Μέσα σε λίγα μόλις χρόνια οι μονάδες “waste-to-energy” εξελίχθηκαν από καινοτόμα απάντηση στη διαχείριση απορριμμάτων σε αμφιλεγόμενο πείραμα με πολλαπλές επιπτώσεις. Περίπου 500 τέτοιες εγκαταστάσεις λειτουργούν σήμερα εντός της Ε.Ε., καίγοντας σχεδόν το ένα τέταρτο των αστικών σκουπιδιών με στόχο την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Η επιχειρηματολογία υπέρ της καύσης ήταν απλή: καλύτερη από την ταφή, παράγει ενέργεια, μειώνει τον όγκο των απορριμμάτων. Όμως, οι αλήθειες που αποκαλύπτονται σήμερα είναι λιγότερο βολικές.
Σύμφωνα με νέα επιστημονικά δεδομένα, οι εκπομπές ρύπων -συμπεριλαμβανομένου του διοξειδίου του άνθρακα- είναι εξαιρετικά υψηλές. Κάθε τόνος καμένων απορριμμάτων απελευθερώνει έως και 1,7 τόνους CO₂, ενώ η παρουσία πλαστικών στα αστικά σκουπίδια που καταλήγουν στην καύση επιδεινώνει την κατάσταση.
Και σαν να μην έφτανε αυτό, δεν υπάρχει ακόμη επαρκής έρευνα για τις επιπτώσεις στη δημόσια υγεία των κατοίκων που ζουν κοντά σε αυτές τις εγκαταστάσεις.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, παρότι πρωτοστάτησε σε αυτό το μοντέλο διαχείρισης αποβλήτων, φαίνεται να αναδιπλώνεται. Η χρηματοδότηση έχει περιοριστεί σημαντικά, ενώ πολλοί Δήμοι συνεχίζουν να πληρώνουν τα δάνεια για τις πανάκριβες αυτές επενδύσεις, οι οποίες πλέον αμφισβητούνται.
Παράλληλα, οι οικολογικές οργανώσεις ζητούν ριζική αλλαγή πορείας, καταγγέλλοντας την υποκρισία του να βαφτίζεται «πράσινη» η ενεργοβόρα και ρυπογόνα καύση απορριμμάτων.
Υπενθυμίζουμε ότι πρόσφατα παρουσιάστηκε μελέτη στο ΥΠΕΝ όπου «ονοματίζονταν» οι Περιφερειακές Ενότητες στις οποίες πρόκειται να δημιουργηθούν μονάδες καύσης απορριμμάτων. Μία από αυτές σχεδιάζεται στο κέντρο της Πελοποννήσου (σε μία από τις Περιφερειακές Ενότητες Αρκαδίας, Ηλείας ή Αχαΐας). Σύμφωνα με το σχεδιασμό, θα καλύπτει τις Περιφέρειες Δυτικής Ελλάδας, Πελοποννήσου και το Ιόνιο πλην Κέρκυρας και θα έχει δυναμικότητα 154.000 τόνων.
Η υπόθεση των μονάδων καύσης απορριμμάτων είναι ίσως ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα του πώς η «πράσινη μετάβαση» μπορεί εύκολα να παρερμηνευτεί – ή και να μετατραπεί σε άλλοθι για επενδύσεις με βαρύ περιβαλλοντικό και κοινωνικό αποτύπωμα. Η καύση δεν είναι ούτε αθώα ούτε καινοτόμα. Είναι απλώς μια «βολική» λύση για να κρυφτεί το πρόβλημα κάτω από το χαλί, να εξαφανιστούν προσωρινά τα σκουπίδια και να παραχθεί λίγη ενέργεια – εις βάρος όμως της υγείας των πολιτών και της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας.
Είναι καιρός η Ευρώπη να σταματήσει να κάνει τα ίδια λάθη με άλλους τίτλους. Αντί να επενδύει σε λύσεις που εξυπηρετούν κυρίως τις ενεργειακές εταιρείες, ας δώσει προτεραιότητα στην πρόληψη, τη μείωση αποβλήτων, την ανακύκλωση και τη βιώσιμη επαναχρησιμοποίηση. Ο στόχος του 10% στην ταφή μέχρι το 2035 είναι φιλόδοξος. Αλλά δε θα επιτευχθεί με φωτιές και καπνό…
Α.Π.
