Το ιδανικό θα ήταν να έχουμε βαθειά κοινωνική και περιβαλλοντική συνείδηση και να κάνουμε πράξεις για τον κόσμο μας χωρίς να χρειαζόμαστε άλλα κίνητρα πέραν της ανιδιοτελούς συνεισφοράς στον ταμιευτήρα της κοινής ωφελείας.
Επειδή, όμως, ζούμε σε μια κοινωνία, όπου το κέρδος είναι σε προτεραιότητα, το δεύτερο καλύτερο που μπορούμε να περιμένουμε είναι ανταποδοτικό όφελος για τις εμπλεκόμενες πλευρές.
Κι αυτό φαίνεται να έχει εντυπωσιακά αποτελέσματα στην περίπτωση του προγράμματος ανακύκλωσης των Πολυκέντρων Ανταποδοτικής Ανακύκλωσης, που ξεκίνησαν πιλοτικά το φθινόπωρο του 2023 και λειτουργούν σε διάφορα σημεία στην Καλαμάτα, στην πλατεία της Μεσσήνης, στα Φιλιατρά και στην Κυπαρισσία, όπως και σε δεκάδες άλλους Δήμους της Περιφέρειας Πελοποννήσου, αποφέροντας στους πολίτες για κάθε συσκευασία -από πλαστικό, μέταλλο ή γυαλί- που προσκομίζουν 0,03 λεπτά (1 ευρώ ανά 33 αντικείμενα).
Το όφελος αποδίδεται σε κουπόνι, το οποίο εξαργυρώνεται για αγορές στα σούπερ μάρκετ ΑΒ του ίδιου Δήμου, ενώ εναλλακτικά υπάρχει επιλογή τα χρήματα να γίνουν δωρεά για συγκεκριμένο κοινωνικό σκοπό. Το κουπόνι ενεργοποιείται την επόμενη εργάσιμη και παραμένει έγκυρο για 30 μέρες.
Ένα πρώτο μέγεθος της επιτυχίας του προγράμματος δόθηκε πριν από έναν χρόνο με τα αποτελέσματα του μεγάλου εκπαιδευτικού διαγωνισμού ανακύκλωσης Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης με σημαντικά δώρα για τους μαθητές, κατά τον οποίο μόνο τα τρία πρώτα σχολεία που διακρίθηκαν κατάφεραν να συγκεντρώσουν σχεδόν 700.000 μπουκάλια (το πρώτο βραβείο κέρδισε το Β3 του 2ου Λυκείου Καλαμάτας με 312.305 τεμάχια).
Την εντυπωσιακή αυτή τάση είχαμε την ευκαιρία να επιβεβαιώσουμε ότι συνεχίζεται κατά την πρόσφατη επίσκεψη σε δύο από τους σταθμούς ανακύκλωσης της Καλαμάτας. Η εικόνα που μας μεταφέρθηκε ήταν κάτι παραπάνω από ενθαρρυντική. Η κα Αγγελική στην οδό Κρήτης μάς είπε ότι υπάρχει καθημερινά πολύ μεγάλος φόρτος δουλειάς, καθ’ όλη τη διάρκεια της βάρδιας, με τους μαθητές να συνεχίζουν δυναμικά. Όπως μας μετέφερε η ίδια, ανακυκλώσιμες συσκευασίες φέρνουν άνθρωποι κάθε κοινωνικής τάξης και είναι μια πράξη ευθύνης και όχι μια ασχολία μόνο για τους ασθενέστερους οικονομικά, που επιδιώκουν κάποιο οικονομικό όφελος. Ωστόσο, υπάρχουν και αυτοί που πραγματικά βγάζουν ένα αξιόλογο εισόδημα, κάνοντας «σαφάρι» ανακυκλώσιμων συσκευασιών σε όλη την πόλη και σε συνεργασία με καταστήματα εστίασης.
Ακόμα και ολόκληρα φορτηγά φέρνουν στα πολυκέντρα της Καλαμάτας, με την κυρία Αγγελικά να θυμάται ακόμη και όφελος 100 ευρώ για ένα… ξεφόρτωμα που διήρκεσε κάπου δύο ώρες!
Στο σταθμό της οδού Κρήτης η Βιβή είχε φέρει μια ακόμη σακούλα με γυάλινα και πλαστικά μπουκάλια για λογαριασμό του σχολείου της. Μας είπε ότι γίνεται κάτι πολύ ωραίο για την πόλη, ο κόσμος ευαισθητοποιείται για την ανακύκλωση και μέσα από το σχολικό διαγωνισμό δίνεται κίνητρο για μεγαλύτερη προσπάθεια, ώστε εκτός από τη συγκέντρωση των οικιακών ανακυκλώσιμων, να μαζεύονται μπουκάλια και από δημόσιους χώρους. Η κα Ναυσικά πρόσθεσε ότι είναι ένα πραγματικά χρήσιμο πρόγραμμα και η πόλη έχει απαλλαγεί σε μεγάλο βαθμό από πεταμένα μπουκάλια. Μάλιστα, η παράταση του σχολικού διαγωνισμού μέχρι τις 20 Σεπτεμβρίου 2025 θα βοηθήσει να μαζευτούν και τα μπουκάλια του καλοκαιριού, που λόγω ζέστης ο αριθμός τους εκτοξεύεται.
