Η Νότια Πελοπόννησος βρίσκεται ανάμεσα στις τέσσερις ελληνικές περιοχές που χαρακτηρίζονται από τη UNESCO ως πιο ευάλωτες στην εκδήλωση τσουνάμι. Ο χαρακτηρισμός αυτός δεν είναι καθόλου τυχαίος, ούτε υπερβολικός – αντιθέτως, βασίζεται σε επιστημονική τεκμηρίωση, γεωλογικά δεδομένα και ιστορικά προηγούμενα.
Η ελληνική εμπειρία με τα τσουνάμι δεν είναι νέα. Αν και σπάνια σε σύγκριση με άλλες περιοχές του πλανήτη, η χώρα μας έχει καταγράψει αρκετά και ορισμένα ιδιαίτερα καταστροφικά φαινόμενα – με τη Νότια Πελοπόννησο να μην αποτελεί εξαίρεση. Η περιοχή αυτή, και ιδιαίτερα ο Κυπαρισσιακός Κόλπος, βρέθηκε στο παρελθόν στο επίκεντρο ενός από τα ισχυρότερα τσουνάμι που έχουν καταγραφεί ποτέ στη Μεσόγειο: αυτό του 1303, που έπληξε και την Κρήτη και τη Ρόδο.
Ένας άξονας σεισμικής ανησυχίας: από το
Ιόνιο μέχρι τη Ρόδο, μέσω Μάνης και Πυλίας
Η γεωγραφική θέση της Νότιας Πελοποννήσου την καθιστά τμήμα του ενεργού Ελληνικού Σεισμικού Τόξου – μιας ζώνης που ξεκινά από τα νησιά του Ιονίου, περνά κοντά από τη Μεσσηνία και τη Λακωνία, συνεχίζει νοτίως της Κρήτης και καταλήγει στα Δωδεκάνησα. Είναι το ίδιο τόξο που ευθύνεται για την πλειονότητα των μεγάλων σεισμών στον ελληνικό χώρο και γι’ αυτό συνδέεται άμεσα με την πιθανότητα εκδήλωσης τσουνάμι.
Ιδιαίτερο προβληματισμό προκαλεί ο συνδυασμός μορφολογίας και ανθρώπινης δραστηριότητας. Οι χαμηλές, επίπεδες ακτές, οι εκβολές μεγάλων ποταμών και η αυξανόμενη τουριστική πίεση (ειδικά σε περιοχές όπως η Κορώνη, η Φοινικούντα, η Καρδαμύλη, η Στούπα, το Γύθειο) αποτελούν παράγοντες αυξημένης τρωτότητας. Παρότι η Μάνη και η Πυλία έχουν και απόκρημνα τμήματα, οι παράκτιοι οικισμοί και οι παραλίες είναι εκτεθειμένοι.
Η προειδοποίηση της UNESCO
και το ερώτημα της ετοιμότητας
Σύμφωνα με την τελευταία εκτίμηση ειδικής επιτροπής της UNESCO, που συνεδρίασε τον Μάρτιο, τέσσερις ελληνικές περιοχές συγκεντρώνουν αυξημένο κίνδυνο για τσουνάμι: το Νότιο Αιγαίο, ο Κορινθιακός, τα Ιόνια Νησιά και η Νότια Πελοπόννησος.
Η Νότια Πελοπόννησος περιλαμβάνεται για πρώτη φορά τόσο ρητά σε διεθνή κατάταξη κινδύνου. Και το γεγονός αυτό οφείλει να σημάνει συναγερμό στις τοπικές Αρχές, τους Δήμους, τις Περιφέρειες αλλά και τους ίδιους τους κατοίκους. Η οργάνωση «Tsunami Ready» προβλέπει συγκεκριμένα βήματα, όπως χάρτες εκκένωσης, συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης, εκπαιδευτικές ασκήσεις και τοποθέτηση ειδικής σήμανσης στις ακτές. Μέχρι σήμερα, όμως, μόνο η Σάμος έχει πάρει τη σχετική αναγνώριση.
Ένα στοίχημα πρόληψης και ετοιμότητας
Η ύπαρξη Εθνικού Κέντρου Προειδοποίησης για Τσουνάμι (HL-NTWC) υπό την εποπτεία του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών είναι ένα πρώτο βήμα. Ωστόσο, η εφαρμογή προληπτικών μέτρων στην πράξη παραμένει ελλιπής. Η Νότια Πελοπόννησος, με τη μεγάλη ακτογραμμή, τον αυξημένο καλοκαιρινό πληθυσμό και τη σχετική απουσία σχεδίου ετοιμότητας, βρίσκεται δυστυχώς μετέωρη.
Οι επιστήμονες έχουν δώσει το σήμα. Η Νότια Πελοπόννησος δεν μπορεί πλέον να αντιμετωπίζει τον κίνδυνο τσουνάμι ως σπάνιο και μακρινό. Οφείλει να σχεδιάσει, να προετοιμάσει και –το κυριότερο– να εκπαιδεύσει τους πολίτες της. Γιατί το τσουνάμι δεν προειδοποιεί – αλλά εμείς μπορούμε να είμαστε προετοιμασμένοι.
