Μέρος 2ο
Η τουρκική προκλητικότητα εξακολουθεί να τορπιλίζει σοβαρά τις σχέσεις της γείτονος με την Ε.Ε. Στο πρώτο μέρος του σημειώματός μας για την τελωνειακή ένωση Ε.Ε.-Τουρκίας αναφερθήκαμε στην απλούστευση του περιεχομένου του σημαντικού αυτού εργαλείου και καλέσαμε την κυβέρνηση της χώρας να επιδείξει το κατάλληλο ενδιαφέρον. Στο σημερινό μας σημείωμα θα εξειδικεύσουμε τι λέει η σχετική απόφαση του Συμβουλίου Σύνδεσης ΕΚ-Τουρκίας, διότι εκεί είναι κρυμμένοι οι αποθησαυρισμοί της Τουρκίας, που της επέτρεψαν την υπερ-εξοπλιστική της τακτική, μεταξύ άλλων σε βάρος μας, να τους έχουμε σήμερα να μας φοβίζουν και να αυθαιρετούν τόσο στο Αιγαίο και στις άλλες συνορεύουσες θάλασσες, αλλά και να παίρνουν αποφάσεις σε βάρος της οικουμένης ολόκληρης, με τις ασχήμιες που επιχειρούν με βάση τα μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς.
Με απόφαση που άρχισε να ισχύει στις 31 Δεκεμβρίου 1995 [1], την οποία λόγω όγκου δε θα παρουσιάσουμε εδώ, αλλά προτρέπουμε τους ενδιαφερόμενους να το κάνουν, εισάγεται στο ΤΜΗΜΑ I η «Κατάργηση των τελωνειακών δασμών και των φορολογικών επιβαρύνσεων ισοδυνάμου αποτελέσματος».
Στο άρθρο 4 αναφέρεται επί λέξει: «Οι εισαγωγικοί ή οι εξαγωγικοί τελωνειακοί δασμοί καθώς και οι φορολογικές επιβαρύνσεις ισοδυνάμου αποτελέσματος καταργούνται πλήρως μεταξύ της Κοινότητας και της Τουρκίας κατά την ημερομηνία ενάρξεως ισχύος της παρούσας απόφασης. Από την ίδια ημερομηνία η Κοινότητα και η Τουρκία δεν προβαίνουν στην επιβολή οποιουδήποτε νέου εισαγωγικού ή εξαγωγικού τελωνειακού δασμού ή οποιασδήποτε φορολογικής επιβάρυνσης ισοδυνάμου αποτελέσματος. Οι παρούσες διατάξεις εφαρμόζονται και για τους τελωνειακούς δασμούς φορολογικού χαρακτήρα».
Η κατάργηση των δασμών δεν είναι γεγονός που ισχύει μονομερώς για την Τουρκία. Ισχύει και για άλλες χώρες, αλλά για συγκεκριμένες ποσότητες. Εδώ όμως τα πράγματα αλλάζουν χωρίς να καταλαβαίνω το λόγο, ασχολούμενος με το θέμα τα τελευταία 42 χρόνια, διότι στο ΤΜΗΜΑ II και συγκεκριμένα στο Άρθρο 5, που αφορά στην «Κατάργηση των ποσοτικών περιορισμών και των μέτρων ισοδυνάμου αποτελέσματος», αναφέρεται επί λέξει: «Οι ποσοτικοί περιορισμοί επί των εισαγωγών καθώς και όλα τα μέτρα ισοδυνάμου αποτελέσματος απαγορεύονται μεταξύ των συμβαλλομένων μερών», καθώς και στο άρθρο 6, όπου τονίζεται αυτολεξεί: «Οι ποσοτικοί περιορισμοί επί των εξαγωγών καθώς και όλα τα μέτρα ισοδυνάμου αποτελέσματος απαγορεύονται μεταξύ των μερών».
Η απόφαση αυτή θεσπίζει τους κανόνες για την εφαρμογή της οριστικής φάσης της τελωνειακής ένωσης Ε.Ε. και Τουρκίας. Αποτελεί την πρώτη ουσιαστική λειτουργική τελωνειακή ένωση με μια τρίτη χώρα. Τυχαίο; Δε νομίζω!
Η τελωνειακή ένωση Ε.Ε.-Τουρκίας έχει επιτρέψει στη χώρα αυτή να κομπάζει και ως προς το ύψος των συναλλαγών της τόσο με το σύνολο της Ε.Ε. όσο και με τη χώρα μας, αλλά το θέμα αυτό θα το δούμε στο επόμενο σημείωμά μας.
Στις περαιτέρω εξελίξεις εντοπίζεται ο χάρτης πορείας το 2015 με στόχο να αρχίσει τις προετοιμασίες για τον εκσυγχρονισμό της τελωνειακής ένωσης [2]. Υπενθυμίζουμε ότι η Τουρκία αναγνωρίστηκε επίσημα ως υποψήφια χώρα το Δεκέμβριο του 1999 και οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις άρχισαν τον Οκτώβριο του 2005.
