαρξής της στην αλυσίδα της παραγωγής ελαιολάδου, να αναζητήσουμε και προτείνουμε βελτιώσεις σε νομοθετικό –θεσμικό πλαίσιο, καθώς και λύσεις τεχνοοικονομικά εφικτές, που θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των πολιτών και που ταυτόχρονα θα διασφαλίζουν την ομαλή ροή του κύκλου επεξεργασίας ελαιοκάρπου, ώστε να μην πληγεί η ελαιοπαραγωγή».
Αυτονόητο είναι ότι, στο πλαίσιο εκπόνησης του σχεδίου, θα κληθούν να συμβάλουν ενεργά με τις παρατηρήσεις τους τόσο οι ενδιαφερόμενοι φορείς (σύλλογος ελαιοτριβαίων, πυρηνελαιουργοί) όσο και οι Δήμοι της Μεσσηνίας με τους τεχνικούς τους συμβούλους.
Πακέτα Εργασιών
Το σχέδιο θα περιλαμβάνει τα παρακάτω Πακέτα Εργασιών:
-Βιβλιογραφική ανασκόπηση μελετών – εργασιών σε πυρηνελαιουργεία (που θα περιλαμβάνει βιβλιογραφική αναδρομή-ανάλυση υφιστάμενων σχετικών μελετών με χρήση επιστημονικών μηχανών αναζήτησης, νομικό πλαίσιο που ισχύει σε ελληνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, υπουργικές και κανονιστικές αποφάσεις που έχουν εκδοθεί, καθώς και περιγραφή των ελαιουργείων και πυρηνελαιουργείων της περιοχής)
-Ποιότητα υδάτων παρακείμενων των πυρηνελαιουργείων περιοχών (καταγραφή με επιτόπιους ελέγχους των υδάτινων φορέων στις παρακείμενες των εγκαταστάσεων περιοχές και αποτύπωση της ποιότητας των υδάτων με επιτόπιες αυτοψίες)
-Εκπομπές αέριων ρύπων από τα πυρηνελαιουργεία και ποιότητα ατμόσφαιρας παρακείμενων περιοχών (με 1 μέτρηση για το προσδιορισμό των εκπομπών αέριων ρύπων από τα απαέρια μιας εγκατάστασης, που θα αφορούν ισοκινητική δειγματοληψία και προσδιορισμό συγκέντρωσης ολικών αιωρούμενων σωματιδίων [TSP], μετρήσεις Ολικού Οργανικού Άνθρακα (TOC), μετρήσεις Ανόργανων ρύπων [ΝΟx, SO2, CO, %CO2, %O2], μέτρηση πίεσης, θερμοκρασίας καυσαερίων και περιεκτικότητα, που απαιτούν τη συναίνεση του πυρηνελαιουργείου και θα διασφαλιστεί με ευθύνη της Περιφέρειας, 3 σημεία μέτρησης ποιότητας αέρα εκτός των εγκαταστάσεων των πυρηνελαιουργείων στα οποία θα μετρηθεί σωματιδιακή ύλη). Η δειγματοληψία είναι εικοσιτετράωρη (1 δείγμα ημερησίως).
Θα λαμβάνονται δείγματα καθημερινά καθ’ όλη τη διάρκεια λειτουργίας της μονάδας καθώς και 15 ημερών πριν από την έναρξη. Συνολικά υπολογίζονται κατ’ ελάχιστο 200 δείγματα. Στα δείγματα αυτά θα πραγματοποιηθεί χημική ανάλυση για τον προσδιορισμό της χημικής τους σύστασης σε: ιόντα (νιτρικά, θειικά, φωσφορικά, χλωρικά, αμμωνίου, καλίου, νατρίου), οργανικό/στοιχειακό άνθρακα (OC/EC), πολυαρωματικούς υδρογονάνθρακες (PAHs) σε επιλεγμένα δείγματα, διοξείδιο του θείου (SO2), μονοξείδιο του άνθρακα (CO), οξείδια του αζώτου (ΝOx) και πτητικές οργανικές ενώσεις. Η δειγματοληψία αυτών των χημικών παραμέτρων θα πραγματοποιηθεί καθ’ όλη τη διάρκεια λειτουργίας της μονάδας, καθώς και 15 ημερών μετά τη λήξη. Συνολικά αναμένεται η συλλογή 15 δειγμάτων/ρύπο.
