Γεγονός είναι ότι το καλοκαίρι που μας πέρασε πήγα σε ένα ή δύο πανηγύρια (για ρεπορτάζ!), από τα πάμπολλα που γίνονται κάθε χρόνο στον τόπο μας. Επίσης άλλο γεγονός είναι ότι δε μου αρέσει η γουρνοπούλα, όπως και η μπύρα σε κουτάκι αλουμινίου, οπότε μάλλον ένας λόγος είναι κι αυτός.
Στο πανηγύρι που θα πάω, όμως, οπωσδήποτε, και να πάτε κι εσείς, είναι αυτό που ξεκινά το ερχόμενο Σάββατο, 20 Σεπτεμβρίου, και διαρκεί 9 μέρες, στη Μεσσήνη. Ένα πανηγύρι – έθιμο που αποτελεί συνδετικό κρίκο με το παρελθόν και που συνδυάζεται με την κάθοδο της Θαυματουργής Εικόνας της Παναγίας από το καθολικό της Μονής του Βουλκάνου (Ιθώμη), που είναι κτισμένη δίπλα στην Αρχαία Μεσσήνη. Η λιτανεία της εικόνας γίνεται επί 20 χιλιόμετρα καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας, ενώ εγκαθίσταται στο μετόχι της μονής, ναό της Ζωοδόχου Πηγής, που αποτελεί προσκύνημα για χιλιάδες ανθρώπους που συρρέουν από πολλά μέρη της Ελλάδας. Πρέπει να τονιστεί ότι το έθιμο αυτό είναι μοναδικό, γιατί πουθενά αλλού δεν πραγματοποιείται μια τόσο μεγάλη λιτανεία εικόνας, με τόσο μεγάλη απήχηση στον κόσμο.
ΚΑΙ ΛΙΓΗ ΙΣΤΟΡΙΑ: Τον 17ο αιώνα, φοβερή πανούκλα «θέριζε» τους κατοίκους της Μεσσήνης και της ευρύτερης περιοχής. Σύμφωνα με την παράδοση, το 1755 οι μοναχοί άκουσαν το αίτημα του λαού και η Αγία Εικόνα της Παναγίας της Bουλκανιώτισσας (ή οδηγήτριας) λιτάνευσε για πρώτη φορά. Από όποια περιοχή περνούσε, οι κάτοικοι λυτρώνονταν από τη θανατηφόρο επιδημία.Σε ανάμνηση αυτού του θαύματος, κάθε 20ή Σεπτεμβρίου η εικόνα κατεβαίνει στη Μεσσήνη από την Ιερά Μονή Βουλκάνου και εγκαθίσταται στον Ιερό Ναό Ζωοδόχου Πηγής για εννέα ημέρες.
Κατά τη διάρκεια της παραμονής της εικόνας στη Μεσσήνη παρατηρείται μεγάλη προσέλευση πιστών για να την προσκυνήσουν. Παράλληλα, στους γύρω δρόμους από τον Ιερό Ναό πραγματοποιείται λαμπρή εμποροπανήγυρις (επισήμως ιδρύθηκε το 1839), όπου οι επισκέπτες πραγματοποιούν τις αγορές τους στο μεγαλύτερο πανηγύρι στο Νομό Μεσσηνίας.Οι επισκέπτες δε χάνουν την ευκαιρία να γευθούν παραδοσιακή γουρνοπούλα, αλλά και σουβλάκια, στο χώρο του πανηγυριού, όπως και στην κεντρική πλατεία της πόλης.
Κατά την κάθοδο της εικόνας της Παναγιάς Βουλκανιώτισσας γίνεται λιτανεία στους κεντρικούς δρόμους της Μεσσήνης, οι οποίοι είναι στρωμένοι με βασιλικό, μυρτιές και ροδοπέταλα. Χιλιάδες άνθρωποι οδοιπορούν συνοδεύοντας την εικόνα, σε μία διαδρομή 20 χιλιομέτρων κατά τη διάρκεια της νύχτας. Αρχικά, οι μοναχοί κατέβαζαν την εικόνα στα εννιάμερα της Παναγιάς (23 Αυγούστου). Αργότερα, όμως, καθορίστηκε να κατεβαίνει στα σαρανταήμερά της, ήτοι στις 20 Σεπτεμβρίου κάθε χρόνο.
Το πανηγύρι της Μεσσήνης είναι από τα ελάχιστα στην Ελλάδα που διαρκούν τόσες πολλές μέρες και συμπεριλαμβάνουν το εμπόριο!
Λίγα λόγια για την Παναγία τη Βουλκανιώτισσα: Η εικόνα απεικονίζει την Παναγία να κρατάει τον Ιησού παιδί και φέρει την επιγραφή: «Η οδηγήτρια η επονομαζόμενη τω όρει Βουλκάνω».
Εικάζεται ότι βρέθηκε κρεμασμένη σ’ ένα πουρνάρι, μαζί με ένα αναμμένο καντήλι. Μια άλλη θεωρία αναφέρει πως κτήτοράς της ήταν ο αυτοκράτορας Ανδρόνικος Β’ ο Παλαιολόγος, ενώ λέγεται ότι είναι έργο του Ευαγγελιστή Λουκά.
Με αυτά τα όμορφα και με μεγάλη πανηγυρική διάθεση κλείνω με την ευχή να βρεθούμε κάπου εκεί στο πανηγύρι της Μεσσήνης…
Μιλάμε πάλι…
Του Κώστα Δεληγιάννη
