Η ολοκλήρωση του Αρχαίου Θεάτρου σηματοδοτεί βήματα μπροστά, αλλά η πόλη παραμένει αθέατη
Η Αρχαία Θουρία, μία από τις σημαντικότερες πόλεις της αρχαίας Μεσσηνίας, αποκτά φέτος νέες διαστάσεις χάρη στις συνεχιζόμενες ανασκαφές που φέρνουν στο φως μοναδικά μνημεία της ιστορίας.
Χθες, ο δήμαρχος Καλαμάτας, Θανάσης Βασιλόπουλος, επισκέφθηκε τον αρχαιολογικό χώρο για να ενημερωθεί από κοντά για την πορεία των εργασιών, συνοδευόμενος από τη γενική διευθύντρια του Δήμου, Παναγιώτα Κουράκλη, και τον πρόεδρο της Κοινότητας Άνθειας, Γιάννη Γκίζα.
Το δήμαρχο ξενάγησε η επικεφαλής των ανασκαφών, δρ. αρχαιολόγος Ξένη Αραπογιάννη, η οποία παρουσίασε λεπτομερώς τα αποτελέσματα της φετινής περιόδου και τα σχέδια για την επόμενη φάση των εργασιών.
Η Αρχαία Θουρία, που ιδρύθηκε τον 8ο αιώνα π.Χ., αποτέλεσε σημαντικό πολιτικό, θρησκευτικό και πολιτιστικό κέντρο της Μεσσηνίας. Σήμερα, ο αρχαιολογικός χώρος φιλοξενεί το αρχαίο θέατρο, το Ασκληπιείο και πολλά άλλα μνημεία, η μελέτη των οποίων προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για την κοινωνική και θρησκευτική ζωή της αρχαίας πόλης.
Η φετινή ανασκαφική περίοδος χαρακτηρίζεται από σημαντικά αποτελέσματα, καθώς ολοκληρώθηκε η ανασκαφή του αρχαίου θεάτρου και ήρθαν στο φως νέα ευρήματα σε περιοχές βόρεια και νότια του μνημείου.
Ολοκλήρωση του αρχαίου θεάτρου
Η δρ. Ξένη Αραπογιάννη ανακοίνωσε ότι η ανασκαφή του αρχαίου θεάτρου ολοκληρώθηκε με επιτυχία. Το κοίλο έχει αποκαλυφθεί πλήρως, δίνοντας στους επιστήμονες την ευκαιρία να εκτιμήσουν την πλήρη μορφή του μνημείου. «Ο στόχος που είχαμε θέσει τα προηγούμενα χρόνια εκπληρώθηκε», δήλωσε η επικεφαλής των ανασκαφών. «Τώρα προτεραιότητά μας είναι η μελέτη αναστήλωσης, ώστε το θέατρο να αποδοθεί όπως ήταν στην αρχαιότητα».
Παράλληλα, οι δοκιμαστικές ανασκαφικές τομές σε περιοχές γύρω από το θέατρο αποκάλυψαν νέα μνημεία, αποδεικνύοντας ότι η Θουρία εξακολουθεί να κρύβει πολλά μυστικά. Τα ευρήματα αυτά αναμένεται να συμβάλουν σημαντικά στην κατανόηση της αρχιτεκτονικής, της λειτουργίας και της θέσης του θεάτρου στη ζωή της αρχαίας πόλης.
Οι δηλώσεις του δημάρχου και της διοίκησης
Από την πλευρά του, ο δήμαρχος Καλαμάτας επεσήμανε τη σημασία της Αρχαίας Θουρίας για την περιοχή: «Είναι εξαιρετικά σημαντικό που, μόλις δέκα λεπτά από την Καλαμάτα, βρίσκεται αυτός ο σπουδαίος αρχαιολογικός χώρος. Κάθε φορά που επισκεπτόμαστε τις ανασκαφές, μένουμε έκπληκτοι από την πρόοδο των εργασιών. Φέτος, η διαφορά είναι εντυπωσιακή».
Ο κ. Βασιλόπουλος τόνισε ότι η στήριξη της αρχαιολογικής έρευνας αποτελεί «χρέος και τιμή» για την πόλη και πρόσθεσε: «Η δουλειά που γίνεται εδώ είναι ουσιαστική για την πολιτιστική μας κληρονομιά και για το μέλλον της περιοχής. Ο Δήμος δεσμεύεται να συνεχίσει να ενισχύει αυτή την προσπάθεια, οικονομικά και ηθικά».
