Την πρώτη του ατομική έκθεση φωτογραφίας πρόκειται να εγκαινιάσει ο Μανώλης Γιαννιός στις 6 Ιουνίου, στη γκαλερί Α49
Λένε ότι μια εικόνα ισοδυναμεί με χίλιες λέξεις. Κι όμως, κάποιες εικόνες λένε πολύ περισσότερα: μιλούν για τον άνθρωπο που τις αποτύπωσε στο φακό, για μια ιδεατή ιστορία πίσω από το θέμα που απεικονίζεται, για το συναίσθημα που προκαλούν στο θεατή, για τις σιωπές ή τον όχλο που τις περιβάλλει.
Μέσα από την πρώτη του ατομική έκθεση φωτογραφίας ο Μανώλης Γιαννιός μαρτυρά ότι η Τέχνη, και δη η φωτογραφία, δε γνωρίζει εμπόδια, παρά μόνο διαδρομές έκφρασης.
Λίγο πριν από τα εγκαίνια της έκθεσης που θα φιλοξενηθεί στη γκαλερί Α49 της Καλαμάτας, από τις 6 Ιουνίου και για διάστημα δύο μηνών, μας καλεί να γνωρίσουμε τον κόσμο μέσα από τη δική του οπτική: ευαίσθητη, παρατηρητική, μεστή από ιστορίες που δεν ειπώθηκαν ποτέ με λόγια παρά μόνο με βλέμματα και οπτικές αντανακλάσεις. Όπως, άλλωστε, είναι και το περιεχόμενο των έργων που θα εκθέσει.
Ο λόγος στον ίδιο…
-Πώς ξεκίνησε η ενασχόλησή σου με τη φωτογραφία; Ήταν κάτι που είχες από νεαρή ηλικία ως χόμπι ή ήταν κάτι που προέκυψε στην πορεία της ζωής σου;
Με τη φωτογραφία ασχολήθηκα για πρώτη φορά στα σχολικά χρόνια, και συγκεκριμένα το 1993, από τον κλάδο Εφαρμοσμένων Τεχνών του Πολυκλαδικού. Εκεί κάναμε ζωγραφική, σχέδιο και όλες τις υπόλοιπες εφαρμοσμένες τέχνες, ενώ τα απογεύματα κάναμε μαθήματα φωτογραφίας. Αυτό ήταν από τα πρώτα μου ερεθίσματα γύρω από τη φωτογραφία. Βέβαια, σε αυτό το κομμάτι καθοριστική ήταν η συμβολή της μητέρας μου, η οποία από πολύ μικρή ηλικία μάς φωτογράφιζε συνέχεια. Οπότε, λογικά από εκεί το κληρονόμησα και στη συνέχεια στο σχολείο μού δόθηκε η δυνατότητα να το καλλιεργήσω.
-Τι σημαίνει η φωτογραφία για εσένα σήμερα; Τι είναι αυτό που κερδίζεις μέσα από αυτή την ενασχόλησή σου;
Μέσα από τη φωτογραφία θέλω βασικά να εκφραστώ. Κι αυτό, γιατί τα τελευταία χρόνια έχει γίνει αρκετά δύσκολο το να μπορούμε να εκφραστούμε ελεύθερα. Τη φωτογραφία δεν μπορεί να την περιορίσει κάποιος. Οπότε ένας λόγος είναι η αυτο-έκφραση. Ταυτόχρονα, θέλω να παρουσιάσω κάποια πράγματα που είναι περαστικά, φευγαλέα και δεν τα βλέπουμε, ενώ η φωτογραφία μπορεί να τα αποτυπώνει, έχοντας έτσι πολύ μεγάλη δύναμη. Αυτός είναι και ο λόγος που θέλω να ασχολούμαι όλο και περισσότερο με τη φωτογραφία, και να μαθαίνω περισσότερα γύρω από αυτή, εκτός από τα τεχνικά μέρη, αλλά και να εμβαθύνω στο δημιουργικό μέρος της. Αυτό με έχει βοηθήσει μέχρι τώρα στο να εμπλουτίσω το ρεπερτόριό μου, και έτσι μέσα από διάφορα σεμινάρια έχω τη δυνατότητα να έρχομαι σε επαφή με νέα άτομα, με τα οποία μας συνδέει η κοινή αγάπη για τη φωτογραφία.
