Η Πελοπόννησος βρίσκεται στο επίκεντρο ενός μεγάλου και αμφιλεγόμενου σχεδίου διαχείρισης απορριμμάτων, που αφορά στη δημιουργία εργοστασίων καύσης σκουπιδιών σε όλη τη χώρα.
Η πρόσφατη δημοσιοποίηση της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) αποκαλύπτει ότι η Πελοπόννησος, μαζί με άλλες περιοχές της Δυτικής Ελλάδας και των Ιονίων Νήσων, πρόκειται να φιλοξενήσει μονάδα που θα επεξεργάζεται απορρίμματα σε πολύ μεγάλη κλίμακα.
Το σχέδιο αυτό, πέραν των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, εγείρει σοβαρά ερωτήματα για τις κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες που θα επιβαρύνουν τους κατοίκους της περιοχής.
Η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και οι κενές παράμετροι
Η ΣΜΠΕ, που δημοσιεύτηκε τον Αύγουστο του 2025, περιγράφει την πρόθεση κατασκευής έξι εργοστασίων καύσης απορριμμάτων σε όλη την Ελλάδα, χωρίς όμως να αποκαλύπτει συγκεκριμένες τοποθεσίες για όλες τις μονάδες. Για την Πελοπόννησο, η μελέτη αφήνει να εννοηθεί ότι μια από τις μονάδες θα εγκατασταθεί σε περιοχές όπως η Αρκαδία, η Ηλεία ή η Αχαΐα. Το κενό αυτό στην πληροφόρηση προκαλεί έντονη ανησυχία στους κατοίκους και τους φορείς της Περιφέρειας.
Παράλληλα, η μελέτη δεν περιλαμβάνει βασικά στοιχεία, όπως το συνολικό κόστος κατασκευής και λειτουργίας των μονάδων, γεγονός που δυσκολεύει την εκτίμηση των οικονομικών επιβαρύνσεων που θα μετακυλιστούν στους δημότες μέσω των δημοτικών τελών. Επίσης, απουσιάζουν σαφείς αναφορές για τη διαχείριση των απορριμμάτων πριν από την καύση, όπως η διαλογή στην πηγή και η ανακύκλωση, παρά τις ευρωπαϊκές δεσμεύσεις της χώρας.
Περιβαλλοντικές και κοινωνικές ανησυχίες
Η καύση σκουπιδιών, παρά την παρουσία μονάδων σε πολλές χώρες, εγείρει σοβαρά ζητήματα περιβαλλοντικής ασφάλειας και δημόσιας υγείας. Η ΣΜΠΕ αναγνωρίζει κάποιους κινδύνους, όπως αλλοιώσεις της χημείας του εδάφους και εκπομπές ρύπων, οι οποίοι, αν και υποτίθεται ότι ελέγχονται, παραμένουν αμφιλεγόμενοι.
Στην Πελοπόννησο, όπου η γεωργία, ο τουρισμός και η φυσική ομορφιά αποτελούν βασικούς πυλώνες της οικονομίας, οι πιθανές αρνητικές επιπτώσεις από την εγκατάσταση και λειτουργία των μονάδων καύσης προκαλούν ανησυχία στους τοπικούς φορείς και τους κατοίκους.
Οι παρεμβάσεις της Λαϊκής Συσπείρωσης στην Περιφέρεια Πελοποννήσου και της ευρωβουλευτή Μαρίας Ζαχαρία από την “Πλεύση Ελευθερίας”, που κατέθεσε θεσμική παρέμβαση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αναδεικνύουν την ανάγκη για διαφάνεια, συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας και σεβασμό στα περιβαλλοντικά και κοινωνικά δικαιώματα.
Η πολιτική διάσταση και οι τοπικές αντιδράσεις
Η αδιαφανής διαδικασία που ακολούθησε η κυβέρνηση, με μυστικές διαβουλεύσεις κυρίως με μεγάλους κατασκευαστικούς ομίλους και χωρίς ουσιαστική εμπλοκή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των πολιτών, έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις στην Πελοπόννησο. Η Περιφερειακή Αρχή, που αρχικά αρνιόταν την ύπαρξη τέτοιων σχεδίων, πλέον καλείται να αντιμετωπίσει την αλήθεια και να διαχειριστεί τις πιέσεις.
Η κατασκευή και λειτουργία των εργοστασίων καύσης σηματοδοτεί μια νέα φάση ιδιωτικοποίησης και εμπορευματοποίησης της διαχείρισης των απορριμμάτων, με τη μετακύλιση των κόστους και των κινδύνων στους πολίτες, μέσα από αυξήσεις στα δημοτικά τέλη. Παράλληλα, η έλλειψη ουσιαστικής διαβούλευσης και η περιθωριοποίηση τοπικών φορέων και κοινωνικών εταίρων υπονομεύουν τη δημοκρατική λειτουργία και τη διαφάνεια στη λήψη αποφάσεων.
Το μέλλον της Πελοποννήσου στη σκιά των απορριμμάτων
Η Πελοπόννησος, ως μια περιοχή με πλούσιο φυσικό περιβάλλον και αναπτυσσόμενη οικονομία, δεν μπορεί να επιτρέψει να μετατραπεί σε σκουπιδότοπο, ή σε πεδίο επικερδών “επενδύσεων” με τεράστιο κοινωνικό και περιβαλλοντικό κόστος. Η τοπική κοινωνία, οι φορείς και οι πολίτες καλούνται να διεκδικήσουν διαφάνεια, συμμετοχή και σεβασμό στο περιβάλλον, απαιτώντας από την κυβέρνηση συγκεκριμένες απαντήσεις και εναλλακτικές λύσεις στη διαχείριση των απορριμμάτων.
Τα επόμενα βήματα στην Πελοπόννησο θα καθορίσουν όχι μόνο το μέλλον της περιοχής στον τομέα της περιβαλλοντικής πολιτικής, αλλά και τη σχέση των πολιτών με τους θεσμούς και τις πολιτικές που επηρεάζουν τη ζωή τους καθημερινά.
Α.Π.
