Εγκαινιάζεται μεθαύριο, Τετάρτη 2 Αυγούστου, η φωτογραφική έκθεση «Καρυάτις: Έκθεσις άλφα» στη Συλλογή Ελληνικών Ενδυμασιών «Βικτωρία Γ. Καρέλια»
Τι κι αν μετρά μόλις οκτώ χρόνια επαγγελματικής ενασχόλησης με την τέχνη της φωτογραφίας, ο Γιώργος Τατάκης έχει καταφέρει να διακριθεί, έχοντας μάλιστα στις «αποσκευές» του ήδη 22 διεθνή βραβεία για το έργο του.
Όλα αυτά τα χρόνια δε, ο ίδιος συνεχίζει να δημιουργεί υπηρετώντας το αρχικό του όραμα: να φέρει στο προσκήνιο τις πλούσιες παραδόσεις που διαθέτει η Ελλάδα σε όλα τα μήκη και πλάτη της.
Έχοντας φιλοξενηθεί για τη δουλειά του σε ελληνικά και ξένα μέσα ενημέρωσης, όπως οι New York Times, το Forbes και το Spiegel, ο Γιώργος Τατάκης ξεκινά από την Καλαμάτα για να παρουσιάσει για πρώτη φορά στην Ελλάδα τη φωτογραφική του έκθεση με τίτλο «Καρυάτις: Έκθεσις άλφα», η οποία αποτελεί μια μελέτη πάνω στη διαχρονική ομορφιά των ελληνικών ενδυμασιών.
«Θέλω η δουλειά μου να γίνει το πρόσωπο της παράδοσης της Ελλάδας στον κόσμο», όπως εξηγεί.
Λίγες μέρες, λοιπόν, πριν από τα εγκαίνια της έκθεσης στην Καλαμάτα και τη Συλλογή Ελληνικών Ενδυμασιών «Βικτωρία Γ. Καρέλια», ο Γιώργος Τατάκης μιλά στο «Θάρρος» για όλα όσα θα ήθελε να γνωρίζει το κοινό πριν την επισκεφθεί.
Ο λόγος στον ίδιο…
-Πώς προέκυψε η συνεργασία σας με τη «Συλλογή Ελληνικών Ενδυμασιών Βικτωρία Γ. Καρέλια», η οποία σηματοδότησε και την κάθοδό σας στην Καλαμάτα;
Η πραγματικότητα είναι ότι μέσα από διάφορες συνεργασίες που είχα σε όλη την Ελλάδα άκουγα πολύ καλά λόγια για τη συλλογή της κας Καρέλια, οπότε σκέφτηκα ότι είναι ένα πολύ καλό μέρος για να δω μια ενδεχόμενη έκθεση, χωρίς να έχω σκεφτεί ότι θα ξεκινήσω από εκεί την πρώτη μου έκθεση «Καρυάτις» ή οτιδήποτε άλλο.
Επειδή, όμως, πήγα και είδα τη συλλογή, αφού στο παρελθόν δεν είχε τύχει να τη δω από κοντά, πράγματι εντυπωσιάστηκα. Μου φάνηκε πάρα πολύ όμορφο και το τοπίο και η παρουσίαση, που συνθέτουν ένα πολύ ιδιαίτερο σημείο για να κάνω μια τέτοια έκθεση. Πολύ περισσότερο, αφού οι «Καρυάτιδες» αφορούν σε γυναικείες φορεσιές. Νομίζω ότι ήταν ένας πολύ κατάλληλος χώρος για αυτή την έκθεση.
-Με ποια αφορμή ασχοληθήκατε με την ελληνική παράδοση, φωτογραφίζοντας ελληνικές ενδυμασίες και θέτοντας παράλληλα τον άνθρωπο στο επίκεντρο της εικαστικής σας έκθεσης «Καρυάτις»;
Ουσιαστικά η θεματική έκθεση «Καρυάτις» αποτελεί εξέλιξη του προηγούμενου έργου μου, όταν ξεκίνησα δηλαδή να ασχολούμαι πιο «φανατικά» με τη φωτογραφία, κάτι το οποίο έγινε όταν άφησα την προηγούμενη δουλειά μου, γιατί εγώ είμαι ηλεκτρολόγος μηχανικός.
