Alto.gov.gr, events.gov.gr και ψηφιακή επαλήθευση ηλικίας
Η εφαρμογή νέων ψηφιακών εργαλείων για την αποτροπή πρόσβασης ανηλίκων σε αλκοόλ, καπνό και προϊόντα άτμισης ξεκινά και σχετικές ανακοινώσεις έγιναν προχθές από τους υπουργούς Υγείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, όπως και το γενικό γραμματέα Δημόσιας Τάξης.
Τα μέτρα εισάγουν τρεις κεντρικές ψηφιακές εφαρμογές που αναμένεται να τεθούν άμεσα σε παραγωγική λειτουργία, με στόχο τη θωράκιση της αγοράς και τον περιορισμό της πρόσβασης των ανηλίκων σε επιβλαβή προϊόντα.
Οι εφαρμογές αφορούν στο χώρο της εστίασης και της διασκέδασης, αλλά και καταστήματα εμπορίου, όπως μίνι μάρκετ, παντοπωλεία, περίπτερα, κάβες κ.ά.
Τα νέα ψηφιακά μέτρα αποτελούν μια φιλόδοξη προσπάθεια ενίσχυσης της προστασίας των ανηλίκων. Υπόσχονται διαφάνεια, ιχνηλασιμότητα και αποτελεσματικότερους ελέγχους. Ωστόσο, η επιχειρηματική κοινότητα εστίασης στη Μεσσηνία αναδεικνύει σημαντικά λειτουργικά και πρακτικά κενά, που – όπως όλα δείχνουν – θα κρίνουν την τελική αποτελεσματικότητα του εγχειρήματος.
Καίριο ζητούμενο, σύμφωνα με τους ανθρώπους της αγοράς, είναι η εκπαίδευση όλων των εμπλεκομένων, ο εύλογος χρόνος προσαρμογής και, κυρίως, η ρεαλιστική εφαρμογή μέτρων, που δε θα μετατρέπουν τον επιχειρηματία σε άτυπο ελεγκτή.
Σε αυτό που όλοι, πάντως, συμφωνούν είναι στο κοινό κοινωνικό ζητούμενο: η προστασία των παιδιών.
Οι εφαρμογές
Αναλυτικά οι νέες ψηφιακές εφαρμογές που ανακοινώθηκαν είναι οι εξής:
-Το Ψηφιακό Μητρώο «alto.gov.gr»: Πρόκειται για υποχρεωτική πλατφόρμα εγγραφής όλων των επιχειρήσεων που πωλούν προϊόντα καπνού, αλκοόλ και προϊόντα άτμισης. Η εγγραφή πρέπει να ολοκληρωθεί έως τις 31 Ιανουαρίου 2026.
Μετά την εγγραφή: εκδίδεται έγγραφο με QR code, οι ελεγκτικές Αρχές θα μπορούν να σκανάρουν το QR ή να επιβεβαιώνουν ψηφιακά την καταχώριση, φυσικά ή νομικά πρόσωπα που δεν εγγράφονται απαγορεύεται να διαθέτουν τα προϊόντα αυτά, σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, ανακαλείται η άδεια ή ο ΚΑΔ.
Στόχος, σύμφωνα με το υπουργείο, είναι «ο αποτελεσματικός έλεγχος της αγοράς και η εξασφάλιση ότι η διάθεση των σχετικών προϊόντων γίνεται με πλήρη συμμόρφωση προς το θεσμικό πλαίσιο που απαγορεύει την πώλησή τους σε ανηλίκους.
-Πλατφόρμα Αναγγελίας Ιδιωτικών Εκδηλώσεων – “events.gov.gr”: Το σύστημα αυτό λειτουργεί ως μητρώο καταχώρισης εκδηλώσεων όπου συμμετέχουν ανήλικοι – ιδιαίτερα σε χώρους όπου, υπό κανονικές συνθήκες, η είσοδός τους απαγορεύεται.
Η διαδικασία: Ο ιδιοκτήτης νυχτερινού κέντρου δηλώνει την εκδήλωση. Ο διοργανωτής (π.χ. σχολή, φροντιστήριο) αποδέχεται την εκδήλωση. Παράγεται ιδιωτικό συμφωνητικό με QR code. Το έγγραφο αποθηκεύεται στη Θυρίδα Πολίτη και στο Gov.gr Wallet επιχειρηματία και διοργανωτή.
Σε ενδεχόμενο έλεγχο, το συμφωνητικό επιδεικνύεται για την πιστοποίηση της νομιμότητας της παρουσίας ανηλίκων.
-Μηχανισμός Επαλήθευσης Ηλικίας μέσω Gov.gr Wallet & Kids Wallet: Η νέα ευρωπαϊκή τεχνική προσέγγιση για “age verification” εντάσσεται πλέον στο Gov.gr Wallet.
Σημεία – κλειδιά: Ο πωλητής επιλέγει την ηλικιακή ομάδα προς επαλήθευση και εμφανίζεται QR. Ο αγοραστής σκανάρει μέσω Gov.gr Wallet ή Kids Wallet. Το σύστημα εμφανίζει πράσινη (επιτρέπεται) ή κόκκινη (απαγορεύεται) σήμανση.
Στα e–shops ο χρήστης σκανάρει το QR του καταστήματος για να διαβιβαστεί μόνο η πληροφορία της ηλικιακής επάρκειας.
