Η γρίπη είναι μια οξεία νόσος του αναπνευστικού συστήματος που προκαλείται από τους ιούς της γρίπης. Υπάρχουν τρεις τύποι ιών γρίπης, οι A, B και C. Οι ιοί τύπου Α ή Β αποτελούν τα κύρια αίτια γρίπης στον άνθρωπο, ενώ οι περιπτώσεις γρίπης από ιούς τύπου C είναι πολύ σπάνιες.
Οι ιοί της γρίπης προσβάλλουν το ανώτερο ή/και το κατώτερο τμήμα του αναπνευστικού συστήματος (μύτη, φάρυγγας, λάρυγγας, βρόγχοι). Στην καθημερινή γλώσσα, ο όρος «γρίπη» χρησιμοποιείται συχνά ως συνώνυμο του «κρύωμα» ή «ίωση» αλλά με την αυστηρή ιατρική έννοια του όρου, «γρίπη» είναι η νόσος που οφείλεται στους παραπάνω συγκεκριμένους ιούς.
Στην Ελλάδα, η περίοδος της γρίπης διαδράμει από Οκτώβριο έως Απρίλιο, με έξαρση της δραστηριότητας μεταξύ Δεκεμβρίου και Φεβρουαρίου.
-Πώς μεταδίδεται;
Η γρίπη μεταδίδεται από το ένα άτομο στο άλλο, όταν ένας ασθενής βήχει, φταρνίζεται ή μιλά και διασπείρει τους ιούς στον αέρα με τη μορφή πολύ μικρών, αόρατων σταγονιδίων. Οι ιοί της γρίπης, επίσης, μεταδίδονται μέσω των χεριών, όταν κάποιος αγγίζει αντικείμενα και επιφάνειες που έχουν μολυνθεί και στη συνέχεια πιάνει τα μάτια του, τη μύτη ή το στόμα του. Παράγοντες όπως ο ψυχρός καιρός και ο συγχρωτισμός (συγκέντρωση πολλών ατόμων σε κλειστούς χώρους) αυξάνουν τη μετάδοση της γρίπης.
Για την αποφυγή της μετάδοσης, τα άτομα θα πρέπει να καλύπτουν το στόμα και τη μύτη τους με χαρτομάντιλο, όταν βήχουν ή φτερνίζονται και να πλένουν τακτικά τα χέρια τους.
-Για πόσες ημέρες ένα άτομο που έχει γρίπη μπορεί να τη μεταδώσει σε άλλους;
Οι ενήλικες μπορεί να μεταδώσουν τη νόσο μία ημέρα πριν αρρωστήσουν έως 5–7 ημέρες από τη στιγμή που θα εκδηλώσουν τα συμπτώματα. Τα παιδιά και οι ασθενείς με σοβαρή ανοσοκαταστολή μπορεί να μεταδίδουν για περισσότερο από μία εβδομάδα.
-Ποια είναι τα συμπτώματα;
Τα συμπτώματα συνήθως ξεκινούν απότομα και περιλαμβάνουν υψηλό πυρετό, πόνους των μυών και των αρθρώσεων, πονοκέφαλο, έντονη κόπωση, καταρροή, πονόλαιμο, βήχα (συνήθως ξηρό). Τα παιδιά μπορεί να παρουσιάζουν συμπτώματα από το γαστρεντερικό, όπως ναυτία, εμέτους, διάρροια, ενώ στους ενήλικες τα συμπτώματα αυτά είναι σπάνια.
-Πόσο διαρκούν τα συμπτώματα;
Τα συμπτώματα αρχίζουν 1– 4ημέρες μετά την προσβολή από τον ιό και διαρκούν 2–
7 ημέρες, ο βήχας όμως μπορεί να επιμένει για αρκετό διάστημα.
-Υπάρχουν κάποια συμπτώματα που πρέπει να με ανησυχήσουν;
Υπάρχουν κάποια συμπτώματα που όταν εμφανιστούν στα παιδιά, θα πρέπει άμεσα να επικοινωνήσετε με το γιατρό σας. Αυτά είναι:
•υψηλός και παρατεινόμενος πυρετός
•γρήγορη αναπνοή ή δυσκολία στην αναπνοή
•κυάνωση
•άρνηση για λήψη υγρών ή τροφής
•μειωμένη δραστηριότητα, υπνηλία
•διέγερση ή σπασμοί
•επανεμφάνιση του πυρετού ή επιδείνωση του βήχα ύστερα από βελτίωση των συμπτωμάτων της γρίπης, καθώς και ενδεχόμενη επιδείνωση υποκείμενου χρόνιου νοσήματος (καρδιολογικού, αναπνευστικού, διαβήτη κλπ.)
Όσον αφορά στους ενήλικες, τα συμπτώματα για τα οποία θα πρέπει άμεσα να συμβουλευτείτε το γιατρό σας είναι:
•υψηλός και παρατεινόμενος πυρετός
•δύσπνοια
•πόνος ή αίσθημα πίεσης στο στήθος
•λιποθυμικά επεισόδια
•σύγχυση
•πολλοί ή παρατεινόμενοι έμετοι
-Ποιες είναι οι επιπλοκές της γρίπης;
Η γρίπη μπορεί να προκαλέσει από ήπια έως και σοβαρή νόσηση και μερικές φορές μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο. Οι περισσότεροι υγιείς άνθρωποι ξεπερνούν τη γρίπη χωρίς να παρουσιάσουν επιπλοκές, ορισμένα όμως άτομα που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για σοβαρές επιπλοκές από τη γρίπη. Μερικές από τις επιπλοκές αυτές είναι η πνευμονία από τον ίδιο τον ιό της γρίπης ή από μικρόβια, κυρίως από πνευμονιόκοκκο, η αφυδάτωση, οι κρίσεις άσθματος στα άτομα που πάσχουν από βρογχικό άσθμα, η παρόξυνση της χρόνιας βρογχίτιδας, η επιδείνωση της καρδιακής ανεπάρκειας ή του διαβήτη. Τα παιδιά μπορεί, επίσης, να παρουσιάσουν ιγμορίτιδα και ωτίτιδα.
