-Από τον επιστημονικό υπεύθυνο και συντονιστή, καθηγητή Νικόλαο Ζαχαριά
Η Καλαμάτα, η Περιφέρεια Πελοποννήσου και εσχάτως η χώρα, έχει στρέψει το βλέμμα της στο Πρόγραμμα ΚΑΛΑΜΑΤΑ 1821 – Δρόμοι Ελευθερίας. Η σημερινή αρθογραφία έχει στόχο να ξεκινήσει η τακτική και ολοκληρωμένη ενημέρωση σχετικά με το Πρόγραμμα, τους στόχους του, την πορεία του και τις δράσεις του. Η αναγκαιότητα αυτή προκύπτει από την ίδια τη φύση του, καθώς και τους στόχους του, που, όπως θα αναλυθεί στη συνέχεια, αγκαλιάζουν μεγάλο εύρος των θεμάτων του ’21, τόσο από ιστορικής και πολιτιστικής άποψης όσο και από τις πτυχές των σύγχρονων τεχνολογιών, της έβδομης τέχνης και της βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης.
Η «προϊστορία» του Προγράμματος
Το 2017 ο γράφων δέχτηκε μια παρότρυνση από τον τότε δήμαρχο της πόλης, κ. Π. Νίκα, με τη φράση ότι «η Καλαμάτα δεν μπορεί να είναι απούσα από τους εορτασμούς των 200 ετών» και, ως εκ τούτου, ότι θα ήταν θεμιτό «να υποβάλλουμε πρόταση στην Πρόσκληση του ΕΣΠΑ της Δράσης Ερευνώ – Δημιουργώ – Καινοτομώ», που μόλις είχε ανακοινωθεί από το υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης. Συνειδητοποιήθηκε ότι η πρόκληση και το στοίχημα ήταν μεγάλα, και χρειάστηκαν αρκετές εβδομάδες ώστε μια μικρή αλλά έμπειρη ομάδα από το Εργαστήριο Αρχαιομετρίας, σε συνεργασία με το Δήμο- ΦΑΡΙΣ, να συνθέσουν την πρόταση με τους εμπλεκόμενους φορείς και τους στόχους. Λίγους μήνες μετά τα αποτελέσματα της ανώνυμης, διπλής αξιολόγησης των 2.500 προτάσεων που υποβλήθηκαν έδωσαν μεγάλη βαθμολογία στην πρόταση και την κατέτασσαν στις εγκεκριμένες προς χρηματοδότηση. Το ημερολόγιο έδειχνε Μάρτιο του 2018 και μετά άλλους 3 μήνες ελέγχου του φακέλου της πρότασης, άρχισε η υλοποίησή της, με περίοδο υλοποίησης το διάστημα Ιούνιος 2018 – Ιούνιος 2021.
Στοιχεία και στόχοι του Προγράμματος
Το ΚΑΛΑΜΑΤΑ 1821 – Δρόμοι Ελευθερίας, χρηματοδοτούμενο από το Ευρωπαϊκό Κοινοτικό Ταμείο, αποτελεί σύμπραξη τριών φορέων: του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου (συντονιστής φορέας) με τη συμμετοχή ερευνητών από τρία τμήματα (Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτιστικών Αγαθών, Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών και Θεατρικών Σπουδών), της Κοινωφελούς Επιχείρησης του Δήμου Καλαμάτας «Φάρις» και της κινηματογραφικής εταιρείας «VIEWMASTER Films A.E.».