Η γενική διευθύντρια του Δήμου, Παναγιώτα Κουράκλη, χαρακτήρισε «τιτάνιο» το έργο που έχει ολοκληρωθεί σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα και υπογράμμισε την αναγκαιότητα της διαρκούς στήριξης από την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Το Ασκληπιείο και η επισκεψιμότητα
Η κα Αραπογιάννη ανέφερε ότι το Ασκληπιείο θα μπορούσε να είναι επισκέψιμο, ωστόσο το αρχαίο θέατρο θα παραμείνει κλειστό έως την ολοκλήρωση της αναστήλωσής του. Η δε διαχείριση των χρονοδιαγραμμάτων και της επισκεψιμότητας υπάγεται στο υπουργείο Πολιτισμού.
Η έμπειρη αρχαιολόγος τόνισε ότι η προσεκτική οργάνωση των επισκέψεων είναι απαραίτητη για την προστασία των ευρημάτων και τη διατήρηση του μνημείου.
Προγραμματική σύμβαση και συνεργασίες
Η επίσκεψη του δημάρχου έγινε στο πλαίσιο της νέας τριετούς προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Δήμου Καλαμάτας, του υπουργείου Πολιτισμού, της Περιφέρειας Πελοποννήσου και της Κοινωφελούς Επιχείρησης «Φάρις». Η συμβολή του Δήμου ανέρχεται σε 90.000 ευρώ (30.000 ανά έτος για τα έτη 2025–2027) για τη συνέχιση των ανασκαφών και την προώθηση των μελετών αναστήλωσης. Η εποπτεία γίνεται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας, ενώ την υλοποίηση και διαχείριση έχει αναλάβει η «Φάρις» σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου.
Πίσω από τη… βιτρίνα
Η επίσκεψη του δημάρχου Καλαμάτας στον αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Θουρίας είχε την τυπική εικόνα προόδου: ολοκληρωμένο το κοίλο του αρχαίου θεάτρου, νέα μνημεία γύρω από αυτό, ενθουσιασμός από τους συμμετέχοντες. Τα συγχαρητήρια προς την επικεφαλής των ανασκαφών, δρα Ξένη Αραπογιάννη, ήταν άφθονα, όπως και οι έπαινοι για την «τιτάνια» προσπάθεια που γίνεται σε περιορισμένο χρόνο.
Κι όμως, κάτω από τη φωτογραφική ευθυμία κρύβεται η αλήθεια: οι επισκέπτες του χώρου εξακολουθούν να παραμένουν θεατές. Το αρχαίο θέατρο, όσο πλήρως κι αν έχει αποκαλυφθεί, δεν είναι επισκέψιμο. Η αναστήλωσή του εξαρτάται από πολύπλοκες μελέτες, από το υπουργείο Πολιτισμού και από χρηματοδότηση που μένει στα λόγια.
Η νέα τριετής προγραμματική σύμβαση (2025–2027) προβλέπει μόλις 90.000 ευρώ και μόνο από το Δήμο Καλαμάτας – ποσό που καλύπτει κυρίως τη συνέχιση των ανασκαφών, όχι την πραγματική αναστήλωση ή την ασφαλή και πλήρη πρόσβαση του κοινού.
Στην πράξη, η Αρχαία Θουρία παραμένει σε καθεστώς «αναμονής», παρά τις εξαιρετικές ανακαλύψεις.
Οι καθυστερήσεις δεν οφείλονται στην επιστημονική ομάδα, η οποία δουλεύει με συνέπεια και αφοσίωση, αλλά στην πολυπλοκότητα των διαδικασιών, στην περιορισμένη χρηματοδότηση και στις αβέβαιες πολιτικές αποφάσεις. Το αποτέλεσμα είναι ένας αρχαιολογικός πλούτος που αποκαλύπτεται καθημερινά, αλλά δεν αξιοποιείται και δεν αποδίδεται στον πολίτη – κάτι που καθιστά τη δημόσια παρουσίαση των έργων περισσότερο επικοινωνιακή παρά ουσιαστική.
Η Αρχαία Θουρία είναι σήμερα σύμβολο της αντίθεσης ανάμεσα στην επιτυχία της σκαπάνης και στις αργές διαδικασίες που κρατούν τα μνημεία μακριά από την κοινωνία. Η πρόοδος δεν αρκεί αν δε συνοδεύεται από αποφασιστική πολιτική βούληση, επαρκείς πόρους και σαφή χρονοδιαγράμματα.
Στο τέλος, η Αρχαία Θουρία θυμίζει ότι η πολιτιστική κληρονομιά δεν είναι μόνο ανασκαφές και εύσημα. Είναι πρόσβαση, αξιοποίηση και εμπειρία για τον πολίτη. Χωρίς αυτά, οι σπουδαίες ανακαλύψεις παραμένουν… απλώς ένα όμορφο θέαμα για λίγους, ενώ η πόλη παραμένει θεατής.
Α.Π.
