Σάρκα και οστά παίρνει το εγχείρημα του Ινστιτούτου Πολιτισμού Μεσσηνίας για οπτικοποίηση του επετειακού προγράμματος «1821 – 2021: Δίκτυο Αιωνόβιων Δέντρων Ελληνικής Επανάστασης» μέσω της φωτογράφησης και της δημιουργίας ενός ντοκιμαντέρ από εξειδικευμένη εταιρεία παραγωγής.
Η καινοτομία του επετειακού προγράμματος για τα αιωνόβια δέντρα της Μεσσηνίας, που συνιστούν τους μόνους ζωντανούς μάρτυρες της ιστορίας του τόπου, κέντρισε το ενδιαφέρον μιας από τις εταιρείες που ειδικεύονται στην ανάδειξη και προβολή περιβαλλοντικών και πολιτισμικών πόρων ιδιαίτερων περιοχών της Ελλάδας. Πρόκειται για τον οργανισμό SteMajourneys (website: https://www.stemajourneys.com/) που αναλαμβάνει τη δημιουργία οπτικοακουστικού περιεχομένου (ντοκιμαντέρ, βίντεο, φωτογραφίες, εκδόσεις, αρθρογραφία και κείμενα κ.ά.) για ιδρύματα, επιχειρήσεις και φορείς του τουρισμού και του πολιτισμού.
Το Ινστιτούτο Πολιτισμού Μεσσηνίας, σε συνεργασία με τον οργανισμό SteMajourneys, σχεδιάζει άμεσα μια εκτενή επιτόπια έρευνα πεδίου (fieldwork), προκειμένου οι εξειδικευμένοι επιστήμονες του εν λόγω οργανισμού να μελετήσουν και να χαρτογραφήσουν την ανθρωπογεωγραφία του δικτύου των αιωνόβιων δέντρων της Μεσσηνίας. Ο σχεδιασμός αυτός έχει πολλαπλούς στόχους, καθώς επιδιώκεται η δημιουργία ενός ντοκιμαντέρ με θέμα το αιωνόβια δέντρα της Ελληνικής Επανάστασης και την αφήγηση των ιστοριών τους (σε συνεργασία και με τοπικούς λαογραφικούς και εθνογραφικούς φορείς), η δημιουργία μιας έκθεσης φωτογραφίας των αιωνόβιων δέντρων για το καλοκαίρι του 2021 και, τέλος, η έκδοση ενός επετειακού λευκώματος – folio που θα περιλαμβάνει τις φωτογραφίες των μνημειακών δέντρων και θα συνοδεύονται από κείμενα με τις ιστορίες και τους μύθους που τα περιβάλλουν.
Παράλληλα, μέσω του SteMajourneys, ως μια ελληνική ψηφιακή πλατφόρμα που εστιάζει στη φωτογραφία, την κινηματογράφηση και το ταξίδι, η Μεσσηνία, εκτός των άλλων, θα προβληθεί ως περιβαλλοντικός και πολιτισμικός προορισμός σε Έλληνες ταξιδιώτες και επισκέπτες από το εξωτερικό. Έτσι, βάσει αυτών ο εν λόγω οργανισμός σχεδιάζει περαιτέρω τη δημιουργία ψηφιακών τουριστικών οδηγών για τους 6 Δήμους της Μεσσηνίας, με επίκεντρο σημαντικούς πολιτισμικούς και περιβαλλοντικούς προορισμούς, όπως το κάστρο της Μεθώνης, το φρούριο της Πύλου, η βιοποικιλότητα του Ταΰγετου, το κάστρο της Κυπαρισσίας, οι καταρράκτες της Νέδας, η Αρχαία Μεσσήνη, το κάστρο της Ζαρνάτας, το μονοπάτι του Μπίλιοβο κ.ά.
Στο πλαίσιο των παραπάνω θεματικών ενοτήτων του προγράμματος θα επιδιωχθεί η χορηγική συνεργασία με δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς της Μεσσηνίας, όπως Περιφέρεια, Δήμοι, Ιδρύματα και ιδιωτικές επιχειρήσεις, για να επιτευχθούν στο σύνολό τους οι παραπάνω σχεδιαζόμενες δράσεις του επετειακού προγράμματος.
