Ιδανικό πρότυπο καινοτομίας και δημιουργικότητας το 7ο Πειραματικό Γυμνάσιο Καλαμάτας
Το 7ο Πειραματικό Γυμνάσιο Καλαμάτας είναι πραγματικά ένα ξεχωριστό σχολείο, όπου καθηγητές και μαθητές βρίσκονται εξ ορισμού στην πρωτοπορία. Στις τρεις τάξεις του φοιτούν 180 παιδιά που επιλέγονται με κλήρωση και φέτος προέρχονται από διάφορες περιοχές της πόλης, από τη Μεσσήνη, τις Κιτριές και την Άμφεια.
Ο διευθυντής Γιάννης Καρακατσιάνης αποτελεί την προστιθέμενη αξία του σχολείου… Δοσμένος ψυχή τε και σώματι στην εκπαιδευτική διαδικασία και στα παιδιά, στους συναδέλφους, στην επιστήμη του (είναι δρ Ιστορίας, με σημαντικό συγγραφικό έργο) και στην τοπική κοινωνία, αποτελεί ο ίδιος το παράδειγμα έμπνευσης και δημιουργικότητας, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα την εύρυθμη λειτουργία όλου του οργανισμού που διοικεί. Στο Πέταλο της πόλης (στην περιοχή πάνω από το ΚΤΕΛ), από το 1998, στο συγκεκριμένο κτηριακό συγκρότημα και από τα πρώτα Πειραματικά Σχολεία της χώρας την περίοδο 2007-2011, το 7ο Γυμνάσιο Καλαμάτας επανήλθε ως Πειραματικό το 2017, με τον κ. Καρακατσιάνη στη διεύθυνσή του από το 2023. Μέσα σε αυτή τη διετία το σχολείο έχει καταφέρει να δώσει ένα ισχυρό στίγμα. Ενδεικτικό παράδειγμα, το τριήμερο συνέδριο που πραγματοποίησε πέρυσι «Καινοτομίες στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση: από τη θεωρία στην πράξη», με 65 επιστημονικές ανακοινώσεις από Ελλάδα και εξωτερικό και 530 σελίδες καταγεγραμμένα πρακτικά διαθέσιμα στην ιστοσελίδα του σχολείου (https://blogs.sch.gr/7gymkalm/)!
Για το 2026, μεταξύ άλλων, το Πειραματικό Γυμνάσιο της Μεσσηνίας ετοιμάζει ημερίδα με θέμα «Οι σεισμοί της Καλαμάτας: 1986-2026». Εκτός από τον Όμιλο Ιστορίας που έχει κάνει από πέρυσι πολλή δουλειά και θα παρουσιάσει ψηφιακό υλικό προφορικής ιστορίας, ενεργά θα εμπλακεί η νεοσύστατη ομάδα σεισμολογίας του σχολείου, στο πλαίσιο μιας σημαντικής επιστημονικής συνάντησης, στην οποία θα παρευρεθούν και θα μιλήσουν καθηγητές και τεχνοκράτες. Οι προβληματισμοί για τα 40 χρόνια από τους φονικούς και καταστροφικούς σεισμούς της Καλαμάτας δεν έμειναν σε θεωρητικό επίπεδο, αλλά οδήγησαν σε επιπλέον καινοτόμους δρόμους και συνέργειες, κι έτσι στις 7 Νοεμβρίου θα εγκατασταθεί σεισμογράφος στο Πειραματικό Γυμνάσιο Καλαμάτας, σε συνεργασία με το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Μεσογειακό Κέντρο Μελέτης Σεισμών που εδρεύει στη Γαλλία!
