Σε μια περίοδο που οι αριθμοί ευημερούν, αλλά το οικονομικό κλίμα παραμένει «χειμωνιάτικο», και ας μην κάνουμε πως δεν το καταλαβαίνουμε, η καθιέρωση βαθμολογίας φερεγγυότητας για κάθε φορολογούμενο απειλεί να βαραίνει κι άλλο το ήδη φορτωμένο… χαμηλό οικονομικό βαρομετρικό.
ΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ ΖΕΣΤΑΙΝΟΥΝ, Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΠΑΓΩΝΕΙ
Δε λέμε ότι δεν πρέπει ο πολίτης να είναι συνεπής• κάθε άλλο. Όμως, η τιμωρία της αντικειμενικής αδυναμίας πληρωμής, όταν γίνεται αδιάκριτα και μηχανικά, καταλήγει αδυσώπητη. Πιέζει τη «μισή κοινωνία» και δημιουργεί την «κοινωνία του 1/3», με τους υπόλοιπους να μένουν στο περιθώριο. Κατά τη γνώμη μας, η στόχευση στους στρατηγικούς κακοπληρωτές είναι σωστή. Το στοίχημα, όμως, είναι να μη μετατραπεί σε σύστημα στιγματισμού για όσους παλεύουν με πραγματικές δυσκολίες.
ΤΙ ΑΛΛΑΖΕΙ: ΨΗΦΙΑΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΟΦΕΙΛΩΝ
Πληρωμές σε δάνεια, φόρους, εισφορές και – με ειδική ρύθμιση- ενοίκια θα παρακολουθούνται ψηφιακά, ώστε Δημόσιο, τράπεζες και διαχειριστές δανείων να διακρίνουν έγκαιρα τη συνέπεια ή την καθυστέρηση. Κάθε πολίτης θα αποκτά βαθμολογία φερεγγυότητας που θα ακολουθεί τις συναλλαγές του.
Σήμερα, το Δημόσιο δε «βλέπει» την τραπεζική συνέπεια και οι τράπεζες δε «βλέπουν» τη φορολογική• η νέα αρχιτεκτονική επιχειρεί να κλείσει αυτό το κενό πληροφόρησης.
ΤΡΙΑ ΜΗΤΡΩΑ – ΠΥΡΗΝΑΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ
1. ΜΗΤΡΩΟ ΠΙΣΤΟΛΗΠΤΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ
Συγκεντρώνει το ιστορικό πληρωμών προς το Δημόσιο (εφορία, ασφαλιστικοί φορείς, ΟΤΑ κ.ά.).
•Θετικό σκορ για συνέπεια, αρνητικές μονάδες για καθυστερήσεις
•Πρόσβαση από τρίτους μόνο με συγκατάθεση του φορολογούμενου
•Τα ενοίκια εντάσσονται κατόπιν νομοθετικής ρύθμισης
•Καλό σκορ μπορεί να μεταφραστεί σε ευνοϊκότερους όρους δανεισμού ή ρυθμίσεων.
2. ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΜΗΤΡΩΟ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ
Υπό εποπτεία κεντρικής αρχής θα καταγράφει όλα τα δάνεια ανά ΑΦΜ/οφειλέτη (στεγαστικά, καταναλωτικά, επιχειρηματικά, επισκευαστικά), μαζί με εξασφαλίσεις (υποθήκες, προσημειώσεις) και δικαστικές αποφάσεις. Παρέχει πλήρη εικόνα συνολικού κινδύνου, περιορίζοντας τον υπερδανεισμό και νέα «κόκκινα» ανοίγματα.
3. ΜΗΤΡΩΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΧΡΕΟΥΣ
Συγκεντρώνει ανώνυμα, συγκεντρωτικά στοιχεία οφειλών προς Δημόσιο, τράπεζες και servicers.
Δείχνει την πορεία του ιδιωτικού χρέους και την τήρηση ρυθμίσεων, ώστε η πολιτική να παρεμβαίνει έγκαιρα. Η διαλειτουργικότητα των τριών μητρώων θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης.
