Τα «μικροδάνεια» έως και 25.000 ευρώ, χωρίς εμπράγματη ασφάλεια ή «μικροδάνεια Πρόοδος» («microfinance progress», ευρωπαϊστί), είναι πλέον νόμος του κράτους (Νόμος 4701/2020: «Πλαίσιο χορήγησης μικροχρηματοδοτήσεων, ρυθμίσεις χρηματοπιστωτικού τομέα και άλλες διατάξεις»).
Γνωρίζοντας τη μεγάλη ζήτηση… ενδιαφέροντος (γιατί η δυνατή ζήτηση χρηματοδότησης θα είναι τελικά δυσανάλογα πολύ μικρότερη), παρακάτω (σε συνέχεια σχετικού άρθρου της προηγούμενης εβδομάδας) θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε όλα τα πιθανά ερωτήματα των ενδιαφερόμενων.
ΓΙΑΤΙ «ΜΙΚΡΟΔΑΝΕΙΑ»;
*«Χτύπημα» της τοκογλυφίας…
*Η πανδημία δημιούργησε νέα γενιά επιχειρηματιών, που παλεύουν για την επιβίωση, χωρίς εύκολη πρόσβαση σε τραπεζικές πιστώσεις. «Μετά και τον Covid-19, πάρα πολλές μικρές επιχειρήσεις έχουν χαμηλή κερδοφορία ή ζημίες. Άρα, το μικροδάνειο χωρίς εμπράγματες εξασφαλίσεις είναι το τέλειο εργαλείο, για να μπορέσει να επιβιώσει μια επιχείρηση, ώστε όταν σταθεί στα πόδια της, να μπορέσει να διεκδικήσει και τραπεζικό δάνειο
*Στην Covid-19 εποχή υπάρχει/παρατηρείται (λέει) εθισμός στην επιδότηση, κάτι που κρίθηκε πως πρέπει να σταματήσει.
ΤΙ ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΧΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΔΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ;
•Τα ιδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων ιδρύονται και λειτουργούν με τη μορφή κεφαλαιουχικής ή αστικής εταιρείας αποκλειστικού σκοπού, έπειτα από άδεια λειτουργίας η οποία χορηγείται από την Τράπεζα της Ελλάδος. Μετά τη λήψη της άδειας, η εταιρεία καταχωρίζεται στην υπηρεσία Γενικού Εμπορικού Μητρώου της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων.
•Όμοια άδεια λειτουργίας απαιτείται και για τη μετατροπή υφιστάμενης εταιρείας σε εταιρεία αποκλειστικού σκοπού παροχής μικροχρηματοδοτήσεων, καθώς και για την εγκατάσταση και λειτουργία στην Ελλάδα αλλοδαπών εταιρειών με τον ίδιο σκοπό.
•Για τη χορήγηση άδειας λειτουργίας απαιτείται η κάλυψη αρχικού κεφαλαίου ίσου τουλάχιστον με το ποσό των διακοσίων πενήντα χιλιάδων (250.000) ευρώ.
•Το αρχικό κεφάλαιο καλύπτεται εξ ολοκλήρου με μετρητά κατά τη στιγμή της σύστασης και κατατίθεται σε λογαριασμό πιστωτικού ιδρύματος.
•Το ίδρυμα μικροχρηματοδοτήσεων υποχρεούται να διατηρεί ίδια κεφάλαια τουλάχιστον ίσα με το αρχικό κεφάλαιο.
ΠΟΙΟΙ ΘΑ ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΟΥΝ ΑΔΕΙΕΣ ΙΔΡΥΜΑΤΩΝ ΜΙΚΡΟΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ;
Όλοι…
Πέραν των microSTARS (https://www.microstars.gr/) και AFI (https://www.afi.org.gr/), εκτιμάται ότι άδειες θα διεκδικήσουν επίσης επιμελητήρια, εταιρείες κινητής τηλεφωνίας, κοινής ωφέλειας, πληροφορικής και ασφαλιστικές, αλλά και οργανισμοί με την άτυπη υποστήριξη συστημικών τραπεζών.