Σε κάποια περίοδο της ζωής μου, ωστόσο, αποφάσισα ότι αυτό που αγαπώ είναι η φωτογραφία, οπότε παράτησα τη δουλειά του μηχανικού κι έγινα φωτογράφος.
Από τότε το πρώτο έργο που ακολούθησε ήταν να φωτογραφίζω δρώμενα σε όλη την Ελλάδα, και ιδίως δρώμενα που ίσως να φαίνονται «περίεργα» στο θεατή, και ειδικότερα σε εκείνους που δεν κατάγονται από την περιοχή που γίνεται το δρώμενο. Αυτό το πρώτο μου έργο λεγόταν «Ήθος» και το υλοποίησα για κάποια χρόνια, μέχρι που έκανα την πρώτη μου έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη.
Γενικότερα, επειδή όταν κάνεις μια έκθεση αισθάνεσαι ότι ολοκληρώνεται ένα έργο, οπότε προσπαθείς να το πας παρακάτω και να το εξελίξεις ή να το αλλάξεις, έτσι αυτή την έκθεση μου τη ζήτησαν και τη μεταφέραμε και σ’ ένα μουσείο στη Γαλλία ονόματι Fragonard. Κι εκεί μου ζήτησαν να επικεντρωθούμε περισσότερο στις φωτογραφίες που έχουν γυναικείες φορεσιές, οπότε από εκεί πήρα την πρώτη ιδέα που μου έδωσε τη σκέψη για τη δημιουργία της έκθεσης «Καρυάτις».
Το δεύτερο συστατικό για τη δημιουργία αυτής της δεύτερής μου έκθεσης ήταν ότι μέχρι τότε είχα κατά κάποιον τρόπο «δαιμονοποιήσει» τη στημένη φωτογραφία ή τη σκηνοθεσία της φωτογραφίας, το οποίο κάπως κατέρρευσε με τη φωτογραφική μου πορεία. Αυτό συνέβη, επειδή είχα δει μια έκθεση στο Λονδίνο μιας φωτογράφου που έστηνε τις φωτογραφίσεις της με τρόπο ώστε να φαίνονται σαν στιγμιότυπα, κάτι το οποίο μου φάνηκε πολύ ενδιαφέρον. Μετά «αποδαιμονοποίησα» το κομμάτι της στημένης φωτογραφίας, οπότε αυτά τα δύο συστατικά μαζί «γέννησαν» τις «Καρυάτιδες».
-Γιατί, λοιπόν, επιλέξατε να ονομάσετε τη συγκεκριμένη συλλογή φωτογραφιών «Καρυάτις»; Ποιος ο παραλληλισμός;
Η αλήθεια είναι ότι τα ονόματα δεν τα σκέφτομαι πάρα πολύ. Είναι κάτι που αισθάνομαι όταν δουλεύω ένα έργο ή όταν βλέπω το αποτέλεσμα. Είναι κάτι που μου βγαίνει αυθόρμητα. Δηλαδή, απλά μου ήρθε ότι αυτό το έργο ταιριάζει με τη λέξη «Καρυάτις». Ίσως έχει να κάνει με το στήσιμο, αφού στην πραγματικότητα κάθε τέχνη, όπως είναι η φωτογραφία, είναι μια γλώσσα επικοινωνίας. Άρα ουσιαστικά επικοινωνούμε μέσα από τη φωτογραφία. Τελικά, θέλω να πω ότι είναι δύσκολο να περιγράψεις αυτό που ακριβώς θέλεις να πεις με τη δουλειά σου, γιατί το περιγράφει πολύ καλύτερα η ίδια η δουλειά.
-Τι θα θέλατε να αποκομίσει το κοινό μέσα από αυτή τη συλλογή;
Εμένα γενικά ο στόχος μου είναι να προωθήσω τον πλούτο της ελληνικής παράδοσης και κληρονομιάς σε όλο τον κόσμο. Έχω την αίσθηση ότι έχουμε έναν πολύ μεγάλο πλούτο στην Ελλάδα, τον οποίο δεν προωθούμε με αρκετά σύγχρονα μέσα και σύγχρονη άποψη. Αυτό προσπαθώ να κάνω μέσα από τη δουλειά μου. Από εκεί και πέρα, το τι αποκομίζει ο καθένας είναι πάντοτε στη δική του κρίση. Δηλαδή, για μένα πετυχημένη φωτογραφία είναι αυτή που αν τη δουν είκοσι διαφορετικοί άνθρωποι, θα έχουν είκοσι διαφορετικές ιστορίες να πουν. Οπότε θα ήθελα να αφήσω στο ίδιο το κοινό το τι θα εκλάβει ο καθένας από την έκθεση.
