Τον Δεκαπενταύγουστο η Μεσσηνία βράζει από ζωή: παραλίες ασφυκτικά γεμάτες, δρόμοι μπλοκαρισμένοι, καταστήματα που δουλεύουν στο κόκκινο. Στις οθόνες και τα μικρόφωνα περισσεύουν τα «ρεκόρ» και οι «πληρότητες 100%».
Στην πραγματική ζωή, όμως, το νερό λιγοστεύει, τα απορρίμματα διογκώνονται, οι υποδομές γονατίζουν.
Η διάγνωση του προβλήματος –ότι έχουμε αγγίξει τη φέρουσα τουριστική ικανότητα– είναι πλέον καθολική. Αυτό που δεν είναι καθολικό είναι η πράξη. Με «θα κάνουμε», υποσχέσεις και ευχές, δηλώσεις αποθέωσης της τουριστικής ανάπτυξης και των πληροτήτων και φωτογραφίες εγκαινίων, δεν αντιμετωπίζεται μια κρίσιμη ανισορροπία, που ήδη κοστίζει στον τόπο.
Θα σκεφτείτε οι πιο «φρόνιμοι» και οι αρμόδιοι θα δικαιολογηθούν: Και είναι εύκολο αυτό; Χρειάζονται προγράμματα και χρήματα. Σωστό! Αλλά αυτό είναι δουλειά των πολιτικών και θεσμικών… CEO (Chief Executive Officers)! Όλα όσα ακόμα δεν έγιναν, έχουν συγκεκριμένο οικονομικό, κοινωνικό, περιβαλλοντικό κόστος. Κόστος χαμένων ευκαιριών, για ολόκληρη την νομαρχιακή κοινωνία.
ΑΠΟΘΕΩΣΗ ΠΛΗΡΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΥΠΟΔΟΜΩΝ
Ο τουρισμός είναι, κατά παμμεσσηνιακή πανθομολογούμενη διαπίστωση, ο μεγαλύτερος πρεσβευτής μας. Όμως, η φέρουσα ικανότητα δεν είναι αφηρημένη έννοια: είναι οι σωλήνες με νερό που δεν επαρκούν τον Αύγουστο, τα απορριμματοφόρα που δεν προλαβαίνουν, οι παραλίες που καταλαμβάνονται μέχρι το κύμα, τα στενά οδικά δίκτυα που «κλειδώνουν», ένα αεροδρόμιο που δεν αντιστοιχεί στη φήμη του προορισμού, ο δημόσιος χώρος που συρρικνώνεται. Όταν τα «μπράβο» και οι κορδέλες συνοδεύονται από καθυστερήσεις σε έργα πρώτης γραμμής, το αποτέλεσμα είναι προβλέψιμο: η ποιότητα εμπειρίας πέφτει, η ανοχή των κατοίκων εξαντλείται, η εικόνα της Μεσσηνίας τσαλακώνεται.
«ΕΔΩ ΚΑΙ ΤΩΡΑ»: ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΧΩΡΙΣ ΑΣΤΕΡΙΣΚΟΥΣ
* Ύδρευση–Αποχέτευση (αντικαταστάσεις δικτύων, βιολογικοί που δουλεύουν πριν από την αιχμή)
* Διαχείριση απορριμμάτων (πυκνότερα δρομολόγια/προσωπικό αιχμής)
* Αιγιαλός–δημόσιος χώρος (σαφή όρια, καθημερινοί έλεγχοι)
* Κυκλοφορία–Στάθμευση (park & ride, εποχικές γραμμές προς παραλίες/αξιοθέατα)
* Οδικοί άξονες & ασφάλεια (διαπλατύνσεις, κόμβοι, πεζοδιαβάσεις)
* Αεροδρόμιο Καλαμάτας (άμεσες «γρήγορες νίκες»)
* Στέγαση εποχικών (κίνητρα για οργανωμένες λύσεις, ρύθμιση βραχυχρόνιων σε ζώνες πίεσης)
* Πολιτισμός–Μνημεία (ωράρια, βασικές υποδομές, σήμανση)
* Καθαριότητα παραλιών–υγιεινή (προληπτικές εκκενώσεις κάδων/ντους)
* Διακυβέρνηση προορισμού (ένα Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού με δημόσιους δείκτες απόδοσης)
*Δημοκρατικός προγραμματισμός από τα «κάτω προ τα πάνω» [γιατί και οι «κοινωνικο-οικονομικοί εταίροι / μέτοχοι» έχουν κυρίαρχη γνώμη αλλά και ευθύνη, όχι μόνο… οι πολιτικοί και θεσμικοί «CEO»].