-Υπολογισμός διασποράς αέριων ρύπων από τα πυρηνελαιουργεία στις παρακείμενες περιοχές υπό διαφορετικές μετεωρολογικές συνθήκες
-Ανίχνευση και εκτίμηση της συνεισφοράς πηγών (τα δεδομένα από τη χημική ανάλυση των δειγμάτων αιωρούμενων σωματιδίων θα εξεταστούν με σκοπό την ανίχνευση πηγών αέριας ρύπανσης και την εκτίμηση της συνεισφοράς τους στην υπό μελέτη περιοχή)
-Προτάσεις βελτίωσης λειτουργίας των μονάδων (που περιλαμβάνει προτάσεις τροποποίησης και βελτιώσεων στον εξοπλισμό των εγκαταστάσεων των πυρηνελαιουργείων και των ελαιουργείων και της λειτουργίας τους, τεχνικοοικονομική μελέτη των παρεμβάσεων για τη βελτίωση της λειτουργίας των πυρηνελαιουργείων, εκτίμηση κόστους και αναγνώριση πιθανών χρηματοδοτικών εργαλείων, καθώς και προτάσεις για αλλαγή στο νομικό πλαίσιο).
Υποχρεώσεις «Δημόκριτου»
Το ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», μέσω του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικών Ερευνών (Ε.Π.ΕΡ.), αναλαμβάνει την ευθύνη και το συντονισμό όλων των απαραίτητων ενεργειών ως εξής: αυτοψίες στις μονάδες, σε υδάτινους φορείς των παρακείμενων περιοχών και συλλογή στοιχείων από υφιστάμενες μετρήσεις, συναντήσεις τεχνικού αντικειμένου με τους ιδιοκτήτες των πέντε πυρηνελαιουργείων που δραστηριοποιούνται στην περιοχή και με επιλεγμένους ιδιοκτήτες των ελαιουργείων, μετρήσεις αέριας ρύπανσης και μελέτη ποιότητας αέρα, που θα περιλαμβάνει μετρήσεις αιωρουμένων σωματιδίων και ανάλυση για τον προσδιορισμό της χημικής τους σύστασης, καθώς και αέριων ρύπων που σχετίζονται με τη λειτουργία των πυρηνελαιουργείων, μελέτη και πρόβλεψη της διασποράς των ρύπων στις παρακείμενες περιοχές κάτω από διαφορετικές μετεωρολογικές συνθήκες, ανίχνευση και εκτίμηση της συνεισφοράς των πηγών ρύπανσης (source apportionment), αξιολόγηση μετρήσεων, εξαγωγή συμπερασμάτων και προτεινόμενες λύσεις.
Διάρκεια 9 μηνών με προϋπολογισμό 55.350 ευρώ
Η διάρκεια της προγραμματικής σύμβασης θα είναι 9 μήνες, αρχής γενομένης από την ημερομηνία υπογραφής. Ο συνολικός προϋπολογισμός ανέρχεται σε 55.350 ευρώ συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ. Η χρηματοδότηση του έργου θα γίνει από πόρους της Π.Ε. Μεσσηνίας από τους προϋπολογισμούς των ετών 2015 και 2016.
Ύστερα από την ολοκλήρωση των εργασιών θα καθορισθεί περίοδος διαβούλευσης 15 ημερών, προκειμένου να υποβάλουν τις παρατηρήσεις – προτάσεις τους οι εμπλεκόμενοι φορείς της επιλογής της Περιφέρειας, τις οποίες θα αξιολογήσει η ομάδα εργασίας του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», και θα καταλήξει στα συμπεράσματα, με τα οποία θα συμπληρωθεί το τελικό παραδοτέο.
Του Χάρη Χαραλαμπόπουλου