-Έχοντας μέχρι στιγμής μια πρώτη εικόνα από τα έργα που θα παρουσιαστούν προσεχώς στην Καλαμάτα, αυτά αποτυπώνονται ασπρόμαυρα στο σύνολό τους. Παρότι οι παραδοσιακές ελληνικές ενδυμασίες συναντώνται σε περίτεχνους συνδυασμούς χρωμάτων και σχεδίων, γιατί εσείς επιλέγετε να μη σταθείτε σε αυτό;
Εμένα γενικά η δουλειά μου στη φωτογραφία είναι ασπρόμαυρη. Οπότε δεν είναι κάτι που σκέφτηκα αν θα το κάνω έτσι ή αλλιώς. Δουλεύω με το ασπρόμαυρο και μου αρέσει, γιατί αναδεικνύει περισσότερο κάποιες ποιότητες στις οποίες δίνω εγώ ιδιαίτερη σημασία, όπως είναι η γεωμετρία και οι φόρμες σε ένα κάδρο. Μου αρέσει, επίσης, το γεγονός ότι με ένα μόνο χρώμα μπορώ να περιγράψω ό,τι είναι αυτό που περιγράφω κάθε φορά. Επίσης, μου αρέσει το γεγονός ότι ο θεατής κατά μια έννοια συμμετέχει κάπως στην εμπειρία, γιατί φαντάζεται από μόνος του πώς μπορεί να είναι η πραγματικότητα και πώς μπορεί να είναι τα χρώματα.
-Αν θεωρήσουμε ότι η εκάστοτε φορεσιά αντιπροσωπεύει μια συγκεκριμένη εποχή κι ένα κοινωνικό status της περιοχής, ποια συμπεράσματα βγάλατε μέσα από αυτή τη μελέτη για την εξέλιξη της ελληνικής κοινωνίας;
Αυτό που μου έκανε περισσότερη εντύπωση είναι ότι σε κάποιες περιοχές μπορούμε να δούμε πολύ μεγαλύτερο πλούτο φορεσιών που έχει διασωθεί. Δε μιλάμε για το ποιοι είχαν φορεσιές και ποιοι όχι, γιατί όλοι είχαν προφανώς. Υπάρχουν, όμως, περιοχές που έχουν δώσει πολύ μεγαλύτερη βαρύτητα στην τουριστική ανάπτυξη, οι οποίες ίσως έχουν αφήσει πίσω τους λίγη τέτοιου είδους κληρονομιά, και υπάρχουν συνήθως περιοχές που είναι δυσπρόσιτες ή πιο απομονωμένες, που έχουν κρατήσει μεγαλύτερο πλούτο από την παράδοσή τους.
Φορεσιές υπάρχουν παντού ωραίες, δεν μπορώ να πω ότι σε κάποιον τόπο μου άρεσε περισσότερο από κάποια άλλη. Υπάρχουν φορεσιές που είναι πιο πλούσιες, αφού αυτό έχει να κάνει και με την ευρωστία της εκάστοτε περιοχής. Σε κάθε μέρος οι πιο πλούσιοι της εκεί κοινότητας θα είχαν και αντίστοιχα πιο πλούσιες φορεσιές. Ήταν ένας τρόπος να δείχνουν τον πλούτο τους, γιατί δεν είχαν και πολλά άλλα μέσα να τον δείξουν. Οπότε είτε έβαζαν περισσότερα κοσμήματα και φλουριά, είτε πιο ακριβά υφάσματα, είτε πιο καλής ποιότητας ραψίματα. Ακόμα και οι ραφές που είχαν ή το κάθε κέντημα και τα υλικά που χρησιμοποιούσαν για το κέντημα, όλα έπαιζαν το ρόλο τους και σε όλα αυτά έδιναν ιδιαίτερη σημασία.
