Πώς η επικείμενη απόφαση του αμερικανικού κολοσσού για τα δύο υπό παραχώρηση ελληνικά θαλάσσια οικόπεδα θα επηρεάσει τα γεωστρατηγικά παιχνίδια της Τουρκίας
Σηµαντικό κεφάλαιο του πολυεπίπεδου διπλωµατικού παρασκηνίου το οποίο εκτυλίσσεται τους τελευταίους µήνες στην Ανατολική Μεσόγειο και έχει στο επίκεντρό του την προσπάθεια της Αθήνας να ασκήσει τα δικαιώµατά της αποτελεί η 10η Σεπτεµβρίου, ηµεροµηνία λήξης του διεθνούς διαγωνισµού για την εκχώρηση των δύο θαλάσσιων οικοπέδων νοτίως της Κρήτης, για την οποία έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον η αµερικανική Chevron ήδη από τον περασµένο Μάρτιο.
Πιθανή επισηµοποίηση του ενδιαφέροντος της Chevron, µε τη µορφή της κατάθεσης επίσηµης προσφοράς για τα συγκεκριµένα δύο οικόπεδα, θα έχει βεβαίως ιδιαίτερη βαρύτητα έναντι ενός ευρύτερου παιχνιδιού. στο οποίο κεντρικό ρόλο διαδραµατίζει η Τουρκία.
Η Τουρκία µπορεί να αντέδρασε σχετικά «χλιαρά» στη δηµοσιοποίηση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασµού (ΘΧΣ) από την Ελλάδα τον περασµένο Απρίλιο, ωστόσο µια σειρά από κινήσεις που ακολούθησαν δείχνουν ότι επιχειρεί να αξιοποιήσει το ισχυρό αποτύπωµά της στη Λιβύη ώστε να διατηρήσει την πρωτοβουλία των κινήσεων.
Στα τέλη Ιουνίου η Λιβυκή Εθνική Εταιρεία Πετρελαίου, που ελέγχεται από την Τρίπολη (NOC), υπέγραψε συµφωνία για έρευνες σε τέσσερα θαλάσσια οικόπεδα µε την τουρκική ΤΡΑΟ. Τα ανατολικότερα από αυτά χαράχθηκαν µε τρόπο που εµφανίζεται να λαµβάνει υπόψη την ελληνική αντίληψη περί µέσης γραµµής.
Και εφάπτονται, βεβαίως, µε εκείνα τα δύο οικόπεδα για τα οποία έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον η Chevron. Ως εκ τούτου έχει µεγάλο ενδιαφέρον να φανεί τι θα συµβεί σε περίπτωση που η Chevron δεν καταθέσει τελικά επίσηµη προσφορά.
Σε κάθε περίπτωση στην Αθήνα αναµένουν πώς θα κινηθεί η ΤΡΑΟ το ερχόµενο χρονικό διάστηµα, καθώς ακόµη και νοτίως της µέσης γραµµής είναι πολύ πιθανό να κάνει την επανεµφάνισή του το «Ορούτς Ρέις».
Η Αγκυρα επέβαλε πριν από έξι χρόνια το τουρκολιβυκό µνηµόνιο στην κυβέρνηση της Τρίπολης, δηµιουργώντας πρακτικά ένα εργαλείο εγκλωβισµού της Ελλάδας στον ηπειρωτικό χώρο, καθώς έχει συναφθεί µε βάση την αµιγώς τουρκική αντίληψη ότι όλα τα νησιά, και η Κρήτη, δεν µπορεί να έχουν ουδεµία επήρεια σε θαλάσσιες ζώνες, πέρα από 6 ναυτικά µίλια αιγιαλίτιδας ζώνης.
Ωστόσο η επήρεια της Αγκυρας περιοριζόταν στη Δυτική Λιβύη και στην Τρίπολη, καθώς ο ισχυρός άνδρας της Βεγγάζης Χαλίφα Χαφτάρ βρισκόταν σε αντίθετο στρατόπεδο.
Ωστόσο τα τελευταία δύο χρόνια και ακόµη πιο εντατικά τους τελευταίους δύο –τρεις µήνες η Αγκυρα δίνει στην πραγµατικότητα «γη και ύδωρ» στον Χαφτάρ και στους υιούς του, ώστε να επιτρέψουν την κύρωση του τουρκολιβυκού µνηµονίου από την Εθνοσυνέλευση στη Βεγγάζη. Ισως η πιο χαρακτηριστική κίνηση που προδίδει πόσο θέλουν οι Τούρκοι να πετύχει ένας «γάµος» µε την Ανατολική Λιβύη είναι η επίσκεψη του διοικητή των τουρκικών µυστικών υπηρεσιών (ΜΙΤ) Ιµπραχίµ Καλίν στη Βεγγάζη, όπου και απηύθυνε στον κ. Χαφτάρ προσωπική πρόσκληση του προέδρου της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Αγκυρα.
