Στο πλαίσιο της συμμετοχής της στις «100 Κλιματικά Ουδέτερες Πόλεις έως το 2030» και στο περιθώριο των πρωτοβουλιών βιώσιμης ανάπτυξης που έχει αναλάβει η πόλη της Καλαμάτας, προχωρά στην υποβολή της πρότασης INFRAred για χρηματοδότηση στο πρόγραμμα INTERREG-IPA-ADRION.
Το θέμα θα συζητηθεί στη συνεδρίαση της Δημοτικής Επιτροπής την ερχόμενη Δευτέρα.
Γενικά στοιχεία έργου
Τίτλος: INFRAred – Βέλτιστες πρακτικές για πράσινες αστικές παρεμβάσεις χρησιμοποιώντας μετρήσεις υπερύθρων. Συνολικός προϋπολογισμός: 1.800.000 ευρώ. Προβλεπόμενος προϋπολογισμός Δήμου Καλαμάτας: περίπου 500.000 ευρώ. Συμμετέχοντες εταίροι μεταξύ άλλων: UNION of Grecia Salentina – Ιταλία (επικεφαλής), επαρχία Κρότωνα – Ιταλία, Δήμος Καλαμάτας – Ελλάδα, Δημόσιο Ίδρυμα Οικολογία και Ασφάλεια – Trebinje, Βοσνία.
Πλαίσιο και σκοπός έργου
Το παρόν έργο εστιάζει στην αντιμετώπιση του φαινομένου των θερμικών νησίδων στις αστικές περιοχές, φαινόμενο που εντείνεται σε περιοχές με υψηλή πυκνότητα δόμησης και ελάχιστους πράσινους ή διαπερατούς χώρους. Η αύξηση των τοπικών θερμοκρασιών, συχνά έως και 5- 10°C πάνω από τη θερμοκρασία περιβάλλοντος, έχει σοβαρές επιπτώσεις στο μικροκλίμα, τη δημόσια υγεία και την ενεργειακή κατανάλωση.
Βασικός στόχος είναι η δημιουργία χαρτών αστικής θερμικής κατάστασης, μέσω τεχνολογιών υπερύθρων (IR), με χρήση εικόνων από δορυφόρους ή μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones). Η χαρτογράφηση αυτή θα επιτρέψει την ακριβή αποτύπωση των θερμικών φορτίων στον αστικό ιστό κάθε περιοχής.
Μεθοδολογία – βήματα υλοποίησης
1. Συλλογή θερμικών δεδομένων με υπέρυθρες εικόνες υψηλής ανάλυσης
2. Ανάλυση τοπικών μικροκλιματικών συνθηκών (πυκνότητα δόμησης, γεωμετρία κτηρίων, προσανατολισμός, πρότυπα κυκλοφορίας κ.ά.)
3. Κατασκευή θερμικών χαρτών ανά δημοτική ενότητα ή γειτονιά
4. Ανάπτυξη προσαρμοσμένων παρεμβάσεων πράσινου χαρακτήρα (π.χ. δενδροφυτεύσεις, πράσινες στέγες, δροσερές επιφάνειες)
5. Δημιουργία οδηγού βέλτιστων πρακτικών, που θα περιλαμβάνει εφαρμόσιμες λύσεις προσαρμοσμένες σε κάθε αστικό περιβάλλον εταίρου.
Συμβολή Δήμου Καλαμάτας
Ο Δήμος Καλαμάτας θα συνεισφέρει: Στην επιλογή περιοχών ενδιαφέροντος για θερμική αποτύπωση. Στη συλλογή τοπικών δεδομένων και υποστήριξη ερευνών πεδίου. Στην ανάλυση τοπικών ιδιαιτεροτήτων για τη διαμόρφωση προσαρμοσμένων παρεμβάσεων. Στην οργάνωση δημόσιων διαβουλεύσεων ή ενημερωτικών δράσεων. Στην πιλοτική εφαρμογή παρεμβάσεων και αξιολόγηση της αποτελεσματικότητάς τους.
Αναμενόμενα οφέλη για το Δήμο
Επιστημονική τεκμηρίωση της θερμικής κατάστασης του αστικού χώρου. Προτάσεις για παρεμβάσεις με άμεσο όφελος στο μικροκλίμα και την ποιότητα ζωής. Μεταφορά τεχνογνωσίας και ενίσχυση των ικανοτήτων του προσωπικού. Συμμετοχή σε διεθνές δίκτυο ανταλλαγής καλών πρακτικών. Αναβάθμιση του στρατηγικού σχεδιασμού για την κλιματική ανθεκτικότητα του Δήμου.
Συμπεράσματα
Η αστική θερμική νησίδα είναι το αποτέλεσμα της αντικατάστασης του φυσικού περιβάλλοντος από οικοδομικά υλικά, που επιτείνουν τη θερμότητα. Τα υλικά, όπως το τσιμέντο και η άσφαλτος, απορροφούν την ηλιακή ακτινοβολία κατά τη διάρκεια της ημέρας και την επανεκπέμπουν στην πόλη, ακόμα και τη νύχτα, διατηρώντας ψηλά τη θερμοκρασία.
Οι επιπτώσεις είναι εντονότερες σε περιοχές με πυκνή δόμηση, όπου η έλλειψη πράσινων χώρων δεν επιτρέπει στο φυσικό περιβάλλον να ανακουφίσει την ατμόσφαιρα. Η απουσία σκιάς και φυτών σημαίνει ότι δεν παράγεται αρκετή υγρασία μέσω της διαπνοής, ενώ ο θερμός αέρας παγιδεύεται ανάμεσα στα κτήρια, δημιουργώντας ένα ασφυκτικό μικροκλίμα.
Επιπλέον, ανθρώπινες δραστηριότητες όπως η χρήση κλιματιστικών, οι εξατμίσεις των αυτοκινήτων και η κατανάλωση ενέργειας, ενισχύουν ακόμη περισσότερο τη θερμική φόρτιση.
Η συμμετοχή του Δήμου Καλαμάτας στο παρόν διακρατικό έργο αποτελεί σημαντική ευκαιρία για την εφαρμογή καινοτόμων μεθόδων καταγραφής και μείωσης του θερμικού αποτυπώματος της πόλης, ενισχύοντας ταυτόχρονα την ανθεκτικότητά της στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Η υλοποίηση πράσινων παρεμβάσεων, βασισμένων σε ακριβή και τεκμηριωμένα δεδομένα, θα ενισχύσει τη βιωσιμότητα και τη λειτουργικότητα του αστικού ιστού, καθιστώντας τον πιο φιλικό για κατοίκους και επισκέπτες.