Α, και στη σημερινή εκδήλωση του Δήμου στο Πνευματικό Κέντρο, «Καλαμάτα 2030», μαθητές του 7ου Πειραματικού Γυμνασίου από τον Όμιλο Ρομποτικής θα παρουσιάσουν την επινόησή τους που είναι παπούτσια και γυαλιά για τη διευκόλυνση της ζωής των ατόμων με προβλήματα όρασης…
Δικαιολογημένα, λοιπόν, ο διευθυντής του σχολείου, Ι. Καρακατσιάνης, τονίζει: «Αποκέντρωση και αυτονομία του σχολείου σημαίνει και εμπιστοσύνη στη σχολική μονάδα και στους εκπαιδευτικούς», στοιχεία μέσα από τα οποία ανθίζει η δημιουργικότητα…
Εκτός από τα νέα σχέδια του σχολείου, ο κ. Καρακατσιάνης μας «φώτισε» και τα παρακάτω ερωτήματα:
–Τελικά, τα Πειραματικά Σχολεία είναι ένας… καλός θεσμός; Ποιοι φόβοι επαληθεύτηκαν και ποιοι διαψεύστηκαν; Τι κερδίζουν και τι χάνουν μαθητές και καθηγητές στα ΠΕΙΣ σε σχέση με τα συμβατικά;
Τα ΠΕΙΣ δεν είναι νέος θεσμός, λειτουργούν από το 2007. Έχουν προωθήσει την καινοτομία στη διδακτικά διαδικασία, έχουν εισάγει νέα εργαλεία και νέους τρόπους και μεθόδους διδασκαλίας, έχουν προωθήσει άτυπες και βιωματικές προσεγγίσεις διδασκαλίας, έχουν αναδείξει αξιοπρόσεκτο υποστηρικτικό υλικό, έχουν δοκιμάσει τη διδασκαλία Νέων Προγραμμάτων Σπουδών, έχουν αναλάβει μέσα από ημερίδες και συνέδρια να αναδείξουν εκπαιδευτικές και επιστημονικές πρωτοτυπίες.
Ο κύριος και βασικός ενδοιασμός των γονέων για το αν θα συμμετέχουν στην κλήρωση για να εισαχθούν σε ΠΕΙΣ είναι ο εξής: “μήπως το παιδί μου αναλωθεί σε δράσεις και δεν προσλάβει την ύλη που είναι απαραίτητη για το γνωστικό εξοπλισμό του”; Ο φόβος αυτός απαντάται από τους αποφοίτους και τις απόφοιτες των ΠΕΙΣ, που τα εφόδιά τους δε στερούνται γνωστικής κατάρτισης, αντιθέτως ενισχύονται και από άλλες δεξιότητες και ικανότητες. Οι εκπαιδευτικοί δεν κερδίζουν απλά 2 διδακτικές ώρες διδασκαλίας σε σχέση με τα συμβατικά σχολεία που τις αντικαθιστούν με βιωματικές και δημιουργικές δράσεις, που προσφέρουν στα παιδιά, ούτε άλλες 2 ώρες, που τις αντικαθιστούν με την οργάνωση Ομίλων Καινοτομίας και Ομάδων Ενισχυτικής Διδασκαλίας. Κερδίζουν στο ότι μπορούν να έχουν άπλετη ελευθερία εκπαιδευτικών κινήσεων, για να αναδείξουν τις ιδέες τους στην εκπαιδευτική διαδικασία, να ξεπροβάλλουν το μεράκι τους στη διδακτική πραγματικότητα. Βέβαια, εδώ χρειάζεται η εκπαιδευτική αυτονομία και η μείωση του κεντρικού συγκεντρωτικού συστήματος να ενθαρρυνθεί περαιτέρω. Κι αυτό ίσως αποτελεί ένα ζητούμενο, που πρέπει να δοθεί στα ΠΕΙΣ, για να μπορέσουν να ενισχύσουν το ρόλο τους.
-Οι Όμιλοι Καινοτομίας και Αριστείας, ανοικτοί και σε μαθητές άλλων σχολείων, είναι ένα πολύ δυναμικό στοιχείο του σχολείου σας…
Οι Όμιλοι είναι ένα δυναμικό στοιχείο στη λειτουργία των ΠΕΙΣ, αλλά όχι το μοναδικό. Ήδη
αναφέρθηκαν πολλά άλλα, όπως η βιωματική μάθηση, η εφαρμογή Νέων Προγραμμάτων Σπουδών σε δοκιμαστική μορφή, η ανάδειξη υποστηρικτικού υλικού κ.ά. Οι Όμιλοι Καινοτομίας και Αριστείας του 7ου Πειραματικού Γυμνασίου Καλαμάτας έχουν αποτελέσει ένα θεσμό για την τοπική κοινωνία. Αθόρυβα, αλλά δυνατά και δημιουργικά οι Όμιλοί μας έχουν αναθρέψει πολλά παιδιά της πόλης μας και των γύρω Δήμων της Μεσσηνίας ηλικίας 13-15 ετών. Κι αυτό το διαπιστώνουμε από το γεγονός ότι, όταν τα παιδιά αυτά μεγαλώνουν, πάντα θυμούνται τη συμμετοχή τους στους Ομίλους μας, το έργο τους, τη δημιουργική σχέση τους με το σχολείο…
Στη φετινή σχολική χρονιά θα λειτουργήσουν 14 Όμιλοι Καινοτομίας και 4 Ομάδες Ενισχυτικής Διδασκαλίας, που απευθύνονται σε όλους τους μαθητές κι όλες τις μαθήτριες της Μεσσηνίας.