Ευρύτερος στόχος του ΚΑΛΑΜΑΤΑ 1821: Δρόμοι Ελευθερίας είναι η μελέτη και ανάδειξη στο ευρύ κοινό σημαντικών τοπικών παραμέτρων της εποχής του 1821 και η διασύνδεσή τους με το σήμερα, μέσα από δρόμους ιστορίας, πολιτισμού και εμπορίου. Έμφαση δίδεται σε συγκεκριμένες πτυχές της Επανάστασης του 1821 με σημαντική ιστορική σημασία και έντονη διασύνδεση με την ευρύτερη περιοχή της Πελοποννήσου και της χώρας ευρύτερα (π.χ. προετοιμασία του αγώνα, οικονομική ζωή, στοιχεία αρχιτεκτονικής και παραστατικών τεχνών, πτυχές του καθημερινού βίου, έναρξη της επανάστασης, έως τη ναυμαχία του Ναυαρίνου), ώστε να σκιαγραφηθεί η πορεία των 200 ετών του ελληνικού κράτους. Ο στόχος επικουρείται και αναδεικνύεται με τη χρήση νέων τεχνολογιών εικόνας και πολυμέσων, για τη διαδραστική απεικόνιση των γεγονότων στο κοινό/επισκέπτες της πόλης, σε μόνιμη βάση.
Τα παραδοτέα του έργου είναι τα ακόλουθα τέσσερα:
-Η δημιουργία ταινίας κανονικής διάρκειας (δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ) 90 λεπτών, η οποία με σύγχρονο τρόπο θα προσπαθήσει να αφηγηθεί τα γεγονότα του ‘21 σε πολυδιάστατο επίπεδο, δηλαδή εκτός από τους αγώνες θα ενσωματώνει και στοιχεία αρχιτεκτονικής, μουσικής, διατροφής κ.λπ., ώστε να παρουσιάζει πολύπλευρα την εικόνα της εποχής.
-Η δημιουργία ψηφιακών πολυμεσικών εφαρμογών που θα αναπλάθουν μνήμες στην πόλη που σχετίζονται με το ’21, δηλαδή κτήρια, μορφές ηρώων, διαδρομές που σχετίζονται με γνωστά επεισόδια της περιόδου, παρακινώντας τους ενδιαφερόμενους να κινηθούν σε σημεία ενδιαφέροντος της πόλης και της περιοχής, να “βιώσουν” τις συνθήκες της εποχής και να συμμετάσχουν σε διαδραστικά παιχνίδια που θα αναπτυχθούν είτε σε ανοιχτές εφαρμογές και προβολές είτε σε μορφή δράσεων. Τα πολυμεσικά και οι προβολές θα φιλοξενούνται σε αίθουσα του ιστορικού κτηρίου του παλαιού Δημαρχείου της Καλαμάτας μαζί με μία έκθεση αντικειμένων της εποχής, με αποτέλεσμα ο επισκέπτης να μπορεί να ζήσει συνολικά το αφήγημα της Καλαμάτας του 1821.
-Η δημιουργία και ενσωμάτωση νέων δρώμενων στην πόλη της Καλαμάτας κατά το μήνα Μάρτιο, με έμφαση στη συμμετοχή των επισκεπτών και κατοίκων της. Τα δρώμενα αυτά, καθώς και η ψηφιακή πλατφόρμα συνολικά, θα θεσμοθετήσουν ένα πλαίσιο πολιτιστικών, εμπορικών και τουριστικών δρώμενων, τα οποία θα αποτελούν διαχρονικό σημείο αναφοράς για την πόλη.
-Τέλος, και επίσης πολύ σημαντικά, η λειτουργία εμπορικής επωνυμίας «Καλαμάτα 1821» για το μήνα Μάρτιο με τη συμμετοχή των επιχειρηματικών φορέων της πόλης. Συγκεκριμένα, οι επιχειρήσεις εστίασης, παραδοσιακών προϊόντων, διαμονής και τα τουριστικά γραφεία θα παρέχουν υπηρεσίες με ατμόσφαιρα ’21, προκειμένου ο επισκέπτης να ενσωματώνεται με μεγαλύτερη πληρότητα στις δράσεις και το χαρακτήρα της πόλης που θα του παρέχουν τα δρώμενα, οι εκθέσεις και οι ψηφιακές εφαρμογές.