Έχω ακούσει, δηλαδή, ιστορίες ότι για να φτιάξει μια νύφη το ζιπούνι που θα φορούσε μια μέρα στο γάμο της, μπορεί η οικογένεια να πουλούσε ένα χωράφι, ας πούμε. Οπότε από αυτό μπορούμε να βγάλουμε τα ανάλογα συμπεράσματα.
-Η έκθεση «Καρυάτις: Άλφα» αφορά μια θεματική που είναι εν εξελίξει από πλευράς σας;
Το έργο συνεχίζεται και τώρα, δηλαδή το φωτογραφίζειν συνεχίζεται, αλλά οδεύει προς την ολοκλήρωσή του. Θεωρώ ότι μέσα στους πρώτους μήνες του επόμενου χρόνου θα έχει ολοκληρωθεί. Αλλά το «άλφα» στον τίτλο έχει την έννοια της εισαγωγικής έκθεσης, αφού το συνολικό έργο θα αποτελείται από 150-200 έργα, οπότε θα είναι πολύ μεγάλο.
Εμένα ο στόχος μου είναι να κάνω μια μεγάλη έκθεση με όλο το έργο, αλλά αυτό έχει κάποιες πρακτικές δυσκολίες ουσιαστικά, γιατί είναι αρκετά δύσκολο να επιτευχθεί κάτι τέτοιο σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, όπου, όπως ξέρουμε, δε διατίθενται τεράστια κονδύλια για την τέχνη. Γι’ αυτό το λόγο στόχος μου είναι να κάνω κάποιες μικρότερες εκθέσεις σε όλη την Ελλάδα, ώστε να μαζέψω τμηματικά έργα και τελικά να κάνω την ολοκληρωμένη έκθεση στο τέλος.
-Στα φωτογραφικά σας στιγμιότυπα θα δούμε φορεσιές και πορτρέτα γυναικών από όλα τα μήκη και πλάτη της χώρας; Με ποιο κριτήριο έγινε η επιλογή των περιοχών;
Έχω φωτογραφίσει σε όλη την Ελλάδα είναι η αλήθεια, και σε αυτή την έκθεση θα έχουμε φωτογραφίες από διάφορα μήκη και πλάτη της χώρας. Είναι μια επιλογή τοποθεσιών επιμελημένη, ώστε να έχει μια οπτική συνοχή. Ταυτόχρονα, επέλεξα φωτογραφίες σε πολλές από τις οποίες με βοήθησαν τα κατά τόπους Λύκεια των Ελληνίδων.
Τώρα, το πώς επιλέγω, προέρχεται από μια ζύμωση με κάποιους επιστημονικούς συμβούλους που συνεργάζομαι, οι οποίοι με βοηθούν σχετικά με τις φορεσιές, γνωρίζουν πού βρίσκονται είτε αυθεντικά κομμάτια είτε αντίγραφα, τα οποία όμως είναι πραγματικά πιστά αντίγραφα στα υλικά, στα σχέδια και στον τρόπο κατασκευής τους. Έτσι βρίσκω κάθε φορά την επόμενη περιοχή που θα βρεθώ για να φωτογραφίσω: έχω εγώ στο μυαλό μου κάποιες περιοχές που θέλω να πάω, οπότε σε συνεργασία με αυτούς τους ανθρώπους βρίσκουμε έναν κατάλληλο τοπικό συνεργάτη που θα μας μαζέψει τις φορεσιές και τις κοπέλες που θα τις φορέσουν, θα με βοηθήσει στο ρεπεράζ και την ανεύρεση των χώρων που θα φωτογραφίσουμε, κι έτσι γίνεται η δουλειά.
-Θεωρείτε ότι εκπληρώθηκαν οι αρχικοί στόχοι που είχατε θέσει ξεκινώντας να δουλεύετε πάνω σε αυτό το πρότζεκτ;
Αναλόγως ως προς τι. Αν πούμε για τον όγκο της δουλειάς, τότε ναι. Οδεύω προς την καλλιτεχνική ολοκλήρωσή του. Αλλά σχετικά με τους στόχους γενικότερα, θεωρώ ότι έχω πάρα πολύ δρόμο. Γενικά πιστεύω ότι όσο προχωράω τόσο «μικρότερο» βλέπω τον εαυτό μου. Νομίζω ότι αυτό πηγαίνει πάντοτε αντιστρόφως ανάλογα. Όσο περισσότερο μαθαίνει κανείς, τόσο λιγότερο θεωρεί ότι θεωρεί ότι ξέρει.