-Ποια άτομα ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου;
Ο ιός της γρίπης μπορεί να προσβάλλει όλες τις ηλικιακές ομάδες. Ωστόσο τον υψηλότερο κίνδυνο για σοβαρή νόσηση και εμφάνιση επιπλοκών διατρέχουν συγκεκριμένα:
1. Άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω
2. Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας (ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και λοιποί εργαζόμενοι)
3. Παιδιά και ενήλικες που παρουσιάζουν έναν ή περισσότερους από τους παρακάτω επιβαρυντικούς παράγοντες ή χρόνια νοσήματα:
•Άσθμα ή άλλες χρόνιες πνευμονοπάθειες
•Καρδιακή νόσο με σοβαρές αιμοδυναμικές διαταραχές
•Ανοσοκαταστολή (κληρονομική ή επίκτητη εξαιτίας νοσήματος ή θεραπείας)
•Μεταμόσχευση οργάνων
•Δρεπανοκυτταρική νόσο (και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες)
•Σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα
•Χρόνια νεφροπάθεια
•Νευρομυϊκά νοσήματα
4. Έγκυες γυναίκες β΄ και γ΄́τριμήνου
5. Παιδιά που παίρνουν ασπιρίνη μακροχρόνια (π.χ. νόσος Kawasaki, ρευματοειδής
αρθρίτιδα και άλλα), για τον πιθανό κίνδυνο εμφάνισης συνδρόμου Reye μετά από γρίπη
6. Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά <6 μηνών ή φροντίζουν άτομα με υποκείμενο νόσημα, τα οποία διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών από τη γρίπη
7. Κλειστοί πληθυσμοί (προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές γυμνασίων-λυκείων, στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών, ειδικών σχολείων ή σχολών, τρόφιμοι και προσωπικό ιδρυμάτων κ.ά.)
-Πώς μπορώ να ξέρω ότι έχω πάθει γρίπη;
Μπορεί να έχετε γρίπη εάν παρουσιάσετε ξαφνικά πυρετό, συμπτώματα από το αναπνευστικό (καταρροή, βήχα), έντονους μυϊκούς πόνους και αυτό συμβαίνει τους χειμερινούς μήνες, κυρίως από το Δεκέμβριο έως το Μάρτιο. Βέβαια, μπορεί να πάθετε γρίπη οποιαδήποτε άλλη εποχή του χρόνου, αυτό όμως είναι σπάνιο.
-Τι πρέπει να κάνω εάν αρρωστήσω;
Η τήρηση βασικών κανόνων υγιεινής είναι ένας αρκετά αποτελεσματικός τρόπος για να προστατεύσουμε τον εαυτό μας και τους γύρω μας.
Για το λόγο αυτό:
•Αποφύγετε στενή επαφή με άλλα άτομα.
•Αποφύγετε να έρχεστε σε επαφή με άτομα που είναι άρρωστα.
•Κρατήστε απόσταση από τους άλλους, όταν είστε εσείς άρρωστοι για να τους προφυλάξετε και να μην αρρωστήσουν.
•Μείνετε στο σπίτι σας όταν είστε άρρωστοι. Όταν είστε άρρωστοι αποφύγετε, εφόσον βέβαια αυτό είναι δυνατόν, να πηγαίνετε στη δουλειά σας, στο σχολείο, σε συναθροίσεις οικογενειακές ή κοινωνικές, σε πολυσύχναστα μέρη και να κυκλοφορείτε με μέσα μαζικής μεταφοράς.
•Καλύψτε με χαρτομάντιλο το στόμα και τη μύτη σας όταν βήχετε ή φταρνίζεστε.
•Πλένετε συχνά τα χέρια σας. Το συχνό πλύσιμο των χεριών μειώνει σημαντικά τη διασπορά των ιών.
•Αποφύγετε να πιάνετε τα μάτια σας, τη μύτη σας ή το στόμα σας.
-Σε τι διαφέρει η γρίπη από το κοινό κρυολόγημα;
Το κοινό κρυολόγημα προκαλείται από ιούς διαφορετικούς από τους ιούς της γρίπης. Τα συμπτώματά του συνήθως είναι πιο ελαφρά, περιορίζονται στο ανώτερο αναπνευστικό (καταρροή, φτάρνισμα, πονόλαιμος), διαρκούν λιγότερο, ενώ σπάνια συμβαίνουν επιπλοκές. Αντίθετα, η γρίπη μπορεί να προκαλέσει σοβαρή νόσηση και επιπλοκές.
-Πώς μπορώ να ξεχωρίσω αν έχω γρίπη ή κοινό κρυολόγημα;
Πολλές φορές ένα σοβαρό κρυολόγημα και μια μέτριας βαρύτητας γρίπη μπορεί να εμφανίζονται με την ίδια περίπου κλινική εικόνα.
Τμήμα Επιδημιολογικής Επιτήρησης & Παρέμβασης
Γραφείο Νοσημάτων που μεταδίδονται μέσω Αναπνευστικού