-Διευθυντής ή καθηγητής;
Δεν είναι δίλημμα… Κάθε εκπαιδευτικός είναι πρωτίστως και πάντα δάσκαλος. Οπότε νιώθω αναμφίβολα καθηγητής! Η διαχείριση της καθημερινότητας του σχολείου, που υπηρετώ από το 2008, η καθημερινή συζήτηση και η ανταλλαγή απόψεων με μαθητές, συναδέλφους, γονείς και κηδεμόνες, για την καλύτερη λειτουργία του, εδράζονται μάλλον στο δέσιμο με το χώρο έπειτα από τόσα χρόνια… Άλλωστε, η διδασκαλία είναι τρόπος ζωής κι αν ο καθηγητής είναι καθοδηγητής, ακόμα και μέσα από τη διοίκηση μπορεί να καθοδηγεί και να διδάσκει με τον τρόπο της ζωής του και τη βασική φιλοσοφία ζωής που αναδεικνύει και στη διοίκηση.
-Προβλήματα του σχολείου;
Σε ένα χώρο όπου καθημερινά περνούν τη ζωή τους τόσα πολλά άτομα δεν είναι δυνατό να μην προκύπτουν προβλήματα. Δε θα επεκταθώ σε εξειδικευμένα θέματα. Τα συζητάμε με
τους υπεύθυνους φορείς, για να τα επιλύσουμε παρά τις δυσκολίες που υπάρχουν. Τα καθημερινά προβλήματα, πάντως, θα μειώνονταν ή θα επιλύονταν πιο γρήγορα, αν οι διαδικασίες οικονομικής διαχείρισης απλοποιούνταν περισσότερο, ώστε οι διοικήσεις των σχολικών μονάδων να μπορούν να ενεργούν άμεσα και πιο ρηξικέλευθα, αφού αυτές οι διοικήσεις γνωρίζουν την πολυπλοκότητα των προβλημάτων στο χώρο τους. Είπαμε και πιο πάνω: αποκέντρωση και αυτονομία του σχολείου σημαίνει και εμπιστοσύνη στη σχολική μονάδα και στους εκπαιδευτικούς μας να διαχειριστούν οι ίδιοι άμεσα τα ζητήματα του σχολείου.
Γιάννης Καρακατσιάνης-Σύντομο βιογραφικό
Ο Γιάννης Καρακατσιάνης είναι ιστορικός και συγγραφέας με πολυάριθμες διαλέξεις σε Ελληνικά και Ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια για ιστορικά κυρίως θέματα που σχετίζονται με την περίοδο 1930-1970, την Κοινωνική, την Προφορική και την Τοπική Ιστορία, την Ιδεολογία και τις καινοτόμες προσεγγίσεις στη Διδακτική της Ιστορίας. Είναι διευθυντής στο Πειραματικό Γυμνάσιο Καλαμάτας. Ορισμένα από τα ιστορικά έργα του είναι: «Οι σαλοί στη Βυζαντινή Κοινωνία, Βίος Αγίου Ανδρέα Σαλού» (μετάφρ. Γιάννης Σούκης), εκδόσεις Αρμός, 2005, η επιμέλεια του συλλογικού τόμου «Νότια Πελοπόννησος 1935-1950», εκδόσεις Αλφειός και Σύνδεσμος Φιλολόγων Μεσσηνίας, 2009, «Πότε γεννήθηκε η Ιδεολογία; Πότε έφτασε στην Ελλάδα», εκδόσεις Αλφειός, 2012, το δίτομο έργο «Ο Πόλεμος στη Μάνη, Κατοχή, Αντίσταση, Εμφύλιος μέσα από προφορικές μαρτυρίες πρωταγωνιστών και ανέκδοτα αρχεία», Αρεόπολη 2014, «Ελάτε να κάνουμε ιστορία, Βοήθημα για καθηγητές και γονείς με παράδειγμα τη διδακτική της ιστορίας Β’ Γυμνασίου», τ. Α. 2015, τ. Β, 2016, «Πώς ξετυλίγεται η ιστορία στο ορεινό αρκαδικό χωριό: μία σύντομη ιστορία για το Μάναρι Αρκαδίας», εκδ. Συλλεκτική, Αθήνα, 2018, «Μεσαιωνική Ιστορία της πόλης της Καλαμάτας», τ. Α’. «Βυζάντιο-Φραγκοκρατία-Δεσποτάτο Μυστρά», 1000-1460, τ. Β’, «Βενετοκρατία και Οθωμανική Περίοδος, 1460-1776», Καλαμάτα 2021.