-Πώς προέκυψε και τι συμβολίζει ο τίτλος της έκθεσης “Fly On The Wall”;
Ο τίτλος παραπέμπει στη δεκαετία του 1960 και προέρχεται από όρο ντοκιμαντέρ. Σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει ότι η φωτογραφική μηχανή ακολουθεί τη δράση μέσα στο χώρο. Είναι ένας τίτλος με τον οποίο έχω ταυτιστεί, γιατί περιγράφει αυτό που κάνω: εκτός του ότι καθημερινά έχω μαζί μου από μία έως δύο φωτογραφικές μηχανές, ταυτόχρονα μέσα από τη φωτογραφία μού αρέσει να παίρνω στιγμιότυπα από διάφορες γωνίες, να τριγυρνάω μέσα σε ένα χώρο και να μπορώ να αποτυπώνω ένα πορτρέτο από διάφορες γωνίες λήψης.
-Όπως έχει γίνει γνωστό, η πρώτη σου ατομική έκθεση θα περιλαμβάνει πορτρέτα και οπτικές αντανακλάσεις. Θα έλεγες ότι σε εκφράζουν περισσότερο καλλιτεχνικά οι αυθόρμητες ή οι στημένες λήψεις (είτε πρόκειται για πορτρέτα είτε για αντανακλάσεις);
Μου ταιριάζει περισσότερο η αυθόρμητη φωτογραφία. Και τα πορτρέτα που θα δούμε στην έκθεση είναι αυθόρμητα, δεν είναι στημένα. Δηλαδή, είναι γνωστοί, φίλοι και ελάχιστοι συγγενείς των οποίων οι λήψεις έχουν βγει αυθόρμητα. Όλα αυτά τα αυθόρμητα, βγήκαν όχι πατώντας ένα κλικ, αλλά αφού έχει υπάρξει μια αλληλεπίδραση και μια επικοινωνία. Τα πορτρέτα έχουν βγει σε βάθος μισής-μιας ώρας ή και περισσότερων ωρών, έχοντας προηγουμένως αφιερωθεί χρόνος για να πάρουμε καθεμία από αυτές τις λήψεις. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι πρόκειται για μια αμφίδρομη κατάσταση –δεν είμαι ένας φωτογράφος που θα εκβιάσω το πορτρέτο. Δε θέλω να φωτογραφίσω τον εκάστοτε άνθρωπο με το ζόρι. Θέλω να υπάρχει μια επικοινωνία και μια αλληλεπίδραση, μέσα από την οποία θα προκύψει το αποτέλεσμα.
-Τι έχεις κερδίσει συναισθηματικά μέσα από την ενασχόλησή σου με το συγκεκριμένο πρότζεκτ; Τι θα ήθελες να αποκομίσει κάποιος που θα δει τα συγκεκριμένα έργα;
Μέσα από τα πορτρέτα έχω κερδίσει αγάπη, συντροφικότητα. Έχω δει την ελπίδα στα μάτια των ανθρώπων. Μέσα από αυτή την αλληλεπίδραση έχω κερδίσει εμπιστοσύνη, μιας και δεν είναι εύκολο να σου δίνει κάποιος την άδεια και να τον «εκθέτεις» σε ένα χώρο. Τα πορτρέτα με δένουν με το παρόν –είναι ένας λόγος να ζω στο «τώρα»: να μη σκέφτομαι παρελθόν, αλλά ούτε και το μέλλον.
Οι αντανακλάσεις, από την άλλη πλευρά, είναι κάτι πιο διαφορετικό, είναι στιγμές πίσω από στρώματα γυαλιών. Από τη θέση μου αποτυπώνω εικόνες χωρίς να διακόπτω ή να παρεμβαίνω: υπάρχει μια ουδέτερη στάση στις αντανακλάσεις. Για μένα, αυτή η ιδιαίτερη θεματική δεν αφορά μόνο σε οπτικές αλλοιώσεις, αλλά πέρασμα στα αισθήματα, στην αποδοχή και στη δυνατότητα που δίνεται μέσα από τη φωτογραφία, για να περάσουν κάποια μηνύματα.