Ο κ. Χαφτάρ είναι ένα πρόσωπο που πριν από λίγο καιρό ο κ. Ερντογάν δεν θα «καταδεχόταν» να συναντήσει, όχι µόνο λόγω πρωτοκόλλου, αλλά και λόγω αντιλήψεων.
Πριν από αυτή την πρόσκληση, οι Τούρκοι έχουν εργαστεί ώστε να προσεγγίσουν την οικογένεια Χαφτάρ και, κυρίως, τον Σαντάµ Χαφτάρ, ο οποίος πρόσφατα ανέλαβε υπαρχηγός των ενόπλων δυνάµεων της Λιβύης, λαµβάνοντας ατύπως το «δαχτυλίδι» της διαδοχής.
Ο υιός Χαφτάρ – Σήμερα επισκέπτεται την Αθήνα ο Μπελγκασέμ Χαφτάρ –εκ των υιών του στρατάρχη–, γενικός διευθυντής του Ταμείου Ανοικοδόμησης και Ανάπτυξης της Λιβύης. Η Αθήνα προτίθεται να συνεισφέρει στη βελτίωση βασικών υποδομών.
Με αρκετή καθυστέρηση η Ελλάδα επέστρεψε στη Βεγγάζη τον Ιούλιο, αφού η πλευρά Χαφτάρ σχεδόν δηµοσιοποίησε το ενδεχόµενο κύρωσης του τουρκολιβυκού µνηµονίου. Εκτοτε ακολούθησαν πυκνές επαφές, στις οποίες η Βεγγάζη φαίνεται να έχει δεσµευθεί προς την Αθήνα ότι δεν θα το κυρώσει.
Σήµερα επισκέπτεται την Αθήνα ο Μπελγκασέµ Χαφτάρ, εκ των υιών του στρατάρχη, ο οποίος είναι γενικός διευθυντής του Ταµείου Ανοικοδόµησης και Ανάπτυξης της Λιβύης. Tο Ταµείο έχει εκτελέσει κάποια µεγάλα δηµόσια έργα (δρόµοι, λιµάνια, σχολεία, νοσοκοµεία) όχι µόνο στη Βεγγάζη, αλλά σε ολόκληρη την Κυρηναϊκή.
Ωστόσο, η Ανατολική Λιβύη υπολείπεται σε πιο βασικές υποδοµές, όπως είναι η ύδρευση και η ηλεκτροδότηση. Πρόκειται για τοµείς στους οποίους η Αθήνα προτίθεται να συνεισφέρει. Στην Αθήνα θα φθάσει την επόµενη Δευτέρα (15 Σεπτεµβρίου) και ο ασκών χρέη υπουργού Εξωτερικών της Τρίπολης, Ταχέρ αλ Μπαούρ.
Για την Τρίπολη αποτελεί σηµαντικό βήµα η συγκρότηση επιτροπών που θα συζητήσουν την πιθανότητα οριοθέτησης ΑΟΖ Ελλάδας – Λιβύης και, παρά τις περιορισµένες προσδοκίες, δείχνει το εύρος ενός παζαριού στο οποίο όλοι επιθυµούν να λάβουν θέση.
Ο ρόλος των ΗΠΑ είναι κοµβικός. Δεν υπάρχει µόνο το ενδιαφέρον της Chevron για τα νότια της Κρήτης. Ενας άλλος ενεργειακός κολοσσός, η ExxonMobil, υπέγραψε συµφωνία µε τη NOC στην Τρίπολη για έρευνες στον κόλπο της Σύρτης, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι όλες οι µεγάλες αµερικανικές εταιρείες επιχειρούν να αναζητήσουν ευκαιρίες στην Ανατολική Μεσόγειο.
Το επόµενο χρονικό διάστηµα αναµένεται να επισκεφθεί την περιοχή, και την Ελλάδα, και ο αρµόδιος Αµερικανός υπουργός για την ενέργεια Κρις Ράιτ, τον οποίο, άλλωστε, είχε προσκαλέσει σε ανύποπτο χρόνο ο Σταύρος Παπασταύρου.
Τα ενεργειακά θα βρεθούν και στις πολλές και πυκνές επαφές που θα γίνουν στην Ουάσιγκτον κατά τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ (22-26 Σεπτεµβρίου), αλλά και στο περιθώριο αυτής, όπου και αναµένεται, πέρα από όλα τα άλλα, να γίνει συνάντηση του Γιώργου Γεραπετρίτη µε τον Μάρκο Ρούµπιο.
Πηγή: Η Καθημερινή
