Για τους κάτοικους της Χώρας η “κοκκάλα” είναι το πρόσωπο του αλόγου ή μουλαριού που τοποθετείται σε ξύλινο κοντάρι με υφάσματα και περιφέρεται με αποκριάτικα ακούσματα στις γειτονιές του χωριού, καλώντας όλους να συμμετάσχουν στη γιορτή που στήνεται στο πλαίσιο των αποκριών…
Η ανάγκη του Πολιτιστικού Συλλόγου Χώρας «Η Κοκκάλα» να ξαναδώσει πνοή, μέσω των μελών του, στο παραδοσιακό έθιμο της «κοκκάλας», ξεκίνησε από τη νοσταλγία τους για μια σειρά από έθιμα που είχαν σβήσει στο πέρασμα του χρόνου. Έτσι συνέβη και με το συγκεκριμένο δρώμενο, οι ρίζες του οποίου φτάνουν στο μακρινό 1860, τότε που πρωτοεμφανίστηκε σε αυτό το μικρό χωριό του Δήμου Πύλου-Νέστορος κι έκτοτε μεταφέρθηκε σε άλλες περιοχές, μέχρι που άρχισε να «σβήνει» κατά τη διαδοχή των νεότερων γενιών.
Φέτος, παρότι έχουν περάσει τέσσερα και πλέον χρόνια από τη δημιουργία του Πολιτιστικού Συλλόγου «Η Κοκκάλα» στη Χώρα, το έθιμο αναβιώνει προκειμένου να συναντήσει ξανά την πραγματική του διάσταση.
Μιλώντας στο «Θ» ο κ. Κώστας Αθανασόπουλος, μέλος του πολιτιστικού συλλόγου, αναφέρεται στο έθιμο που περνούσε από τους γονείς στα παιδιά ως «ενθύμιο», ενώ μας περιγράφει τις φιλοδοξίες του για τη φετινή αναγέννηση της «κοκκάλας».
«Η “κοκκάλα” συμβόλιζε τη φτώχεια της εποχής στην οποία ξεκίνησε, ενώ μέσα από αφηγήσεις των γονιών μας και των παππούδων μας, το συγκεκριμένο κατασκεύασμα της “κοκκάλας” περιφερόταν σε όλο το χωριό, συνοδεία των κατοίκων, οι οποίοι χόρευαν πίσω του και του πετούσαν στάχτη», εξηγεί.
Κάνοντας λόγο για τη διατήρηση του εθίμου στις περασμένες δεκαετίες, αναφέρει: «Τη δεκαετία του 1980 η “κοκκάλα” συνέχισε να πραγματοποιείται από τους δικούς μας γονείς, τότε, με άλλη έκφραση όμως, καθώς εκείνη την περίοδο πήρε τη μορφή ενός μουλαριού που κατασκευαζόταν εξ αρχής ολόκληρο από σιδερένια υλικά, καχεκτικό και μικρό, συμβολίζοντας τη φτώχεια και την πείνα εκείνης της εποχής».
Φτάνοντας στην τελευταία δεκαετία, σύμφωνα με τον κ. Αθανασόπουλο, το έθιμο έσβησε μερικώς από το υπόλοιπο σύνολο των αποκριάτικων εκδηλώσεων. Εντούτοις, παρότι τα τελευταία χρόνια γινόταν μια προσπάθεια επαναφοράς του, φέτος αναμένεται να πάρει ξανά «πνοή», καθώς γι’ αυτό έχουν καταβάλει οργανωμένη προσπάθεια τα μέλη του τοπικού πολιτιστικού συλλόγου:
«Το 2013-2014 το καρναβάλι σταμάτησε τελείως. Αυτό προέκυψε λόγω του ότι έφυγαν οι παλιοί, οπότε δεν είχε ασχοληθεί κανένας άλλος. Ήρθαμε οι νεότεροι και ξεκινήσαμε από την αρχή να το στήνουμε, πιο οργανωμένα. Σε αυτό οφείλεται, άλλωστε, ότι το Σεπτέμβριο του 2019 δημιουργήσαμε τον Πολιτιστικό Σύλλογο “Η Κοκκάλα”, προσπαθώντας να κάνουμε ό,τι μπορούμε από την αρχή! Όλο αυτό γίνεται για να το ακούσει ο κόσμος, να βγει από το σπίτι και να δημιουργηθεί μια ζωντάνια στο χωριό».
Μιλώντας για τις φιλοδοξίες του πολιτιστικού συλλόγου, ο κ. Αθανασόπουλος σημειώνει: «Κοιτάμε μπροστά, ώστε να δημιουργήσουμε και άλλες παρόμοιες εκδηλώσεις με τη συμμετοχή των κατοίκων και των επισκεπτών όλης της Μεσσηνίας. Στόχος μας είναι να γνωρίσει ο κόσμος τα τοπικά μας έθιμα και μέσα από αυτά και τον τόπο μας».
Λίγο πριν από το τέλος μάς μιλά και για τις υπόλοιπες δράσεις που διοργανώνουν η Χώρα και οι κάτοικοί της με αφορμή τις φετινές απόκριες. Σύμφωνα με τον ίδιο, ξεκίνησαν την Τσικνοπέμπτη, οπότε πραγματοποιήθηκε το παραδοσιακό λιώσιμο χοιρινού στο κέντρο του χωριού, παρουσία δεκάδων κατοίκων και επισκεπτών του.
«Όλο αυτό γίνεται για να το ακούσει ο κόσμος, να βγει από το σπίτι και να δημιουργηθεί μια ζωντάνια στο χωριό»
Τη σκυτάλη θα πάρει, αύριο Πέμπτη και το Σάββατο αντίστοιχα, το δρώμενο της «Κοκκάλας». Ενδιάμεσα, την Παρασκευή 24 Φεβρουαρίου, θα πραγματοποιηθεί το «Κυνήγι του Χαμένου Θησαυρού» για μεγάλους, ενώ θ’ ακολουθήσει η καρναβαλική παρέλαση, το κάψιμο του καρνάβαλου την ίδια μέρα και τα κούλουμα της Καθαρά Δευτέρας.
«Σκοπός μας ακόμα είναι να κάνουμε περισσότερο επιτυχημένο το καρναβάλι μας με τα χειροποίητα άρματά μας, και σιγά σιγά με τη βοήθεια των μελών του συλλόγου, καθώς και άλλων εθελοντών που συνδράμουν σε αυτή την προσπάθεια, να μεγαλώσουν και να εξαπλωθούν τα έθιμά μας», καταλήγει ο κ. Αθανασόπουλος.
*Το δρώμενο θα λάβει χώρα στις γειτονιές του χωριού, αύριο και το Σάββατο, στις 7.00 το απόγευμα
Της Χριστίνας Μανδρώνη