Κάποια στιγμή νόμιζα ότι τα πορτρέτα και οι αντανακλάσεις είναι δύο ανταγωνιστικά θέματα μεταξύ τους. Πρόκειται για δύο θεματικές ενότητες τις οποίες δουλεύω πάρα πολύ καιρό, και τελικά κατάλαβα ότι είναι «συναγωνιστές» και όχι «ανταγωνιστές», που δένουν πολύ όμορφα στην έκθεση. Στα πορτρέτα γειώνομαι με την πραγματικότητα, ενώ στις αντανακλάσεις τείνω προς το σουρεαλισμό. Είναι κάποιες φευγαλέες στιγμές, κάποιες συνθέσεις τις οποίες ζητάω και τις αποτυπώνω με το φακό.
Καθένας που θα έρθει να δει την έκθεση είναι στη βούλησή του το τι θα «δει». Δε θέλω να «σπρώξω» κάποιον προς κάποια κατεύθυνση –θέλω να έχει ελεύθερο το πνεύμα του. Αλλά αυτό που θα ήθελα να δει είναι η απλότητα της επικοινωνίας. Δηλαδή, το σημερινό ζητούμενο: μιας και είναι πολύ δύσκολη η επικοινωνία στις μέρες μας. Κι αυτό, γιατί μέσα από το βλέμμα του φωτογραφιζόμενου υπάρχει η άμεση επικοινωνία με το φωτογράφο.
-Μέσα στα χρόνια που ασχολείσαι με τη φωτογραφία υπήρξαν κάποιοι άλλοι φωτογράφοι που σε επηρέασαν καλλιτεχνικά ή βασίστηκες στο έργο τους για να εξελιχθείς πάνω στη φωτογραφία;
Κατά καιρούς επηρεάζομαι από φωτογράφους, από ζωγράφους, από γλύπτες, όπως και από τη μουσική σε μεγάλο βαθμό. Από φωτογράφους θαυμάζω κυρίως τους Ασιάτες, όπως είναι ο Ντάιντο Μοριγιάμα, που είναι πάντοτε μέσα στο κεφάλι μου, μιας και οι εικόνες του με συναρπάζουν.
Βέβαια, υπάρχουν και πάρα πολλοί άλλοι φωτογράφοι από τους οποίους παίρνω επιρροές, όπως είναι ο Ρότζερ Μπάλεν και πολλοί ακόμα. Το ζήτημα είναι να κοιτάς την τεχνική τους, εκεί που σε σημεία κρατάς κάποια πράγματα και απορρίπτεις άλλα, ώστε τελικά εμβαθύνεις στην προσωπική σου οπτική γωνία.
-Πόσο καιρό πριν ξεκίνησες να ασχολείσαι με το δημιουργικό κομμάτι της επερχόμενης έκθεσης; Τι αριθμός έργων περιλαμβάνονται στην έκθεση;
Θα παρουσιάσουμε πενήντα έργα σε αρκετά μεγάλες διαστάσεις για τα δεδομένα των εκθέσεων που παρουσιάζονται στην Ελλάδα (40Χ60, 50Χ75). Συνολικά με το κομμάτι των πορτρέτων και των αντανακλάσεων ασχολούμαι περίπου πέντε με έξι χρόνια. Η συμβολή φίλων φωτογράφων στην πραγματοποίηση της συγκεκριμένης έκθεσης ήταν καθοριστική. Κατ’ αρχάς για το λόγο ότι συνέδραμαν σημαντικά στην επιλογή πενήντα έργων μέσα από όλο αυτόν τον όγκο που είχε συγκεντρωθεί τα τελευταία χρόνια. Ήταν καθοριστικό και ολοκληρώθηκε μέσα σε ένα χρόνο. Αυτοί οι φίλοι ήταν η Σταυριάννα Μπιτσάνη, που με βοήθησε φωτογραφικά και με έβαλε σε ένα πλαίσιο να αρχίσω να φωτογραφίζω ξανά, ο Γιάννης Κόσσυβας, ο οποίος ήταν από τους πρώτους που με έβγαλε από το «καβούκι» μου, ο Στέλιος Πανταζόπουλος, με τον οποίο έχουμε καθημερινές κουβέντες για τη φωτογραφία, ο Κώστας Κορομηλάς, που θα έχει την τελική επιμέλεια της έκθεσης, και ο Ρόμπερτ Ζερβός, τον οποίο γνώρισα πριν από μερικά χρόνια και τον θεωρώ ένα ξεχωριστό κεφάλαιο γύρω από την τέχνη της φωτογραφίας.
