Οι Κλασικές Σπουδές στην Καλαμάτα

Οι Κλασικές Σπουδές στην Καλαμάτα

Από τούτη τη φιλόξενη στήλη έχουμε επισημάνει και παλαιότερα ότι η όμορφη πόλη της Καλαμάτας και ευρύτερα ο ευλογημένος Νομός Μεσσηνίας, με τη μακραίωνη πολιτισμική παράδοση και τους επιβλητικούς αρχαιολογικούς χώρους, αποτελεί ιδανικό τόπο για εκείνους τους φοιτητές, οι οποίοι οδηγημένοι από άδολη αγάπη για την αρχαιότητα επιθυμούν να ειδικευθούν στις κλασικές σπουδές και να εμβαθύνουν στην αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα.  Το Τμήμα Φιλολογίας, που εδρεύει στην περιοχή μας και τα τελευταία χρόνια έχει φανερώσει αξιοσημείωτα δείγματα επιστημονικής, ερευνητικής και συνεδριακής δραστηριότητας, στοχεύει σύμφωνα με την ιδρυτική πράξη του, πλην των άλλων, στη συστηματική καλλιέργεια και αδιάλειπτη προαγωγή των κλασικών γραμμάτων. 

Ειδικότερα, η κλασική κατεύθυνση του ως άνω Τμήματος, στελεχωμένη από ευάριθμους αλλά έγκριτους και έμπειρους διδάσκοντες, με μακρά θητεία στις πανεπιστημιακές αίθουσες και στέρεη κατάρτιση στην αρχαιοελληνική γραμματεία, καταβάλλει κατ’ έτος άκρως κοπιώδεις καίτοι άνισες προσπάθειες να εκπαιδεύσει έναν μεγάλο αριθμό σπουδαστών, οι οποίοι κυριολεκτικά διψούν να μάθουν τις αρχαίες ελληνικές διαλέκτους, κυρίως την αττική διάλεκτο, που είναι και ο γεννήτορας της ομιλουμένης νεοελληνικής, να γνωρίσουν λεπτομερέστερα τα συναρπαστικά μυστικά της λατινικής γλώσσας, να εξοικειωθούν με τις πολυάριθμες εκφάνσεις της κλασικής λογοτεχνίας και φιλοσοφίας, να προσπελάσουν ερμηνευτικά στον νοηματικό πυρήνα εμβληματικών αρχαίων κειμένων, που σφράγισαν ανεξίτηλα, με την καταλυτική τους επίδραση, την πνευματική ζωή όλης της οικουμένης, να πληροφορηθούν για τις ποικίλες πτυχές και όψεις της αρχαιοελληνικής και ρωμαϊκής κοινωνίας και, έτι σημαντικότερον, να βιώσουν την αδιάσπαστη και αδιατάρακτη συνέχεια και σύνδεση του αρχαιοελληνικού και ρωμαϊκού πολιτισμού με το δικό μας σύγχρονο κόσμο μέσα στο άνυσμα του αρίφνητου χρόνου πολλών χιλιετιών.

