Σημαντικούς κινδύνους ενέχει πρόταση ομάδας ελαιοπαραγωγών της Καλιφόρνια στις ΗΠΑ, καθώς αν τελικώς υιοθετηθεί αναμένεται να σημάνει αρνητικό αντίκτυπο στα εισαγόμενα ελαιόλαδα, συνεπώς και το ελληνικό, του οποίου οι επιδόσεις (μαζί με τις ελιές), παρουσιάζουν ενδιαφέρον. Πάντως, ο κίνδυνος αν και δείχνει να έχει απομακρυνθεί, μάλλον εξακολουθεί να υφίσταται.
Σύμφωνα με σχετική μελέτη του γραφείο ΟΕΥ στην Ουάσιγκτον των ΗΠΑ, στο 1ο Ετήσιο Συνέδριο για το Ελαιόλαδο στο Dixon της Καλιφόρνια παραγωγοί ελαιολάδου της περιοχής παρουσίασαν επίσημα πρότασή τους για ποιοτικό έλεγχο του ελαιολάδου (Marketing Order Draft).
Ωστόσο, η Βορειοαμερικανική Ένωση Ελαιολάδου (North American Olive Oil Association/NAOOA, www.naooa.org, info@naooa.org), η οποία αντιπροσωπεύει τους κυριότερους εισαγωγείς του προϊόντος στις ΗΠΑ, αντέδρασε έντονα εξαρχής, καθώς η καθιέρωση προτύπων για το ελαιόλαδο σε ομοσπονδιακό επίπεδο ενέχει κινδύνους «παραγκωνισμού» του εισαγόμενου ελαιολάδου.
Σύμφωνα με τη μελέτη: «Ο έλεγχος των προϊόντων σε ομοσπονδιακό επίπεδο προτείνεται από αντιπροσώπους της εκάστοτε βιομηχανίας στο USDA, με την πρόθεση δημιουργίας κανονισμών πώλησης προϊόντων εντός ΗΠΑ.
Στην προκείμενη περίπτωση, οι παραγωγοί ελαιολάδου της Καλιφόρνιας και οι καλλιεργητές στοχεύουν στην επιβολή ποιοτικών προτύπων για το εγχώριο ελαιόλαδο. Εάν το USDA εγκρίνει το σχέδιο πρότασης, διενεργείται δημοψήφισμα μεταξύ των καλλιεργητών. Εάν τα 2/3 των καλλιεργητών (η ψήφος υπολογίζεται ανάλογα με τον αριθμό ή τον όγκο του προϊόντος) εγκρίνουν το σχέδιο, τότε αυτό τίθεται σε ισχύ.
Βασικά σημεία του εν λόγω σχεδίου:
Αρχικά, ο έλεγχος θα ισχύει μόνο για το εγχώρια παραχθέν προϊόν, αν και η πρόθεση είναι να ακολουθήσει, μετά την εφαρμογή του σχεδίου, πρόταση για ανάλογη συμμόρφωση των εισαγόμενων προϊόντων.
Υπεύθυνη εφαρμογής του σχεδίου θα είναι μια Επιτροπή, μάλλον καλλιεργητών και κάποιων παραγωγών, με συμμετοχή ενός αρμόδιου αντιπροσώπου από το δημόσιο τομέα. Η Επιτροπή θα κληθεί να καθιερώσει ποιοτικά πρότυπα και μεθόδους ελέγχου, να καθορίσει τους βαθμούς ελαιολάδου και τους όρους ετικετοποίησης και συσκευασίας, να αξιολογεί, να ελέγχει τις επιθεωρήσεις και τις πιστοποιήσεις «συμμόρφωσης» του ελαιολάδου (αρχικά του εγχώριου) που πωλείται στις ΗΠΑ.
Το κόστος αξιολόγησης υπολογίζεται σε 35 σεντ/γαλόνι (περίπου 900.000 δολάρια ετησίως). Το ανωτέρω ποσό θα χρησιμοποιείται για μελέτες και έρευνες που στοχεύουν στη βελτίωση των ποιοτικών προτύπων και των αγορών για το εγχώριο ελαιόλαδο.
Το σχέδιο προβλέπει μόνο τρεις βαθμούς ελαιολάδου: i) Εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο, ii) Ελαιόλαδο και iii) Μη βρώσιμο ελαιόλαδο χωρίς περαιτέρω επεξεργασία.