-Υπήρξαν κάποιες δυσκολίες που κατάφερες να ξεπεράσεις κατά τη διάρκεια αυτών των πέντε χρόνων;
Οι δυσκολίες θα έλεγα ότι ήταν παράλληλες με τη ζωή. Λόγω της αναπηρίας και λόγω προβλημάτων υγείας, η φωτογραφία έμπαινε πολλές φορές πιο κάτω από την υγεία. Πιο πολύ θα έλεγα ότι ήθελα παραπάνω χρόνο: όταν ξαφνικά μπαίνεις στο νοσοκομείο και πρέπει να μείνεις εκεί για μεγάλο διάστημα, αναγκαστικά πρέπει να αφήσεις πίσω τη φωτογραφία για λίγο. Αλλά, τελικά, τα κατάφερα!
-Τι θα έλεγες σε έναν άνθρωπο με αναπηρία που αγαπά την τέχνη, αλλά φοβάται ότι δε «χωράει»;
Θα τον παρότρυνα να βγει και να δραστηριοποιηθεί –το θεωρώ πλέον μονόδρομο: κάθε άτομο με αναπηρία θα ήθελα να έχει εξωστρέφεια, καθώς μόνο όφελος μπορεί να έχει από αυτό. Η ζωή μας είναι αρκετά δύσκολη είτε έχεις αναπηρία είτε όχι, οπότε θα ήθελα πολύ μέσα από οποιαδήποτε αφορμή να βγει έξω και να ασχοληθεί με ό,τι τον αφορά.
Στις αντανακλάσεις θα δούμε κάποια πράγματα που αφορούν στην αναπηρία. Δεν είναι το ζητούμενο –κι ούτε είναι κάτι που τονίζω. Όμως, επειδή εμφανίζομαι ως αυτο-πορτρέτο μέσα στην αντανάκλαση, εκεί θα δούμε λίγο αυτή την ήσυχη ματιά για την οποία μιλήσαμε νωρίτερα. Δηλαδή, την ύπαρξη μιας παράλληλης ζωής: εκεί που φαίνεσαι και δε φαίνεσαι. Μέσα από αυτό θίγω ένα κοινωνικό θέμα: ένα άτομο με αναπηρία «καπελώνεται» από την κοινωνία, μερικές φορές φαίνεται κι άλλες όχι. Αυτό είναι κάτι που επιλέγει η κοινωνία, δεν το επιλέγει ο άνθρωπος με την αναπηρία. Από εκεί και μετά, είναι στο χέρι των ατόμων με αναπηρία το πώς θα εκμαιεύσουμε την προσοχή της κοινωνίας, δηλαδή να δοθεί ό,τι σε όλους τους ανθρώπους, να μην μας τοποθετεί στο περιθώριο.
-Ποια είναι τα μελλοντικά σου σχέδια;
Θα περιμένω να εγκαινιαστεί και να ολοκληρωθεί η έκθεση, και στη συνέχεια να μπω σε όλες τις απαραίτητες διαδικασίες στις οποίες θα με υποβάλλει η έκθεση, μιας και αυτά για μένα ήταν αχαρτογράφητα νερά: το στήσιμο, η επιμέλεια, η συζήτηση με τους φίλους φωτογράφους.
Ήδη υπάρχουν σκέψεις για μια ενδεχόμενη θεματική γύρω από την επόμενη έκθεσή μου, κατόπιν συνεργασίας με την γκαλερί που θα μας φιλοξενήσει. Στο μεσοδιάστημα θα συνεχίσω τα σεμινάρια φωτογραφίας γύρω από την οπτική απεικόνιση της ιστορίας, και πιστεύω ότι σιγά σιγά θα μπαίνουμε όλο και πιο βαθιά στη φωτογραφία.
Με αφορμή τη συνομιλία μας, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Βαγγέλη και την Άννυ που έχουν τον όμορφο χώρο που θα φιλοξενήσει την έκθεση, το Α49, και λίγο παραπάνω τον Βαγγέλη, γιατί με «έσπρωξε» να κάνω μια έκθεση φωτογραφίας μαζί με όλους τους υπόλοιπους φίλους.
Ταυτότητα έκθεσης
Εγκαίνια: Παρασκευή 6 Ιουνίου, στις 8.00 μ.μ.
Τοποθεσία: Α49, Καλαμάτα
Επιμέλεια αφίσας: DK Graphic Design.
Της Χριστίνας Μανδρώνη