ΤΟ ΔΙΠΛΟ ΜΗΝΥΜΑ: ΤΕΛΟΣ ΣΤΟΥΣ «ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥΣ» – ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΥΑΛΩΤΟΥΣ
Ο στόχος είναι σαφής: εντοπισμός στρατηγικών κακοπληρωτών που έχουν και δεν πληρώνουν. Συμφωνούμε. Αλλά η γραμμή είναι λεπτή: χωρίς ισχυρές δικλίδες δικαιοσύνης, το σύστημα κινδυνεύει να γίνει ανελαστικό ποινολόγιο εις βάρος όσων χτυπήθηκαν από ανεργία, ασθένεια ή απρόβλεπτες κρίσεις. Η αξιολόγηση οφείλει να ξεχωρίζει πρόθεση από αδυναμία. Διαφορετικά, αντί για κίνητρα συμμόρφωσης, θα παράγουμε νέα αποκλεισμένα στρώματα.
ΤΑ ΕΠΤΑ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΤΙΚΑ ΠΟΥ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΤΩΡΑ
•Διαφάνεια αλγορίθμου – καθαροί, κατανοητοί κανόνες βαρών• όχι «μαύρο κουτί»
•Συγκατάθεση & ελαχιστοποίηση δεδομένων – πρόσβαση μόνο όπου χρειάζεται, για όσο χρειάζεται
•Μηχανισμός ένστασης/διόρθωσης – γρήγορη αποκατάσταση λαθών και αδικιών
•Σήμα κινδύνου για αναγκαστικές συνθήκες – ειδική μεταχείριση για αποδεδειγμένη αντικειμενική αδυναμία
•Θετική ανταμοιβή επανένταξης – ταχεία αναβάθμιση σκορ όταν τηρούνται ρυθμίσεις
•Ανεξάρτητοι έλεγχοι & ετήσιες εκθέσεις – έλεγχος μεροληψιών, διαρροών και αποτελεσματικότητας
•Ισότιμη απεικόνιση στη στέγαση – αν μπαίνουν τα ενοίκια, να αποτυπώνονται και οι υποχρεώσεις/συμπεριφορές ιδιοκτητών.
ΠΟΙΟΙ ΩΦΕΛΟΥΝΤΑΙ, ΠΟΙΟΙ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ
•Ωφελούνται: Συνεπείς φορολογούμενοι και δανειολήπτες, με ταχύτερες εγκρίσεις και χαμηλότερο κόστος. Το χρηματοπιστωτικό σύστημα αποκτά καθαρότερη εικόνα κινδύνου
•Κινδυνεύουν: Νοικοκυριά «στο όριο», μικρές επιχειρήσεις με ασυνεχή ροή εσόδων και όσοι πλήττονται από παροδικά σοκ. Χωρίς ευελιξία, το σκορ τους θα «κολλάει» χαμηλά, εγκλωβίζοντάς τους.
ΤΕΛΙΚΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ – ΣΚΛΗΡΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ, ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΜΕΤΡΟ
Η αγορά χρειάζεται ακρίβεια δεδομένων και δίκαιη αξιολόγηση. Τα τρία μητρώα μπορούν να κλείσουν πραγματικές τρύπες πληροφόρησης και να περιορίσουν την καταχρηστική ασυνέπεια. Αν, όμως, εφαρμοστούν άκριτα, θα βαθύνουν το κοινωνικό ρήγμα ανάμεσα στους «άψογους» και σε όσους αντικειμενικά δεν τα βγάζουν πέρα. Το ζητούμενο δεν είναι να επιλέξουμε ανάμεσα σε έλεγχο ή επιείκεια. Είναι να οικοδομήσουμε ένα έξυπνο, διαφανές και ανθρώπινο σύστημα που επιβραβεύει τη συνέπεια χωρίς να συνθλίβει την αδυναμία. Η βαθμολογία φερεγγυότητας δεν πρέπει να μετατραπεί σε βαθμολογία κοινωνικής αξίας.
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ: ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟΣ ΑΠΟ 6 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ
Ενιαία ταυτοποίηση με ανοιχτά ζητήματα ασφαλείας
Από την Πέμπτη 6 Νοεμβρίου 2025 ο Προσωπικός Αριθμός (ΠΑ) καθίσταται υποχρεωτικός και αρχίζει να αντικαθιστά σταδιακά το ΑΦΜ, τον ΑΜΚΑ και άλλους κωδικούς ταυτοποίησης σε συναλλαγές με το Δημόσιο.
Η τεχνολογία της εποχής εισάγει με αυτό τον τρόπο ενιαία ταυτοποίηση, αλλά αφήνει ανοιχτά ζητήματα ασφαλείας. Όπως και σε μια σειρά ακόμα άλλες περιπτώσεις – ζωή ευκολότερη, αλλά περισσότερο «επικίνδυνη».
ΕΠΙΛΟΓΗ ΠΡΟΘΕΜΑΤΟΣ ΕΩΣ 5 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ
Έως και την Τετάρτη 5 Νοεμβρίου οι πολίτες μπορούν, προαιρετικά, να επιλέξουν τα δύο πρώτα γράμματα του ΠΑ μέσω της πλατφόρμας myInfo, καθώς και σε ΚΕΠ ή Προξενεία. Μετά την ημερομηνία αυτή, ο αριθμός θα εκδίδεται αυτόματα.
«ΚΛΕΙΔΙ» ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ
Ο ΠΑ θα λειτουργεί ως ενιαίος κωδικός για κάθε επαφή με το Δημόσιο. Θα αναγράφεται υποχρεωτικά στις νέες ψηφιακές ταυτότητες, οι οποίες φέρουν μεταβατική ισχύ έως το 2026.
ΤΙ ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ
Για την απόκτηση ΠΑ απαιτούνται κωδικοί Taxisnet και δηλωμένος αριθμός κινητού τηλεφώνου στο Εθνικό Μητρώο Επικοινωνίας.
ΤΑ ΟΦΕΛΗ
•Συγκέντρωση διάσπαρτων αριθμών (ΑΦΜ, ΑΜΚΑ κ.ά.) σε έναν ενιαίο κωδικό, με λιγότερη γραφειοκρατία στις διαδικασίες
•Καλύτερη διασύνδεση των πληροφοριακών συστημάτων και περιορισμός της ανάγκης για έντυπα δικαιολογητικά
•Σημαντικό βήμα προς έναν πιο σύγχρονο και ψηφιοποιημένο δημόσιο τομέα.
ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΠΟΥ ΕΠΙΣΗΜΑΙΝΟΝΤΑΙ
•ΚΕΝΤΡΟΠΟΙΗΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ: Υγειονομικά, φορολογικά και εργασιακά στοιχεία θα «κλειδώνουν» σε έναν αριθμό. Μια σοβαρή παραβίαση μπορεί να εκθέσει μεγάλο μέρος του ψηφιακού αποτυπώματος του πολίτη
•ΕΥΚΟΛΟΤΕΡΗ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣΗ: Ο ενιαίος κωδικός μπορεί να διευκολύνει τη συστηματική καταγραφή δραστηριοτήτων από κρατικούς ή ιδιωτικούς φορείς
•ΚΛΟΠΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ: Αν συνδυαστεί ο ΠΑ με διαπιστευτήρια πρόσβασης (π.χ. Taxisnet), αυξάνεται ο κίνδυνος ηλεκτρονικής απάτης
•ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΧΡΗΣΗ ΑΠΟ ΙΔΙΩΤΕΣ: Επιχειρήσεις ενδέχεται να αξιοποιήσουν τον αριθμό χωρίς ρητή συναίνεση, εφόσον δεν υπάρξουν αυστηρά φίλτρα και έλεγχοι
ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ
•ΕΣΘΟΝΙΑ: Συχνά προβάλλεται ως θετικό παράδειγμα, με αρχιτεκτονική διαφάνειας και δυνατότητα του πολίτη να βλέπει ποιος πρόσβαλε τα δεδομένα του
•ΗΠΑ: Αντιπαράδειγμα. Ο Αριθμός Κοινωνικής Ασφάλισης χρησιμοποιείται ευρέως, είναι δύσκολο να αλλάξει και έχει υπάρξει στόχος εκτεταμένων υποκλοπών
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Ο Προσωπικός Αριθμός υπόσχεται απλούστευση και ταχύτητα στις συναλλαγές, αλλά η επιτυχία του θα κριθεί από τις δικλίδες ασφαλείας, τον αυστηρό έλεγχο πρόσβασης και τη διαφάνεια γύρω από τη χρήση των δεδομένων. Χωρίς αυτά, το ισχυρό εργαλείο μπορεί να μετατραπεί σε πηγή νέων κινδύνων.
Παναγιώτης Ξεροβάσιλας
Οικονομολόγος – Σύμβουλος επενδύσεων και επιχειρήσεων