-Αναφέρατε νωρίτερα ότι η φωτογραφία δεν ήταν το αντικείμενο των σπουδών σας και ούτε το αρχικό σας επάγγελμα. Τι σημαίνει η φωτογραφία, λοιπόν, για εσάς; Θα βλέπατε πλέον τον εαυτό σας σε ένα άλλο επάγγελμα;
Κοιτάξτε, από μικρός μου άρεσαν οι τέχνες, δηλαδή από παιδί είχα ασχοληθεί και με τη ζωγραφική και με το πιάνο που παίζω. Οτιδήποτε ήταν καλλιτεχνικής φύσεως με έλκυε, αλλά όταν έφτασα στην ηλικία που επιλέγουμε ποια σχολή θα ακολουθήσουμε, είχα στο μυαλό μου από τον περιβάλλοντα ακαδημαϊκό, κυρίως, χώρο ότι η τέχνη δεν είναι επάγγελμα και ότι πρέπει να κάνω ένα «κανονικό» επάγγελμα. Έτσι έγινα ηλεκτρολόγος μηχανικός, αλλά παράλληλα συνέχιζαν να με ενδιαφέρουν οι τέχνες.
Με τη φωτογραφία ξεκίνησα από 15-16 χρόνων. Μου άρεσαν αρχικά ως μηχανήματα και τελικά όταν τελείωσα με τη σχολή και άρχισα να δουλεύω, άρχισα να αγοράζω πιο καλές φωτογραφικές μηχανές. Η αλήθεια είναι ότι στην τελευταία μου δουλειά ως μηχανικός ταξίδευα πάρα πολύ σε όλο τον κόσμο, έτσι μου μπήκε ακόμα περισσότερο το «μικρόβιο» της φωτογραφίας, και ξεκίνησα να φωτογραφίζω στα ταξίδια.
Από εκεί και πέρα, ήθελα να ψάξω παραπάνω, οπότε άρχισα να διαβάζω και να μαθαίνω σταδιακά πράγματα, κι ολοένα ενθουσιαζόμουν, οπότε έφτασα στο σημείο να σκέφτομαι ότι τελικά αυτό είναι που θέλω να κάνω στη ζωή μου.
Να αφήσω τη φωτογραφία για να κάνω ένα άλλο επάγγελμα, όπως του μηχανικού, όχι δε θεωρώ ότι μπορεί να συμβεί αυτό. Τώρα, το να πω εάν θα αφήσω τη φωτογραφία ή όχι, δεν ξέρω. Γενικά οι άνθρωποι που τους αρέσει να δημιουργούν έχουν στο μυαλό τους να δημιουργούν διάφορα πράγματα, οπότε μπορεί αύριο-μεθαύριο να θέλω να γίνω ζωγράφος ή σκηνοθέτης (γέλια). Όμως, προς αυτή την κατεύθυνση των εικαστικών θα κινούμουν και πάλι.
-Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;
Έχω κάποια σχέδια και ιδέες, είναι η αλήθεια, για την εξέλιξη του φωτογραφικού έργου κι ενός επόμενου έργου που ελπίζω να ξεκινήσω σύντομα. Αλλά δε μου αρέσει να μιλάω πολύ για κάτι που δεν υπάρχει ακόμα να δείξω. Θέλω να φανεί από μόνο του.
Στο υπόλοιπο κομμάτι με την υπάρχουσα δουλειά, θέλω η δουλειά μου να γίνει το πρόσωπο της παράδοσης της Ελλάδας στον κόσμο. Οπότε αυτός είναι ο μεγάλος μου στόχος και το όνειρο, οπότε προς αυτή την κατεύθυνση κάνω όποιες δράσεις κάνω!
Της Χριστίνας Μανδρώνη
Πληροφορίες
-Εγκαίνια έκθεσης: Τετάρτη 2 Αυγούστου, 8.00 μ.μ.
-Συλλογή Ελληνικών Ενδυμασιών «Βικτωρία Γ. Καρέλια»
-https://tatakis.com
-https://www.vgkareliascollection.com