Αξίζει, επίσης, να υπογραμμιστεί στο σημείο αυτό ότι η ελληνική πολιτεία, ανταποκρινόμενη δεόντως στα επανειλημμένα αιτήματα του φιλολογικού κλάδου στη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση, έλαβε κατά το περασμένο έτος δραστικά μέτρα, με κεντρικό σκοπό την ενίσχυση και προώθηση των κλασικών γραμμάτων στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο.  Πιο συγκεκριμένα, ύστερα από εντονότατα διαβήματα των συναδέλφων φιλολόγων αποφασίστηκαν ορθώς και δικαίως, μεταξύ άλλων, η άμεση επαναφορά της διδασκαλίας των Λατινικών ως πανελλαδικώς εξεταζόμενου μαθήματος στο Λύκειο και η επανένταξη των αρχαίων ελληνικών ως διδακτέας ύλης προς εξέταση στις προαγωγικές δοκιμασίες του Γυμνασίου.    Οι ευοίωνες αυτές εξελίξεις στη Μέση Εκπαίδευση, εξαιτίας των οποίων τα γνωστικά αντικείμενα των Αρχαίων Ελληνικών και των Λατινικών αναβαθμίζονται σε σημαντικό βαθμό και καθίστανται προφανώς αδιαμφισβήτητο πρόκριμα για εκείνους τους υποψηφίους, οι οποίοι ευελπιστούν να εισαχθούν, ως επί το πλείστον, σε τμήματα ανθρωπιστικών και εν γένει θεωρητικών σπουδών, πρέπει να αποτελέσουν γόνιμη και δημιουργική αφόρμηση για το Τμήμα Φιλολογίας στην Καλαμάτα, προκειμένου να αναδείξει και συνακολούθως να ενδυναμώσει έτι περαιτέρω τις κλασικές σπουδές και εν γένει την αρχαιογλωσσία και την αρχαιομάθεια.

Ανείπωτη θλίψη επομένως προκαλεί το γεγονός ότι αυτή τη στιγμή το Τμήμα Φιλολογίας, το οποίο είναι δίχως αμφιβολία βαρύνουσας σημασίας για το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και την πνευματική ζωή της Μεσσηνίας, αλλά παραμένει τραγικά υποστελεχωμένο, στερείται δυστυχώς ακόμη και αυτού του ενός καθηγητή με ειδίκευση στη Λατινική Φιλολογία.  Το αδιανόητο και αδικαιολόγητο αυτό έλλειμμα έμψυχου δυναμικού με ικανή κατάρτιση στα λατινικά γράμματα αποτελεί αξιοθρήνητη πρωτοτυπία του Τμήματός μας σε όλη την Ελλάδα! 

Το Τμήμα Φιλολογίας της πόλης μας ειδικότερα δεν διαθέτει εδώ και μία δεκαετία διορισμένο διδάσκοντα, ο οποίος θα αναλάμβανε αφενός την εκμάθηση της λατινικής γλώσσας προς όφελος των φοιτητών και αφετέρου θα προχωρούσε σε εκείνες τις στοχευμένες πρωτοβουλίες που θα εμπέδωναν κλίμα ασφάλειας για το μέλλον των κλασικών σπουδών στην Καλαμάτα, αφού η διδασκαλία των λατινικών είναι μία από τις δύο κρηπίδες, επάνω στις οποίες οικοδομείται η ίδια η επιστήμη της κλασικής φιλολογίας. 

Ως εκ τούτου θεωρούμε ότι είναι επιτακτικό κατά την παρούσα κρίσιμη φάση να ληφθεί χωρίς χρονοτριβή η αναγκαία μέριμνα, ώστε να αποκτήσει επιτέλους το Τμήμα Φιλολογίας μόνιμο καθηγητή λατινικής φιλολογίας και ταυτοχρόνως να ισχυροποιηθεί περισσότερο η Κλασική Κατεύθυνση με το επιπλέον κατάλληλα κατηρτισμένο προσωπικό και την απαραίτητη θεσμική θωράκιση μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών, διότι η εμφαντική προβολή και η μελετημένη ανάδειξη της κλασικής κληρονομιάς μας θα λειτουργήσει ως ισχυρότατος πόλος έλξης σπουδαστών και ερευνητών, με πολλαπλά ευεργετικά αποτελέσματα για τη μεσσηνιακή κοινωνία. 

Είθε να εισακουστούν οι εκκλήσεις μας για άμεση και γενναιόδωρη αρωγή και ενίσχυση!

Tου Ανδρέα Γ. Μαρκαντωνάτου

Ο κ. Ανδρέας Γ. Μαρκαντωνάτος είναι Καθηγητής της Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, Μέλος του ΔΣ του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού και Επόπτης Αρχαίων Ελληνικών στο Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής.