Γεγονός είναι ότι είχα μία αγωνία για τον τίτλο του βιβλίου του Αλέξη Τσίπρα, του οποίου περιμένουμε την έκδοση. Η αγωνία μου έφυγε μόλις προχθές, διαβάζοντας το δελτίο Τύπου του εκδοτικού οίκου που θα το εκδώσει. «Ιθάκη» θα τιτλοφορείται το βιβλίο του Αλέξη Τσίπρα, το οποίο αναμένεται να κυκλοφορήσει στα βιβλιοπωλεία το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Gutenberg.
Σύμφωνα με το δελτίο Τύπου των εκδόσεων που αναγγέλλουν επίσημα την κυκλοφορία του βιβλίου, σε αυτό ο Αλέξης Τσίπρας «καταγράφει με μοναδική δύναμη τα γεγονότα που συγκλόνισαν την Ελλάδα, αλλά και την Ευρώπη, το 2015-2019».
Κάπως έτσι νιώθω την υποχρέωση και μέχρι να διαβάσω την «Ιθάκη» του Αλέξη, σας μεταφέρω την «Ιθάκη» του Οδυσσέα, μήπως βρούμε μαζί κάποια κοινά στοιχεία σε αυτά που θέλει να μας πει ο πρώην πρωθυπουργός, γιατί, φαντάζομαι, δε διάλεξε τυχαία το συγκεκριμένο τίτλο για το βιβλίο του.
Ο Οδυσσέας, λοιπόν, που ήταν βασιλιάς της Ιθάκης, είναι ο κυριότερος χαρακτήρας στο επικό ποίημα «Οδύσσεια», και επίσης διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στο άλλο έπος του Ομήρου, την Ιλιάδα. Είναι ευρέως γνωστός για την πονηριά και εφευρετικότητά του, διάσημος και για τα δέκα χρόνια που του πήρε η επιστροφή στο σπίτι του, μετά τον Τρωικό Πόλεμο, όπως αλληγορικά τού απέδωσε ο επικός ποιητής Όμηρος.
Ήταν γιος του Λαέρτη και της Αντίκλειας, σύζυγος της Πηνελόπης και πατέρας του Τηλέμαχου και του Τηλέγονου.
Το γενεαλογικό δέντρο του Οδυσσέα, ενός από τους καλύτερους υπαρχηγούς του Αγαμέμνονα, παραμένει σκοτεινό και δυσνόητο. Ο πατέρας (ή πατριός) του Λαέρτης είναι γιος του Αρκείσιου, εγγονός του Κέφαλου (ο οποίος, κατά το μύθο, έδωσε το όνομά του στην Κεφαλονιά), και δισέγγονος του Αιόλου.
Στην τραγωδία «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» του Ευριπίδη ο μυθικός Σίσυφος αναφέρεται ως ο πατέρας του, ενώ πιστεύεται ότι απέκτησε και ένα γιο με την Κίρκη, τον Τηλέγονο. Η Ιθάκη ήταν ένα από τα πολλά νησιά που περιλαμβάνονταν στο βασίλειο του Οδυσσέα, μεταξύ των Ιόνιων νήσων της Αρχαίας Ελλάδας. Το βασίλειό του φαίνεται πως είχε και ένα μικρό προπύργιο στην ηπειρωτική Ελλάδα, κοντά στον ποταμό Αχελώο. Τα ακριβή στοιχεία και όρια του βασιλείου δεν είναι γνωστά, καθώς οι πληροφορίες που παρέχει ο Όμηρος είναι ασαφείς.
Ετυμολογία: Το όνομα «Οδυσσέας», που προέρχεται από το ρήμα «οδύσσομαι» (οργίζομαι, μισώ κάποιον) και σημαίνει εξοργισμένος, αλλά και ο μισούμενος από τους θεούς, αυτός που έδωσε αφορμές δυσαρέσκειας, το έδωσε ο παππούς του (από την πλευρά της μητέρας του), ο Αυτόλυκος.
Σύμφωνα με τον Όμηρο, το όνομα σημαίνει «γιος της πέτρας», αλλά πιο πιθανό είναι να συγγενεύει ετυμολογικά με τη λέξη «οδηγός». Μπορεί επίσης να προέρχεται από το ρήμα «οδυνάω», που σημαίνει «προκαλώ πόνο», με την έννοια «αυτός που προκαλεί και αισθάνεται πόνο».
Ο Οδυσσέας εξάλλου αισθάνεται έναν διαρκή πόνο πνευματικό ή/και σωματικό – προκαλεί δηλαδή πόνο σε κάποιον άλλο και παράλληλα κάποιος άλλος σ’ αυτόν.
Αυτά τα λίγα για σήμερα κι όποιος κατάλαβε… κατάλαβε.
Του Κώστα Δεληγιάννη
Φωτογραφία: Πηνελόπη ή, αλλιώς, η Ελλάς… περιμένει