Οι κανονισμοί ετικετοποίησης θα απαγορεύουν τη χρήση των ακόλουθων όρων: Pure, Light, Extra Light. Η συσκευασία θα πρέπει να έχει γίνει εντός δύο ετών και να υποστηρίζεται από τεχνικά χαρακτηριστικά, όπως το δείκτη οξειδωτικής σταθερότητας ελαίου και λιπαρού οξέος και το αντιοξειδωτικό περιεχόμενο.
Γενικά, απαιτείται δειγματοληπτικός έλεγχος. Για το εγχώριο προϊόν, τα απαιτούμενα κεφάλαια θα προέρχονται από τις αξιολογήσεις. Εάν και όταν οι εισαγωγές υπαχθούν στους συγκεκριμένους κανονισμούς, οι εισαγωγείς θα καταβάλουν τις αμοιβές επιθεώρησης στο USDA (αύξηση των δαπανών και επακολούθως της τιμής του προϊόντος), ενώ συχνά αναφέρονται και χρονικές καθυστερήσεις.
Σημειώνεται ότι το εν λόγω σχέδιο νόμου που προτείνουν οι Αμερικανοί ελαιοπαραγωγοί για το ομοσπονδιακό μάρκετινγκ (εμπορία) θέτει υψηλότερα πρότυπα ποιότητας, επαναπροσδιορίζει τις κατηγορίες του ελαιολάδου και εισηγείται νέους ελέγχους για το ελαιόλαδο που παράγεται στις ΗΠΑ, αντίθετους προς τις διεθνείς σταθερές όπως καθορίζονται από το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου/IOC (http://www.internationaloliveoil.org), περιλαμβανομένων των δύο απορριφθεισών χημικών εξεταστικών μεθόδων του (PPPs και DAGs) και της οργανοληπτικής ανάλυσης.
Οι Καλιφορνέζοι παραγωγοί επιμένουν στην καθιέρωση κανονισμών ώστε να ελέγχεται απόλυτα η ποιότητα του ελαιολάδου, με ιδιαίτερη αναφορά σε αναγκαιότητα καθιέρωσης οργανοληπτικού ελέγχου για εξακρίβωση της ποιότητας του εξαιρετικά παρθένου ελαιολάδου σε κλίμακα 100%. Συζητούν τη συμπερίληψη στις προδιαγραφές του δείκτη «φρεσκότητας» (freshness). Η προϋπόθεση του «φρέσκου» αναπόφευκτα δίδει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε εγχώρια παραγωγή, εφόσον το προϊόν διατίθεται άμεσα, το οποίο δεν ισχύει στην περίπτωση του εισαγόμενου για ευνόητους λόγους (περιλαμβανομένων των επιπλέον καθυστερήσεων που θα δημιουργηθούν, σύμφωνα με προτεινόμενους κανονισμούς, σε τελωνεία). Η οργανοληπτική μέθοδος, σύμφωνα με το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου, δείχνει μία μικρή απόκλιση κατά τη μέτρηση της ποιότητας του εισαγόμενου εξαιρετικά παρθένου ελαιόλαδου.
Σημειώνεται, εν προκειμένω, ότι η αμερικανική παραγωγή ελαιολάδου μακράν δεν μπορεί να καλύψει την εγχώρια κατανάλωση και οι ίδιοι οι παραγωγοί γνωρίζουν ότι εξαρτώνται από τις εισαγωγές, προκειμένου δημιουργηθεί αγορά ελαιολάδου, γεγονός που διχάζει την εν λόγω κοινότητα ως προς την υιοθέτηση της κατάλληλης στρατηγικής για τις εισαγωγές.
Η βιομηχανία ελαιολάδου της Καλιφόρνιας είχε πιέσει επιτυχώς την Επιτροπή Αγροτικών Θεμάτων της Βουλής να προβλέψει στο σχέδιο του Αγροτικού Νόμου τη συμπερίληψη του ελαιολάδου στον κατάλογο εκείνων των προϊόντων που μπορεί να υπόκεινται σε κανονισμούς προώθησης στην αγορά.
Αντιθέτως, το σχέδιο της αντίστοιχης Επιτροπής της Γερουσίας δεν περιλάμβανε καμία αναφορά στο ελαιόλαδο. Ειδικότερα, η Νέα Υόρκη αντιτάσσεται δεδομένου ότι υπάρχουν στην περιοχή πολλά εμφιαλωτήρια, καθώς μεγάλος όγκος ελαιολάδου εισάγεται χύδην από την Ε.Ε., και πιθανή «παρακώλυση» του συγκεκριμένου εμπορίου θα έπληττε την αγορά.
-Επιμέλεια: Αλέξανδρος Μπίκας