Όπως γίνεται κατανοητό, υπάρχει μια γκάμα εργαλείων για την ενίσχυση των διμερών εμπορικών σχέσεων και την αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης. Το Δεκέμβριο του 2016 η Επιτροπή εξέδωσε τη σύστασή της προς το Συμβούλιο σχετικά με τις διαπραγματευτικές οδηγίες για τον εκσυγχρονισμό της τελωνειακής ένωσης με την Τουρκία.
Για την καλύτερη κατανόηση της εμπορικής εικόνας της Ε.Ε. με την Τουρκία, υπενθυμίζουμε ότι το 2019 η Τουρκία ήταν ο 5ος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ε.Ε., εξαγωγική αγορά και πάροχος εισαγωγών. Η Ε.Ε. είναι μακράν ο νούμερο ένα εταίρος εισαγωγών και εξαγωγών της Τουρκίας, καθώς και πηγή επενδύσεων.
Μετά αρκετά χρόνια ταχείας ανάπτυξης στο διμερές εμπόριο αγαθών Ε.Ε.-Τουρκίας, περιορίστηκαν από τις οικονομικές δυσκολίες της Τουρκίας το 2018, το 2019 το εμπόριο συνέχισε να δείχνει μια μεικτή εικόνα. Ενώ οι εισαγωγές μειώθηκαν περαιτέρω, οι εξαγωγές επεκτάθηκαν, ανεβάζοντας το συνολικό εμπορικό έλλειμμα της Τουρκίας στο χαμηλό δέκα ετών των 26,3 δισεκατομμυρίων ευρώ. Προς το τέλος του έτους, ωστόσο, υπήρχαν ενδείξεις συνέχισης της προηγούμενης τάσης των ενισχυμένων εισαγωγών.
Οι εξαγωγές αγαθών της Ε.Ε. προς την Τουρκία το 2019 μειώθηκαν κατά 1,3% στα 68,2 δισ. ευρώ, ενώ οι εισαγωγές από την Τουρκία αυξήθηκαν κατά 4,4% στα 69,8 δισ. ευρώ. Το συνολικό εμπόριο αγαθών ανήλθε σε 138 δισεκατομμύρια ευρώ το 2018.
Οι κύριες εξαγωγικές αγορές της Τουρκίας είναι η Ε.Ε. (42,4%), το Ηνωμένο Βασίλειο, το Ιράκ, οι ΗΠΑ και το Ισραήλ.
Οι εισαγωγές στην Τουρκία προέρχονται από τις ακόλουθες βασικές αγορές: την Ε.Ε. (32,3%), τη Ρωσία, την Κίνα, τις ΗΠΑ και την Ινδία.
Οι εξαγωγές της Ε.Ε. στην Τουρκία κυριαρχούνται από μηχανήματα, εξοπλισμό μεταφορών και χημικά προϊόντα. Με τη σειρά τους, οι εξαγωγές της Τουρκίας στην Ε.Ε. είναι κυρίως αγροτικά προϊόντα, εξοπλισμός μεταφοράς και υφαντουργικά είδη, ακολουθούμενα από μηχανήματα.
Αυτή η εικόνα δε συνάδει με δύο θέματα που τονίζουμε, το ένα είναι η μη αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία όπως υπογράφει για να ωφελείται η Τουρκία ως ισότιμο κράτος μέλος της Ε.Ε., είτε θέλει είτε δε θέλει η Τουρκία. Καιρός είναι να σταματήσει αυτή η ανελέητη βλακεία των Τούρκων, που γίνεται ελέω της μεγάλης φίλης τους, της Γερμανίας, η οποία αδυνατεί να προβλέψει το λάθος της επιλογής της.
Από το άλλο μέρος, δε γίνεται να συνεχίζει η τακτική της Τουρκίας στο Αιγαίο και την Αν. Μεσόγειο, με τις αστήρικτες διεκδικήσεις τους, και ανεξάρτητα με το τι λένε ή δε λένε οι εταίροι μας στην Ε.Ε. Άρα, είναι πλέον μονόδρομος να γίνει κατανοητό ότι οι κυβερνήσεις της Ελλάδας τα τελευταία 40 χρόνια δεν είναι τοποτηρητές άλλων ευρω-συμφερόντων και αυτό μπορεί να γίνει με την αλλαγή ρότας στο θέμα της τελωνειακής ένωσης. Το γιατί θα το δούμε με την εξέταση των στατιστικών εμπορικών δεδομένων που θα περιλάβουμε στο τρίτο και τελευταίο μέρος του θέματος αυτού.
Του Γιώργου Μαρκατάτου
[1] 13. 2. 96 ΕL Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων Αριθ. L 35/1. ΑΠΟΦΑΣΗ αριθ. 1795 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΕΚ-ΤΟΥΡΚΙΑΣ της 22ας Δεκεμβρίου 1995 για την εφαρμογή της οριστικής φάσης της τελωνειακής ένωσης (96/142/EK)
[2] https://ec.europa.eu/smart-regulation/roadmaps/docs/2015_trade_035_turkey_en.pdf