ΤΕΛΟΣ, ΜΟΝΟ ΣΤΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ…
Ο τουρισμός δεν είναι powerpoint. Είναι υποδομές, κανόνες, έλεγχοι, καθαριότητα, σεβασμός στο δημόσιο χώρο. Κάθε καθυστέρηση μετατρέπεται σε δυσφήμηση. Αν η Τοπική Αυτοδιοίκηση θέλει να σταθεί στο ύψος της εποχής, οφείλει ένα «συμβόλαιο αλήθειας»: Τι, πότε, ποιος – με κοστολόγηση και ορόσημα, όπως έχει σημειωθεί εδώ επανειλημμένα.
ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ ΤΗΣ ΑΔΡΑΝΕΙΑΣ (ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ–ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ–ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ)
Η αδράνεια ή η καθυστέρηση έργων υποδομής στοιχίζει σε χαμένες ευκαιρίες – ακόμα και σε… χαμένες γενιές Μεσσηνίων (μια γενιά για 20-25 χρόνια καθυστέρησης). Δεν είναι του παρόντος – ούτε εύκολο να επεκταθούμε, αλλά μελετήσαμε (ενδεικτικά και βασικά, αλλά τεκμηριωμένα) μια εκτίμηση του κόστους ευκαιρίας για τη Μεσσηνία, με στοιχεία (έτη 2021-2025 και με κορωνοϊό) που διατίθενται [Τράπεζα Ελλάδος, ΙΝΣΕΤΕ/ΙΟΒΕ/ΚΕΠΕ, ΕΟΤ, άλλων οικονομικών πηγών κ.τ.λ.], με τη μορφή τριών σεναρίων (συντηρητικό, βασικό και φιλόδοξο). Τα σενάρια είναι ενδεικτικά και βασίζονται σε δημοσιευμένα εθνικά μεγέθη. Το υποπεριφερειακό μερίδιο της Μεσσηνίας δε δημοσιεύεται επίσημα και η κατανομή εντός Πελοποννήσου γίνεται με τεκμηριωμένη υπόθεση (εύρος 25–35%).
Το κόστος ευκαιρίας της αδράνειας (αναπτυξιακό–οικονομικό–κοινωνικό), συμπερασματικά έχει ως εξής:
* ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ: κάθε σεζόν χωρίς αναβαθμισμένο αεροδρόμιο, αξιόπιστα δίκτυα ύδρευσης/αποχέτευσης και οδικές προσβάσεις, «φεύγουν» με χαμένο μερίδιο αγοράς – αριθμητικά: ευρώ 70 – 211 εκ. στην τετραετία (ανά σενάριο), που θα μπορούσαν να είχαν κατευθυνθεί σε επενδύσεις/αναβαθμίσεις.
* ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ: πέρα από τις αποδείξεις, το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα στο ΑΕΠ της περιοχής (συντηρητικά ευρώ 154 – 561 εκ. στην τετραετία, ανά σενάριο) σημαίνει χαμένη κατανάλωση στους κλάδους φιλοξενίας, εστίασης, λιανεμπορίου, μεταφορών.
* ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ («χαμένες γενιές»): οι θέσεις που δε δημιουργούνται (ενδεικτικά 2.000 – 7.400 ισοδύναμα) πιέζουν τους νέους να φύγουν. Η στεγαστική πίεση για εποχικούς (χωρίς οργανωμένες λύσεις) επιδεινώνει το πρόβλημα.
Ο ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ ΠΟΥ ΑΞΙΖΕΙ – ΚΑΙ Ο ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ ΜΑΣ
Η Μεσσηνία έχει όλα όσα ζητά και ο πιο απαιτητικός ταξιδιώτης: Μοναδική πολύμορφη φύση, εξαιρετικό ανθρωπογενές κτιστό περιβάλλον, πολυ-πολιτισμό, γαστρονομία, ανθρώπους. Αυτό ακριβώς κινδυνεύει αν συνεχίσουμε με υπερηφάνειες και καθυστερήσεις. Η φέρουσα ικανότητα είναι το όριο μεταξύ ανάπτυξης και υποβάθμισης – κι αυτό το όριο το αγγίξαμε. Ή κάνουμε έργα τώρα ή πληρώνουμε σε λίγα καλοκαίρια ένα βαρύ τίμημα σε φήμη, έσοδα και ποιότητα ζωής.
Παναγιώτης Ξεροβάσιλας
Οικονομολόγος – Σύμβουλος επενδύσεων και επιχειρήσεων