ΠΟΙΕΣ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ «ΙΔΡΥΜΑΤΩΝ»;
Τα ιδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων μπορούν να χορηγούν, ενδεικτικά, μικροχρηματοδοτήσεις ως εξής:
α) όλες τις μορφές πιστώσεων μέχρι είκοσι πέντε χιλιάδες (25.000) ευρώ, είτε για την κάλυψη επενδυτικών αναγκών είτε ως κεφάλαιο κίνησης
β) προϊόντα χρηματοδοτικής μίσθωσης μέχρι είκοσι πέντε χιλιάδες (25.000) ευρώ για την απόκτηση εξοπλισμού
γ) αυτοτελείς εγγυήσεις μέχρι είκοσι πέντε χιλιάδες (25.000) ευρώ, οι οποίες δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιηθούν για τη λήψη δανείων από άλλα χρηματοδοτικά ιδρύματα,
δ) μορφές πιστώσεων που αποβλέπουν στην ενίσχυση δημόσιων πολιτικών ή την κοινωνική και οικονομική ένταξη ευάλωτων κοινωνικά ομάδων, μέχρι είκοσι πέντε χιλιάδες (25.000) ευρώ, και οι οποίες αφορούν, ιδίως, στην αντιμετώπιση της ανεργίας ή της αναστολής ή μείωσης του χρόνου εργασίας για λόγους που δεν οφείλονται σε οικεία βούληση.
ΚΑΙ ΠΟΙΟΙ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΙ;
Δικαιούχοι θα είναι οι πολύ μικρές οντότητες:
•φυσικά πρόσωπα για τη σύσταση πολύ μικρών οντοτήτων
• φυσικά πρόσωπα που ασκούν ατομική επιχειρηματική δραστηριότητα
• Φορείς Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας
•φυσικά πρόσωπα που ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικά ομάδες με τουλάχιστον δεκαετή φορολογική κατοικία στην Ελλάδα,
•δικαιούχοι προγραμμάτων εφαρμογής δημόσιας πολιτικής
•καθώς και φυσικά πρόσωπα για κάλυψη δαπανών που σχετίζονται, άμεσα ή έμμεσα, με την εκπαίδευση ή μετεκπαίδευσή τους ή σχέση μαθητείας.
ΠΟΙΟΙ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΟΡΟΙ ΜΙΚΡΟΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ;
•Για τη μικροχρηματοδότηση δεν παρέχεται εμπράγματη ασφάλεια
•Ένας δικαιούχος μπορεί να λαμβάνει από ένα ή περισσότερα ιδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων νέα μικροχρηματοδότηση σε ποσό που προστίθεται στο υπόλοιπο, υπό την προϋπόθεση ότι το συνολικό ποσό της αρχικής και της νέας μικροχρηματοδότησης, ανεξαρτήτως ιδρύματος χορήγησης, δεν υπερβαίνει τα είκοσι πέντε χιλιάδες (25.000) ευρώ για κάθε δικαιούχο
•Το ίδρυμα μικροχρηματοδοτήσεων μπορεί, πάντως, να απαιτεί εγγύηση πριν από τη χορήγηση μικροχρηματοδότησης
•Η διάρκεια αποπληρωμής της χορηγηθείσας μικροχρηματοδότησης δεν μπορεί να είναι μικρότερη από δώδεκα (12) μήνες, και δεν μπορεί να υπερβαίνει τα δέκα (10) έτη
•Ο δικαιούχος έχει δικαίωμα να εκπληρώσει, πλήρως ή εν μέρει, τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη σύμβαση μικροχρηματοδότησης πριν από τη λήξη της, με αντίστοιχη μείωση του συνολικού κόστους της. H μείωση συνίσταται στους τόκους και τις επιβαρύνσεις για το εναπομένον χρονικό διάστημα μέχρι τη λήξη της σύμβασης. Αν η άσκηση του δικαιώματος πρόωρης εξόφλησης εκ μέρους του δικαιούχου λαμβάνει χώρα εντός χρονικού διαστήματος για το οποίο έχει συμφωνηθεί σταθερό επιτόκιο, το ίδρυμα μικροχρηματοδοτήσεων δικαιούται εύλογη και αντικειμενικά αιτιολογημένη αποζημίωση για ενδεχόμενα έξοδα που έχουν άμεση σχέση με την πρόωρη εξόφληση