Αντιδράσεις και προβληματισμοί
Μετά την ανακοίνωση των νέων μέτρων καταγράψαμε τις πρώτες αντιδράσεις από εκπροσώπους της εστίασης στην Καλαμάτα και τη Μεσσηνία, οι οποίοι αναγνωρίζουν τη σημασία των μέτρων για την προστασία των ανηλίκων, αλλά εκφράζουν σοβαρές επιφυλάξεις για την πρακτική εφαρμογή τους.
Ο κ. Νίκος Μαλαπέτσας από το Σύλλογο Καταστημάτων Εστίασης και Αναψυχής Καλαμάτας επισήμανε ότι το μέτρο ουσιαστικά «ήδη λειτουργεί, απλώς τώρα ψηφιοποιείται», αλλά εστιάζει σε σημαντικές δυσκολίες.
Για την εφαρμογή events.gov.gr, σημείωσε ότι η πλατφόρμα διευκολύνει την Αστυνομία, καθώς «θα ξέρει πού βρίσκεται κάθε σχολείο ή εκδήλωση με ανηλίκους». Ωστόσο, υπογράμμισε ότι η νέα υποχρέωση ανεβάζει ξανά τον ψηφιακό φόρτο για τις επιχειρήσεις.
Για το alto.gov.gr δήλωσε: «Είναι ανακύκλωση για μένα. Ήδη δηλώνουμε ότι πωλούμε αλκοόλ στην άδεια λειτουργίας και στην ΑΑΔΕ. Αν διασταύρωναν τα στοιχεία, θα το είχαν».
Για τη δε ψηφιακή ταυτότητα ηλικίας, επισήμανε ότι έρχεται να λύσει ένα πραγματικό πρόβλημα: «Οι νέοι είχαν “χακάρει” και άλλαζαν φωτογραφία ή ηλικία στην ταυτότητα, ή αρνούνταν να σου τη δείξουν επικαλούμενοι προσωπικά δεδομένα. Τώρα, εφόσον είναι ανήλικος, δε θα μπορεί καν να σκανάρει – θα βγάζει κόκκινο».
Ωστόσο, τόνισε τα όρια της εφαρμογής: «Το σκανάρισμα βέβαια δεν απαγορεύει να μπει ο ανήλικος στο κατάστημα. Μπορεί ο ενήλικας που είναι μαζί του να πάρει ποτό και να του το δώσει. Ή να έχει πιει ήδη πριν έρθει. Δεν μπορεί να ελεγχθεί η κατανάλωση εκτός καταστήματος».
Κλείνοντας, υπογράμμισε την ανάγκη εκπαίδευσης και χρόνου προσαρμογής: «Χρειάζεται ενημέρωση και εκπαίδευση. Είναι τα σημαντικότερα. Ο επιχειρηματίας πρέπει να αποδείξει ότι δεν είναι ελέφαντας. Δεν είμαστε αντίθετοι στα μέτρα, αλλά υπάρχει μια αμφιβολία για την εφαρμογή τους. Τους προβληματισμούς που έχει η κοινωνία για τα παιδιά, τους έχει και ο επιχειρηματίας».
Η κύρια ευθύνη είναι των γονιών
Ο κ. Γιάννης Κολοβός από το Σύλλογο Εστίασης Μεσσηνίας δήλωσε ότι οι επιχειρήσεις καλούνται ξανά να αναλάβουν λειτουργίες που ανήκουν στην Πολιτεία: «Πάλι οι επιχειρηματίες αναλαμβάνουμε υποχρεώσεις άλλων. Δεν είμαστε ελεγκτικός μηχανισμός. Δεν υπάρχει επάρκεια προσωπικού για να γίνουν όλα αυτά».
Επίσης, σημείωσε ότι συχνά οι πελάτες αντιδρούν στον έλεγχο, ενώ ανέδειξε ένα σημαντικό κενό: «Όταν είναι μια ομάδα ενήλικοι και ανήλικοι, ο ενήλικος θα παραγγείλει και ή θα το δώσει στον ανήλικο ή θα το μοιρασθούν. Το κενό λοιπόν παραμένει. Το ίδιο και στα περίπτερα: ο ενήλικος αγοράζει, ο ανήλικος καταναλώνει. Ένας ανήλικος που μπαίνει στο μαγαζί, δεν ξέρουμε τι έχει καταναλώσει απέξω».
Εξέφρασε δε και κοινωνικό προβληματισμό: «Πάνω από όλα είμαστε γονείς και θέλουμε να προστατευτούν τα παιδιά. Την κύρια ευθύνη την έχουν οι γονείς: πότε γυρίζει σπίτι το παιδί, αν έχει καταναλώσει αλκοόλ».
Για την εφαρμογή των συμφωνητικών, δήλωσε: «Μια εκδρομή που έρχεται στην Καλαμάτα μπορεί να αποφασίσει να πάει σε μαγαζί στις 11.00 το βράδυ. Τι συμφωνητικό θα κάνεις εκείνη την ώρα και ποιος θα το κάνει;»
Και κατέληξε: «Όλα αυτά ακούγονται ωραία στη θεωρία, αλλά στην πράξη δεν μπορούν να εφαρμοστούν πολλά. Έχουμε γεμίσει νομοθεσίες που μένουν στα χαρτιά».
Της Βίκυς Βετουλάκη
