Τρεις καλλιτέχνες, δύο γλύπτες κι ένας λιθοξόος, εκθέτουν την τέχνη τους παράνομα σε αστικούς χώρους και πρωταγωνιστούν στο “Artisants/Δημιουργοί” (Πολωνία, 2024-διάρκ. 78’), το πρώτο φιλμ μεγάλου μήκους του Tomasz Karpowicz, ο οποίος συμμετέχει στο 11ο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Πελοποννήσου.
Η ταινία του βραβευμένου Πολωνού σκηνοθέτη, που παρακολουθεί και μεταφέρει αυτές τις «Ιστορίες δημιουργίας και καταστροφής», θα προβληθεί τη Δευτέρα 24 Νοεμβρίου (7.00 μ.μ.) στην Καλαμάτα (αμφιθέατρο του Εργατικού Κέντρου). Ο ίδιος θα είναι «παρών», με τη βεβαιότητα ότι «η παρουσία της τέχνης στο δημόσιο χώρο κάνει την πόλη πιο ελκυστική», είτε ως πράξη αντίστασης είτε ως έναυσμα διαλόγου…
-Τι σας ενέπνευσε να δημιουργήσετε μια ταινία για καλλιτέχνες που δημιουργούν έξω από το καλλιτεχνικό σύστημα και συχνά παράνομα;
Το 2019, σε ένα διαδικτυακό περιοδικό, βρήκα μια ιστορία για ένα μωσαϊκό που είχε τοποθετηθεί σε ένα πεζοδρόμιο της Βαρσοβίας, το οποίο αργότερα καταστράφηκε και αντικαταστάθηκε με νέο από τη Δημοτική Αρχή Οδών της Βαρσοβίας.
Το αρχικό μωσαϊκό είχε δημιουργηθεί δέκα χρόνια νωρίτερα από έναν καλό μου φίλο, τον Jacek Andrzejewski. Το νέο, που έφτιαξε η Υπηρεσία, ήταν αρκετά διαφορετικό από το πρωτότυπο. Υπήρχαν πολλές επικριτικές αντιδράσεις• ο κύκνος είχε μετατραπεί σε ένα «άσχημο παπάκι».
Σκέφτηκα ότι αυτό ήταν ένα εξαιρετικό θέμα για ένα μικρό ντοκιμαντέρ ή ρεπορτάζ, κυρίως γιατί ο καλλιτέχνης ήταν μια ιδανική ντοκιμαντερίστικη φιγούρα. Η ιστορία του «Κύκνου» αποδείχθηκε πολύ απρόσμενη, και το ίδιο το έργο ήταν μια πράξη ανυπακοής απέναντι στο σύστημα.
-Πώς γνωρίσατε τους τρεις πρωταγωνιστές και πώς αποφασίσατε να αφηγηθείτε την ιστορία τους μαζί;
Όταν η ιστορία του «Κύκνου» του Andrzejewski είχε ήδη γυριστεί και μονταριστεί, σκέφτηκα ότι θα ήταν καλό να τη συνδυάσω με άλλες παρόμοιες ιστορίες. Άρχισα, λοιπόν, να ψάχνω για άλλους καλλιτέχνες που τοποθετούν την τέχνη τους αυθαίρετα-μερικές φορές παράνομα- σε δημόσιους αστικούς χώρους. Ήθελα να δημιουργήσω ένα ευρύτερο πλαίσιο. Τους βρήκα ψάχνοντας σε διαδικτυακό υλικό.
-Ο δημόσιος χώρος είναι ο καμβάς τους, αλλά και το πεδίο σύγκρουσης με την εξουσία. Πώς βλέπετε αυτή τη σχέση;
Για να είμαι ειλικρινής, μόνο ο «Κύκνος» ήταν μια πράξη σύγκρουσης με την εξουσία. Για τους άλλους δύο καλλιτέχνες, τον Tomasz Gornicki και τον TeWu, ήταν περισσότερο ένας διάλογος με τους κατοίκους, με τους ανθρώπους. Το μήνυμά τους απευθύνεται σε ένα διαφορετικό κοινό από εκείνο που επισκέπτεται τις γκαλερί τέχνης.
-Η παράνομη τέχνη στο δημόσιο χώρο είναι πράξη αντίστασης ή απλώς ανάγκη προσωπικής έκφρασης;
Πιστεύω ότι μπορεί να είναι και τα δύο.
-Πώς αντιδρούν οι κάτοικοι ή οι Αρχές όταν βλέπουν αυτά τα έργα; Υπάρχει αποδοχή ή σύγκρουση;
Νομίζω ότι το πιο σημαντικό είναι πώς αντιδρούν οι τοπικοί άνθρωποι σε αυτό το είδος τέχνης. Αυτό είναι το βασικό θέμα της ταινίας.
-Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, τα νυχτερινά γυρίσματα, οι «παράνομοι» χώροι ή η αποτύπωση του πνεύματος των καλλιτεχνών;
Φυσικά, η αποτύπωση του πνεύματος των καλλιτεχνών. Κάθε χαρακτήρας είναι διαφορετικός από τον άλλον• ο καθένας έχει διαφορετικούς λόγους για να βγάλει την τέχνη του προς τον κόσμο. Ωστόσο, υπάρχουν και πολλά κοινά στοιχεία ανάμεσά τους. Έπρεπε να τους γνωρίσω από διαφορετικές οπτικές για να δημιουργήσω μια εικόνα αντιθετική αλλά ταυτόχρονα συνεκτική, που να αφηγείται μία ενιαία ιστορία.
-Πιστεύετε ότι η παρουσία της τέχνης στους δημόσιους χώρους αλλάζει τον τρόπο που βιώνουμε την πόλη;
Η παρουσία της τέχνης στο δημόσιο χώρο κάνει την πόλη πιο ελκυστική για μένα. Θα την αναζητήσω και στην Καλαμάτα…
-Τι θα θέλατε να σκεφτεί ο θεατής βλέποντας την ταινία, για την τέχνη, την ελευθερία ή τα όρια της «νομιμότητας»;
Θα είμαι πολύ χαρούμενος αν η ταινία εμπνεύσει τους θεατές.
-Είναι η πρώτη σας φορά στην Ελλάδα; Είχατε ξανακούσει για το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Πελοποννήσου;
Είναι η τρίτη μου φορά στην Ελλάδα. Έμαθα για το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Πελοποννήσου μέσω της πλατφόρμας FilmFreeway.
-Γιατί θα ενθαρρύνατε κάποιον να έρθει να δει την ταινία σας;
Η δημιουργία τέχνης δίνει ενέργεια στους καλλιτέχνες• η δημιουργία αυτής της ταινίας έδωσε ενέργεια σε μένα• και η προβολή του ARTISANTS θα δώσει ενέργεια στους θεατές…
Σύντομο βιογραφικό
Γεννημένος στο Βρότσλαβ το 1977 ο Tomasz Karpowicz σπούδασε Ακουστική στο Πολυτεχνείο και Παραγωγή Ταινιών στη Σχολή Κινηματογράφου του Λοτζ. Είναι ο σκηνοθέτης των βραβευμένων ταινιών μικρού μήκους: “Krawiec” και “Manfred Tryb”. Το ντοκιμαντέρ του “12 Meters” προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Κρακοβίας. Το “Artisants” είναι το πρώτο του ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους.