•Πριν από τη χορήγηση των μικροχρηματοδοτήσεων τα ιδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων ελέγχουν αν τηρείται ο σκοπός της, καθώς και οι όροι και ζητούν τα σχετικά αποδεικτικά έγγραφα από τον δικαιούχο
•Με απόφαση του υπουργού Οικονομικών μπορεί να ορίζεται ανώτατο όριο επιτοκίου μικροχρηματοδότησης
ΠΟΣΑ ΧΡΗΜΑΤΑ ΘΑ ΔΙΟΧΕΤΕΥΤΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ;
Υπάρχουν διάφορες μελέτες για το κενό χρηματοδότησης στην αγορά, δηλαδή το ποιες επιχειρήσεις δεν μπορούν να πάρουν δάνεια (κι άρα θα μπορούσαν να επωφεληθούν από τις μικροπιστώσεις). Σύμφωνα με μελέτη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (βάσει στοιχείων 2018), την επόμενη πενταετία θα μπορούσαν να διοχετευτούν περίπου 2 δισ. ευρώ μόνο στον αγροτικό κλάδο. Μελέτη του υπουργείου Ανάπτυξης είχε προσδιορίσει το χρηματοδοτικό κενό στα 150 εκατ. για την περίοδο 2014-2020. Eγγύτερα στην πραγματικότητα βρίσκεται μελέτη της Ε.Ε. (2017), που προσδιορίζει το ποσό στα 150.000.000 ετησίως ή περί τα 6.000 – 7.500 χιλιάδες μικροδάνεια 20-25.000 ευρώ το καθένα.
ΠΟΙΟ ΕΠΙΤΟΚΙΟ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΛΟΓΙΚΟ;
Στην Ευρώπη το μέσο επιτόκιο είναι 11,9%, με μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ χωρών (2017): στο Ηνωμένο Βασίλειο ήταν 20%, στην Πολωνία και την Πορτογαλία 4,5%-5%. Στην Ελλάδα εκτιμάται ότι θα πρέπει να κυμαίνεται γύρω στο 8% (βάσει μελέτης της ΤτΕ, το σημείο “break even” στο επιτόκιο, ώστε να καλύπτεται μόνο το κόστος, χωρίς κέρδος, είναι 4,5%).
Λαμβανομένου υπόψη ότι στα μικροδάνεια οι επισφάλειες είναι μεγάλες, καθώς δεν υπάρχουν εμπράγματες εξασφαλίσεις, το 8% θεωρείται πολύ λογικό.
ΚΑΙ ΚΑΛΑ, ΧΩΡΙΣ ΕΜΠΡΑΓΜΑΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΜΙΚΡΟΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ; ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΓΙΑ ΤΑ ΙΔΡΥΜΑΤΑ; ΤΟΤΕ, ΠΩΣ ΕΙΝΑΙ ΣΙΓΟΥΡΑ ΟΤΙ ΘΑ ΠΑΡΟΥΝ ΠΙΣΩ ΤΑ ΛΕΦΤΑ ΤΟΥΣ;
Η μικροχρηματοδότηση ξεκινά με την εκπαίδευση των δανειοληπτών, σχετικά με τα βασικά στοιχεία του τρόπου λειτουργίας του χρήματος και των πιστώσεων, τον προϋπολογισμό και τη διαχείριση του χρέους και τον καλύτερο τρόπο αξιοποίησης των ταμειακών ροών.
Έπειτα από αυτό, οι δανειολήπτες έχουν πρόσβαση στη μικροχρηματοδότηση.
Τα δάνεια δεν υποστηρίζονται από εξασφάλιση λόγω των μικρών ποσών και της έλλειψης πρόσβασης των δανειοληπτών σε εξασφαλίσεις.
Ο κίνδυνος αθέτησης είναι μετριασμένος με τη συγκέντρωση των δανειοληπτών σε ομάδες (από, για παράδειγμα, πέντε ή 10 άτομα), η οποία βελτιώνει τα ποσοστά αποπληρωμής λόγω της πίεσης των ομοτίμων.
Η συγκέντρωση δημιουργεί, επίσης, μεμονωμένη πιστοληπτική αξιολόγηση και παρέχει τη δυνατότητα συνδρομής μεταξύ των μελών της ομάδας.
Επιμέλεια στήλης: Παναγιώτης Ξεροβάσιλας
Νομικός/Οικονομολόγος
