Ένα σημαντικό βήμα προς την πολυαναμενόμενη αναγέννηση του δυτικού παραλιακού μετώπου της Καλαμάτας, και συγκεκριμένα της περιοχής του Κορδία, θα γίνει σήμερα Δευτέρα, 4 Αυγούστου, με την εξέταση και έγκριση των σχετικών μελετών από τη Δημοτική Επιτροπή.
Το έργο με τίτλο «Ολοκληρωμένες παρεμβάσεις αναβάθμισης αστικού τοπίου δυτικού παραλιακού μετώπου Καλαμάτας – Περιοχή Επέμβασης 01» σηματοδοτεί μια συνολική προσπάθεια επανασύνδεσης της πόλης με τη θαλάσσια ταυτότητά της.
Η Καλαμάτα βρίσκεται μπροστά σε μια καθοριστική αστική επιλογή. Η ανάπλαση του δυτικού παραλιακού μετώπου στην περιοχή του Κορδία δεν είναι απλώς ένα έργο υποδομής. Είναι μια πράξη επανανοηματοδότησης του χώρου, μια απόπειρα να ανακτηθεί ένας δημόσιος πλούτος που για δεκαετίες παρέμενε στο περιθώριο: η άμεση επαφή της πόλης με τη θάλασσά της.
Η περιοχή Κορδία, ένα κομμάτι του αστικού πάζλ που είχε για χρόνια αφεθεί στη φθορά και την αορατότητα, έρχεται σήμερα στο προσκήνιο, όχι με όρους εκμετάλλευσης, αλλά με όρους επανένταξης και μεταμόρφωσης.
Ένα νέο παράδειγμα με κοινωνικό και περιβαλλοντικό πρόσημο
Το έργο, με τίτλο «Ολοκληρωμένες παρεμβάσεις αναβάθμισης αστικού τοπίου δυτικού παραλιακού μετώπου Καλαμάτας – Περιοχή Επέμβασης 01», αποτελεί ίσως την πιο σημαντική προσπάθεια των τελευταίων ετών για να αποκατασταθεί η ισορροπία ανάμεσα στον αστικό χώρο και το φυσικό τοπίο.
Η φιλοσοφία του βασίζεται σε ένα σύγχρονο, περιβαλλοντικά ευαίσθητο και κοινωνικά συμπεριληπτικό σχεδιασμό, ο οποίος απορρίπτει την υπερεκμετάλλευση και αγκαλιάζει την έννοια της ήπιας ανάπτυξης: διαδρομές περιπάτου, ελαφρές κατασκευές χωρίς μόνιμο σκυρόδεμα, υποδομές προσβάσιμες από όλους, σκιερά σημεία, θέσεις ανάπαυσης, ελεύθεροι χώροι για δημιουργική συνεύρεση.
Ο δημόσιος χώρος ως φορέας κοινωνικής συνοχής
Σε μια εποχή που οι αστικές ανισότητες και ο κοινωνικός αποκλεισμός συχνά αποτυπώνονται και στον τρόπο που σχεδιάζονται ή εγκαταλείπονται οι δημόσιοι χώροι, η ανάπλαση του Κορδία μπορεί να αποτελέσει ένα ισχυρό αντιπαράδειγμα:
Ένας τόπος που δεν περιφράσσεται, δεν ιδιωτικοποιείται, δεν απομονώνει, αλλά ανοίγεται. Ανοίγεται στους κατοίκους κάθε ηλικίας, στους επισκέπτες, στα παιδιά, στους ηλικιωμένους, στα άτομα με αναπηρία. Πρόκειται για ένα δημόσιο αγαθό, σχεδιασμένο με όρους ισότητας, προσβασιμότητας και συμμετοχής.
Η κοινωνική σημασία του έργου, συνεπώς, δεν περιορίζεται στη δημιουργία ενός καλαίσθητου περιπάτου. Συνδέεται με κάτι βαθύτερο: με το δικαίωμα όλων στον ποιοτικό δημόσιο χώρο, στη συνύπαρξη, στην επαφή με τη φύση και την αστική ταυτότητα.