Πορεία υλοποίησης του Προγράμματος
Στη μέχρι σήμερα πορεία του έργου έχουν υλοποιηθεί 12 Ημερίδες Ενημέρωσης, Διάχυσης και Διαβούλευσης, 20 Δελτία Τύπου, δεκάδες συναντήσεις με ομάδες και φορείς και έχει συμπληρωθεί ο κύκλος ενημέρωσης όλων των θεσμικών φορέων σε τοπικό και εθνικό επίπεδο.
Για το παραδοτέο της ταινίας έχει ολοκληρωθεί η ιστορική έρευνα, η οποία έχει αποδώσει ένα πρωτότυπο σενάριο, έχουν επιλεγεί οι χώροι και οι σχετικές αδειοδοτήσεις των γυρισμάτων και βρίσκεται στο στάδιο της προετοιμασίας των γυρισμάτων, τα οποία θα ολοκληρωθούν την περίοδο του Μαρτίου – Μαΐου 2020.
Για τις ψηφιακές εφαρμογές έχουν δημιουργηθεί οι «ιστορίες» και το περιεχόμενό τους, έχει γίνει η προμήθεια των συσκευών και αναμένεται η ολοκλήρωση της ετοιμασίας του χώρου φιλοξενίας του με την προοπτική να ξεκινήσει τη λειτουργία του το φετινό Μάρτιο.
Τα δρώμενα του Μαρτίου έχουν συνθέσει ένα μωσαϊκό εκδηλώσεων ιστορικού, μουσικού, εικαστικού, αφηγηματικού χαρακτήρα, ξεναγήσεων, γευσιγνωσίας, ακόμη και αθλητικού περιεχομένου, ώστε από το φετινό Μάρτιο η πόλη να μπορεί για όλη τη διάρκεια του μήνα να βιώσει πτυχές που αναφέρονται στο ’21.
Η εμπορική επωνυμία υλοποιείται για φέτος με τη συμμετοχή ενός αρχικού αλλά σημαντικού αριθμού επιχειρήσεων οι οποίες σε συνεργασία με το Πρόγραμμα επιθυμούν να συνεισφέρουν με το δικό τους χρώμα σε έναν πετυχημένο μήνα αυξημένης επισκεψιμότητας.
Εξυπακούεται ότι ακόμη και η πορεία υλοποίησης του Προγράμματος αποδίδει μετρήσιμα οφέλη στην πόλη, αφού οι κατά κυριότητα ευρωπαϊκοί του πόροι αναλώνονται στην πόλη, συμβάλλοντας στην τόνωση της οικονομίας της. Παράλληλα, δημιουργούν συνέργειες και καλές πρακτικές ποιοτικού περιεχομένου.
Η νέα Δημοτική Αρχή έχει αντιληφθεί πλήρως την σημαντικότητα και μοναδικότητα ύπαρξης του Προγράμματος, τόσο σε περιφερειακό όσο και εθνικό επίπεδο, και επίσης εξαιρετικά σημαντικό είναι η κοινή συναντίληψη όλων των παρατάξεων της πόλης. Ακόμη πιο σημαντικό, καθόσον το Πρόγραμμα έχει δομηθεί για να λειτουργήσει «από κάτω προς τα πάνω», δηλαδή από τους δημότες της Καλαμάτας, αποτελεί η ενημέρωση των δημοτών, η οποία ξεπερνά το 40%, δηλαδή σχεδόν ένας στους δύο πολίτες έχει ήδη ακούσει για την ύπαρξή του. Εκτιμάται ότι με τη λήξη των εορτών του Μαρτίου 2020 το ποσοστό θα έχει ανέλθει σε ακόμη ψηλότερα επίπεδα, για να κορυφωθεί το 2021 με την καθολική συμμετοχή των πολιτών.
Το Πρόγραμμα υλοποιείται υπό την αιγίδα της ΑΕ του Πρόεδρου της Δημοκρατίας, έχει χαρακτηριστεί από το υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης ως εμβληματικό έργο στον Πολιτισμό για την τρέχουσα τριετία και έχει ως Χορηγό Επικοινωνίας την ΕΡΤ.
Ιστοσελίδα του Προγράμματος
kalamata1821.com