Το τελευταίο αυτό έργο του αποτελεί τη βάση διδασκαλίας στον Όμιλο Ιστορίας του Πειραματικού Γυμνασίου Καλαμάτας το φετινό έτος, ενώ το Εργαστήριο Προφορικής Ιστορίας, το μοναδικό στο είδος του για μαθητές, που λειτουργεί στο Πειραματικό Γυμνάσιο Καλαμάτας, ετοιμάζει την άνοιξη του 2026 ημερίδα με θέμα “Οι σεισμοί στην Καλαμάτα: 1986-2026”.
Οι φετινοί Όμιλοι του Πειραματικού Γυμνασίου Καλαμάτας
Στο Πειραματικό Γυμνάσιο Καλαμάτας λειτουργούν φέτος τέσσερις ομάδες Ενισχυτικής
Διδασκαλίας: “Διδασκαλία στα Αρχαία Ελληνικά”, με υπεύθυνη καθηγήτρια την Κλαμπατσέα Σπυριδούλα, “Νεοελληνική Γλώσσα”, Λεξιλόγιο, (Α΄, Β΄ και Γ΄)-υπ. καθηγητής Χρυσός Μιχαήλ, “Μαθηματικά” (Α΄, Β΄ και Γ΄)-υπ. καθηγήτρια Πιτσιλή- Χατζή Διονυσία και “Ενισχυτική στη Φυσική και Χημεία” με τον Μπένο Παναγιώτη.
Οι 14 Όμιλοι Καινοτομίας και Αριστείας 2025-2026 είναι συνοπτικά οι εξής: 1. “Μεσαιωνική Ιστορία της πόλης της Καλαμάτας. Εργαστήριο Προφορικής Ιστορίας»-υπεύθυνος καθηγητής Καρακατσιάνης Ιωάννης, 2. «Πιάσε το χέρι μου κι άκου τις λέξεις μου» (αγιογραφία, βυζαντινή μουσική, ψηφιδωτό, παραδοσιακοί χοροί)-Τσιάγκρα Σταυρούλα, 3. «Ξόρκια και Απίθανες Ιστορίες. Πώς να μη βραχυκυκλώνετε» (δημιουργική γραφή)-Δίμιζα Κυριακή, 4. «Τα Μαθηματικά ως μία δημιουργική απασχόληση»-Κοντογόνη Παναγιώτα, 5. «Όμιλος Ποδοσφαίρου», Κακαλέτρης Νικόλαος, 6. «Χορωδία: ζωντανεύοντας τα τραγούδια» (χορωδία και θεατρική ομάδα)-Δρογκάρη Αντωνία, 7. «Ρομποτική -Προγραμματισμός», Ντυμένος Αναστάσιος, 8. «Όμιλος Ρητορικής»- Κωνσταντοπούλου Καλλιρρόη, 9. «Μπάσκετ: συστήματα, τεχνικές, καταγραφή στοιχείων»-Παπαγεωργακόπουλος Ηλίας, 10. «Γαλλομιλώντας, γαλλοτραγουδώντας, γαλλοπαίζοντας, γαλλομαθαίνοντας»-Καραλιά Αντωνία, 11. «Όμιλος Επιτραπέζιας Αντισφαίρισης (Πινγκ-Πονγκ)»-Παυλή Χριστίνα, 12. «Όμιλος Διανοητικών Παιχνιδιών και Παιχνιδιών Μυαλού»-Χατζηθεοχάρους Μιχαήλ, 13. «Δραματοποιώντας αρχαίους ελληνικούς μύθους του Αισώπου-Παίζοντας κουκλοθέατρο»-Γεωργοπούλου Παγώνα, 14.«Κύκλος Εφήβων-Ανακαλύπτοντας τον εαυτό μου ως έφηβος»-Σπυροπούλου Ελισσάβετ.
Της Χριστίνας Ελευθεράκη
