Την αναγκαιότητα λήψης μέτρων εν όψει της νέας καλλιεργητικής περιόδου για τον ιό της καστανής ρυτίδωσης των καρπών της τομάτας (ToBRFV), επισημαίνει η ΔΑΟΚ Τριφυλίας. Πρόκειται για έναν σχετικά νέο αναδυόμενο επιβλαβή οργανισμό. Ο ιός (ToBRFV) εμφανίστηκε πρώτη φορά στο Ισραήλ το 2014 και η εξάπλωσή του έχει ως εξής ανά χώρα και έτος: Ιορδανία 2015, Μεξικό 2018, Καλιφόρνια 2018, Σικελία 2018, Γερμανία 2018, Ολλανδία 2018, Κίνα 2019, Ηνωμένο Βασίλειο 2019, Τουρκία 2019, Ελλάδα 2019, Ισπανία 2019, Γαλλία 2020, Κύπρο 2020.
Η τομάτα (Solanum lycopersicum) και η πιπεριά (Capsicum spp.) αποτελούν τους κύριους ξενιστές του ToBRFV. Τα συμπτώματα ποικίλλουν ανάλογα με την ποικιλία. Το γονίδιο ανθεκτικότητας Tm-22 δεν προστατεύει. Τα συμπτώματα στα φύλλα περιλαμβάνουν: μωσαϊκό, κατσάρωμα, χλώρωση. Τα συμπτώματα στους ποδίσκους, κάλυκες και μίσχους περιλαμβάνουν: νεκρωτικές κηλίδες. Τα συμπτώματα στους καρπούς περιλαμβάνουν:
– τα ασθενή φυτά παρουσιάζουν μειωμένη ανθοφορία και καρπόδεση, με αποτέλεσμα να οδηγούν στη μείωση της παραγωγής από 30 έως 70%.
– Κατσάρωμα.
– Παραμόρφωση ελάσματος.
– Περιστασιακά στένωση.
– Κίτρινους και καστανούς δακτύλιους.
– Καστανές περιοχές και ρυτίδωση. – Παραμορφώσεις.
– Ανομοιόμορφη ωρίμανση.
Μετάδοση
Πρωτογενείς πηγές: Μολυσμένο σπόρο και μολυσμένο φυτωριακό υλικό
Μολυσμένο έδαφος για 6 μήνες αν παραμείνουν σε αυτό μολυσμένα φυτικά υπολείμματα
• Μολυσμένα ζιζάνια.
Δευτερογενείς πηγές:
- Μηχανικά με την επαφή μεταξύ των φυτών
- Καλλιεργητικές φροντίδες των εργαζομένων (μολυσμένα εργαλεία, ρούχα προσωπικού)
- Μολυσμένους επικονιαστές (π.χ. Βοmbus terrestris)
- Μολυσμένους επικονιαστές (π.χ. Βοmbus terrestris)
- Θερμοκηπιακές κατασκευές.
Αντοχή
- Επιβίωση 2 ώρες πάνω στο δέρμα και τα γάντια.
- Επιβίωση επί των επιφανειών για 1 μήνα (τσιμέντο 7 ημ.).
- Πλύσιμο χεριών για 30’’ και απολυμαντικό χεριών. Πλύσιμο χεριών για 1’ δεν εμποδίζει τη μετάδοση του ιού. Η χρήση γαντιών είναι απαραίτητη.
- Πλύσιμο δίσκων στους 70oC για 5’ οδηγεί στη μετάδοση του ιού.
- Πλύσιμο δίσκων στους 90oC για 5’ δεν οδηγεί στη μετάδοση του ιού.
Μέτρα κατά της εξάπλωσης
Μέτρα και ορθές πρακτικές για τον περιορισμό της εξάπλωσης και την εκρίζωση του ιού: Στους καλλιεργητές τομάτας, προκειμένου να περιορίσουν την εξάπλωση και τις απώλειες στις καλλιέργειες τους και να εκριζώσουν τον ιό ToBRFV, συστήνονται τα κάτωθι μέτρα:
- Χρησιμοποίηση υγιούς σπόρου, συστηματικός έλεγχος των σπορείων και 2) απομάκρυνση/καταστροφή των φυταρίων που τυχόν έχουν προσβληθεί ή εμφανίζουν ύποπτα συμπτώματα, 3) χρησιμοποίηση υγιών φυταρίων για φύτευση, 4) χρησιμοποίηση ανθεκτικών υποκειμένων π.χ. μελιτζάνα, 5) προσεκτική φύτευση αφού έχει γίνει απολύμανση εδάφους με σταθεροποιημένη χλωρίνη 2000 ppm 1 μέρα πριν τη φύτευση, 6) έλεγχος κατά διαστήματα των φυτών, μετά τη μεταφύτευσή τους στον αγρό ή το θερμοκήπιο, και απομάκρυνση / καταστροφή όσων εμφανίζουν συμπτώματα ίωσης, 7) συχνή απολύμανση εργαλείων με εμβάπτιση σε διάλυμα χλωρίνης περιεκτικότητας 0,5% NaClΟ ή Virkon® S ή αποβουτυρωμένου γάλακτος (τουλάχιστον 3,5% περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη), 8) ύπαρξη ταπέτων με απολυμαντικό στην είσοδο των θερμοκηπίων, 9) χρησιμοποίηση παπουτσιών, φόρμας και γαντιών μιας χρήσης και αλλαγή αυτών μεταξύ διαφορετικών εγκαταστάσεων, 10) καλό πλύσιμο με απολυμαντικό όλων των επιφανειών, δίσκων κ.λπ. εντός των θερμοκηπίων μεταξύ των μεταφυτεύσεων/ φυτεύσεων, 11) μείωση κατά το δυνατόν της μετακίνησης των εργατών μεταξύ των διαφόρων τομέων της επιχείρησης, 12) αφαίρεση ζιζανίων στους χώρους πέριξ των θερμοκηπίων, ύπαρξη ταπέτων με απολυμαντικό στην είσοδο θερμοκηπίων, 13) μέριμνα για απομάκρυνση και καταστροφή των υπολειμμάτων της καλλιέργειας καθώς και απολύμανση των χώρων του θερμοκηπίου, 14) πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και ξέπλυμα με άφθονο νερό πριν από κάθε χειρισμό των φυτών, 15) Χρησιμοποίηση παπουτσιών, φόρμας και γαντιών μιας χρήσης από τους εργαζόμενους που εκτελούν τις διάφορες καλλιεργητικές εργασίες και αλλαγή αυτών μεταξύ διαφορετικών εγκαταστάσεων, 16) αποφυγή επαφής των υγιών φυτών με τα χέρια που έχουν έρθει σε επαφή με ασθενή φυτά (εκρίζωση, δέσιμο, κλάδεμα, κ.λπ.), εκτός αν τα χέρια έχουν προηγουμένως πλυθεί καλά.
Του Ηλία Γιαννόπουλου