Στο πολυκέντρο στη διασταύρωση Μακεδονίας και Νέδοντος συναντήσαμε τον κύριο Δημήτρη, ο οποίος «ανακάλυψε» το πρόγραμμα από την αρχή σχεδόν της λειτουργίας του και το βρίσκει εύχρηστο. Έκανε για πολλά χρόνια ανακύκλωση χρησιμοποιώντας τους μεικτούς μπλε κάδους, αλλά το προβλεπόμενο αντίτιμο στα συγκεκριμένα κέντρα τον οδήγησε στο να μαζεύει συστηματικά τα πλαστικά, μεταλλικά και γυάλινα μπουκάλια του σπιτιού, εξασφαλίζοντας ένα μικρό κέρδος κάθε φορά της τάξης των 2 με 5 ευρώ. Είναι οι οικονομικές δυσκολίες που ωθούν τον κόσμο στο να πηγαίνει συσκευασίες για ανακύκλωση, μας ανέφερε, σχολιάζοντας αρνητικά την πολιτικοοικονομική κατάσταση στη χώρα μας. Αν ήταν δωρεάν δε θα ερχόταν κανένας, πρόσθεσε με βεβαιότητα, διότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει ευαισθητοποίηση σε θέματα εθελοντισμού, αποφάνθηκε.
Η κα Μαίρη είναι η υπεύθυνη στο συγκεκριμένο πολυκέντρο και έχει μεγάλη αγωνία να λειτουργούν όλα σωστά, επιβλέποντας τη διαδικασία και καθαρίζοντας διαρκώς. Και η ίδια επιβεβαίωσε τη μεγάλη προσέλευση και μας έδωσε μια εικόνα του αποτελέσματος των προηγούμενων ωρών με τα καλάθια με τα συμπιεσμένα πλαστικά μπουκάλια, ενώ εκατέρωθεν συγκεντρώνονται ξεχωριστά τα γυάλινα και τα πλαστικά. Η έκθεση στις καιρικές συνθήκες είναι, όπως και για την κυρία Αγγελική, μία από τις βασικές δυσκολίες της δουλειάς των υπεύθυνων υπαλλήλων, ενώ παρότι ο περισσότερος κόσμος είναι υπομονετικός και ευγενικός, ακολουθώντας τις οδηγίες, δε λείπουν η αγένεια και οι επιθετικές συμπεριφορές. Κάποιοι δε συμμορφώνονται με τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για να γίνουν δεκτές οι συσκευασίες, με αποτέλεσμα το μηχάνημα αρκετές φορές να καταλήγει να μπλοκάρει. Για να αποφεύγεται αυτό, για παράδειγμα, τα σκληρά καπάκια συλλέγονται ξεχωριστά, ενώ όλες οι ανακυκλώσιμες συσκευασίες χρειάζεται να είναι καθαρές. Καλό είναι να δουν οι υπεύθυνοι αν υπάρχουν πράγματα που μπορούν να βελτιωθούν, επεκτείνοντας, για παράδειγμα, το εύρος των ανακυκλώσιμων υλικών.
Ίσως το 0,03 ανά συσκευασία δε φαίνεται και τόσο σημαντικό, αλλά ποιος από εμάς θα πετούσε στο δρόμο χωρίς λόγο έστω και ένα ή μισό ευρώ; Προσωπικά, είχα την ευκαιρία να το διαπιστώσω πληρώνοντας στο συνεργαζόμενο σούπερ μάρκετ, αντί για 5,05 ευρώ, 2,71 ευρώ, εξαργυρώνοντας το πρώτο μου κουπόνι 2,34 ευρώ, που αντιστοιχούσε σε 78 κενές κονσέρβες γατοτροφής δύο μεγεθών, μπουκαλάκια νερού μικρά και μεγάλα, και καλοπλυμένα πλαστικά μπουκάλια γάλακτος. Όπως έμαθα, στις κονσέρβες χρειάζεται να αφαιρούνται τα καπάκια, τα οποία μπορούν να ανακυκλωθούν στους μπλε κάδους, είτε να συλλέγονται ξεχωριστά, εκτός μηχανήματος, σε κάποιους σταθμούς. Κάποια από τα μικρά αυτά μεταλλικά κύπελλα επεστράφησαν από το μηχάνημα, το οποίο δεν μπορούσε να τα κρατήσει στους κυλίνδρους του. Για τον ίδιο λόγο δε γίνονται δεκτά συμπιεσμένα πλαστικά μπουκάλια, αλλά ούτε εκείνα που είναι, π.χ., από απορρυπαντικά σε πεπλατυσμένο σχήμα ή πολύ μεγάλα.
Ας βάλουμε τα πολυκέντρα ανακύκλωσης στην καθημερινότητά μας, λοιπόν.
Στην Καλαμάτα λειτουργούν οι παρακάτω σταθμοί:
- Κεντρική Αγορά Καλαμάτας, Πλατεία Αγίου Ιωάννη, Δευτέρα – Σάββατο 10.00-16.40
- Κλειστό Γυμναστήριο “ΤΕΝΤΑ”, Σφακιανάκη 8, Δευτέρα – Σάββατο 10.00-1640
- Νέδοντος 117 (συμβολή με Μακεδονίας), Δευτέρα – Σάββατο 10.00-16.40
- Οδός Κρήτης, Δευτέρα – Σάββατο 10.00-16.40
- Πάρκο Νέδοντος, Δευτέρα – Παρασκευή 8.00-20.40, Σάββατο & Κυριακή 10.00-16.40
- Ψαρών 25-29 (Διοικητήριο), Δευτέρα – Σάββατο 10.00-16.40.
Της Χριστίνας Ελευθεράκη