Το επετειακό πρόγραμμα «1821 – 2021: Δίκτυο Αιωνόβιων Δέντρων Ελληνικής Επανάστασης» στόχο έχει τον εντοπισμό, την προστασία και την ανάδειξη των μνημειακών αιωνόβιων δέντρων που συνδέθηκαν με γεγονότα, ιστορίες και μύθους της Ελληνικής Επανάστασης. Μέσω της εν λόγω πρωτοβουλίας του Ινστιτούτου Πολιτισμού Μεσσηνίας επιδιώκεται η ανάδειξη της σημασίας των δέντρων αυτών ως στοιχείων της φυσικής και πολιτισμικής κληρονομιάς, που αξίζουν το σεβασμό και την προστασία μας, καθώς και η ανασύνθεση των γεγονότων της Ελληνικής Επανάστασης μέσω των ιστοριών και των μύθων που τα περιβάλλουν.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το εν λόγω επετειακό project παρουσιάζεται στον ψηφιακό διαδραστικό χάρτη του ημερολογίου δράσεων της Επιτροπής «ΕΛΛΑΔΑ 2021».
Στο πλαίσιο δημιουργίας του δικτύου αιωνόβιων δέντρων Ελληνικής Επανάστασης, έχουν καταγραφεί και τεκμηριωθεί ιστορικά περισσότερα από 30 μνημειακά δέντρα της Μεσσηνίας, ενώ μέσω περαιτέρω επιτόπιας έρευνας επιδιώκεται η διεύρυνση της παραπάνω λίστας τόσο αριθμητικά όσο και γεωγραφικά. Παράλληλα, έντονο είναι το ενδιαφέρον από φορείς από όλη την Ελλάδα, προκειμένου το δίκτυο των αιωνόβιων δέντρων που συνδέονται με την Ελληνική Επανάσταση να επεκταθεί και σε άλλες περιοχές της χώρας. Έτσι, θα επιδιωχθεί εμβάθυνση της συνεργασίας με την Επιτροπή «ΕΛΛΑΔΑ 2021» με σκοπό το εν λόγω επετειακό πρόγραμμα να διευρυνθεί σε εθνικό επίπεδο.
Η έρευνα για τα αιωνόβια αυτά δέντρα δεν περιορίζεται μόνο στα φυσικά τους χαρακτηριστικά, όπως το μέγεθος και η ηλικία, αλλά επιδιώκεται η ανίχνευση των ιστοριών και των μύθων με τους οποίους σχετίζονται και τα συνδέουν με την τοπική κοινωνία, με σκοπό να αποτελέσουν και πάλι ζωντανούς πόρους της ανθρωπογεωγραφίας της περιοχής. Παράλληλα, τα εν λόγω μνημειακά δέντρα θα σηματοδοτηθούν με ειδικό μεταλλικό επετειακό λογότυπο που θα φιλοτεχνήσει η καταξιωμένη σε διεθνές επίπεδο καλλιτέχνις Joanna Kordos και θα είναι εμπνευσμένο από την εμβληματική επέτειο των 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση. Η σηματοδότηση των δέντρων θα γίνει κατά τη διάρκεια μικρών τοπικών εκδηλώσεων σε συνεργασία με τοπικούς φορείς. Ακολούθως, ειδικός φάκελος βιολογικής και ιστορικής τεκμηρίωσής τους θα αποσταλεί στις αρμόδιες δασικές υπηρεσίες, με σκοπό να συνταχθεί ειδική έκθεση προστασίας τους και στόχο να χαρακτηριστούν προστατευόμενοι φυσικοί σχηματισμοί (Protected natural formations) και να ενταχθούν στον κατάλογο των διατηρητέων μνημείων της φύσης.
Τέλος, ο ερευνητικός φάκελος, με το σύνολο των περιβαλλοντικών και πολιτισμικών δεδομένων των αιωνόβιων δέντρων, θα σταλεί στη Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του υπουργείου Πολιτισμού, με αίτημα να αξιολογηθεί από την Εθνική Επιστημονική Επιτροπή για την Εφαρμογή στην Ελλάδα της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO, 2003), και στόχο το εν λόγω επετειακό στοιχείο να εγγραφεί στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας.