Αποκατάσταση της σχέσης πόλης–θάλασσας
Η Καλαμάτα είναι μια πόλη με έντονη θαλάσσια φυσιογνωμία, η οποία όμως διαχρονικά αντιμετώπισε προβλήματα αστικής ασυνέχειας. Το δυτικό παραλιακό της μέτωπο, για δεκαετίες, ήταν αποκομμένο, είτε λόγω αστικών φραγμών είτε λόγω εγκατάλειψης.
Η παρούσα μελέτη έρχεται να γεφυρώσει αυτό το χάσμα, προσφέροντας ένα συνεχή παραλιακό περίπατο από την ανατολική έως τη δυτική πλευρά, πλήρως ενταγμένο στον πολεοδομικό ιστό, συνδεδεμένο με την οδό Πλαστήρα και άλλα σημεία αστικής κυκλοφορίας. Πρόκειται για μια επανένταξη του τοπίου στην καθημερινότητα – μια επανάκτηση της φυσικής εμπειρίας που είχε χαθεί.
Αναστρέψιμη παρέμβαση, ανθεκτική προοπτική
Αξίζει να τονιστεί πως ο σχεδιασμός της ανάπλασης είναι πλήρως αναστρέψιμος. Δε βασίζεται σε βαριές υποδομές ή οριστικές παρεμβάσεις που αλλοιώνουν το τοπίο. Αντίθετα, εντάσσεται σε μια λογική ευέλικτης οικολογικής διαχείρισης του δημόσιου χώρου, επιτρέποντας μετασχηματισμούς στο μέλλον, ανάλογα με τις ανάγκες των χρηστών και τις περιβαλλοντικές συνθήκες. Έτσι, το έργο αποκτά ιδιαίτερη αξία: σέβεται το παρόν, δεν επιβαρύνει το μέλλον και αφήνει περιθώριο εξέλιξης.
Πέρα από την Καλαμάτα
Η σημασία του έργου υπερβαίνει τα στενά όρια του Δήμου Καλαμάτας. Σε μια χώρα που συχνά αδυνατεί να διαχειριστεί με όραμα και σεβασμό τα παραλιακά της μέτωπα, το παράδειγμα του Κορδία μπορεί να γίνει πιλότος για άλλες πόλεις: πώς σχεδιάζουμε χωρίς να καταστρέφουμε, πώς χτίζουμε χωρίς να τσιμεντοποιούμε, πώς επανασχεδιάζουμε με γνώμονα τον άνθρωπο και το περιβάλλον.
Η πρόκληση της υλοποίησης
Όπως κάθε φιλόδοξο σχέδιο, έτσι και αυτό θα κριθεί τελικά στη φάση της εφαρμογής. Η καλή πρόθεση, ο τεχνικά άρτιος σχεδιασμός και η περιβαλλοντική ευαισθησία πρέπει να μετουσιωθούν σε ποιότητα κατασκευής, διαχείριση, συντήρηση και λειτουργία.
Ο Δήμος Καλαμάτας έχει μπροστά του την ευκαιρία – και την ευθύνη – να δείξει πως ένα έργο δεν είναι μόνο υποδομή, αλλά μέρος μιας ευρύτερης πολιτισμικής και πολιτικής αλλαγής στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον αστικό χώρο.
Έργο-ορόσημο για μια πόλη που ξαναβρίσκει τη θάλασσά της
Η ανάπλαση του Κορδία δεν είναι απλώς μια τεχνική πράξη. Είναι μια αστική χειρονομία με βαθύ πολιτιστικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό νόημα. Είναι η απόδειξη ότι μπορούμε να επανασχεδιάσουμε τις πόλεις μας χωρίς να τις προδώσουμε. Ότι μπορούμε να σεβαστούμε τη φύση χωρίς να αρνηθούμε την εξέλιξη. Και κυρίως, ότι μπορούμε να χτίσουμε για όλους, όχι για λίγους.
Αν το έργο υλοποιηθεί με βάση το όραμα των μελετών, η Καλαμάτα δε θα αποκτήσει απλώς έναν νέο παραλιακό περίπατο – θα αποκτήσει ένα νέο τρόπο να στέκεται απέναντι στον εαυτό της και στη θάλασσά της.
Α.Π.
