Το μουσικόφιλο κοινό της Καλαμάτας θα έχει την ευκαιρία αύριο το βράδυ να βιώσει τη μαγεία των γιορτών μέσα από διαχρονικά αριστουργήματα του κλασικού ρεπερτορίου και αγαπημένες χριστουγεννιάτικες μελωδίες.
Η πρωτοβουλία για τη συναυλία, την οποία θα πλαισιώσει η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών υπό τη διεύθυνση του μαέστρου Νίκου Χαλιάσα, ανήκει στο Σύλλογο «Οι Φίλοι της Μουσικής Καλαμάτας», που για ακόμη μία φορά θα προσφέρει μια βραδιά υψηλής μουσικής τέχνης.
Πέραν της παρουσίας διακεκριμένων μουσικών της χώρας στην Καλαμάτα, η συναυλία επιφυλάσσει μία ακόμη ευχάριστη έκπληξη: τη συμμετοχή του μόλις 17 χρόνων Χρύσανθου Θεριανού ως σολίστ, ο οποίος αναμένεται να προσδώσει ξεχωριστή αίγλη στη χριστουγεννιάτικη βραδιά, καθώς πρόκειται για έναν πολλά υποσχόμενο νέο μουσικό, με σημαντικές διακρίσεις ήδη.
Με αφορμή, ωστόσο, την αυριανή παρουσία στην πόλη του Νίκου Χαλιάσα, μίας από τις πιο δραστήριες μουσικές προσωπικότητες της χώρας, ο οποίος, εκτός από κορυφαίος στα Β’ βιολιά της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, είναι και καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Δωδεκανήσων, του Φεστιβάλ Μουσικής Χάλκης, καθώς και της ορχήστρας Camerata Junior, μιλά στο «Θάρρος» για τους πολλαπλούς ρόλους του, αλλά και για τις προοπτικές περαιτέρω ανάπτυξης της συμφωνικής μουσικής, πέραν των ορίων των μεγάλων αστικών κέντρων.
-Από τη θέση του κορυφαίου βιολιστή της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών μέχρι το αναλόγιο του μαέστρου, πώς έχει αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο ακούτε και προσεγγίζετε τη μουσική;
Σίγουρα πρόκειται για δύο εντελώς διαφορετικές θέσεις. Άλλο να βρίσκεται κανείς στο αναλόγιο μιας ορχήστρας, και άλλο να στέκεται επικεφαλής στο πόντιουμ. Η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι μουσικοί, την ώρα που παίζουν, είναι απορροφημένοι στο δικό τους μέρος και συχνά δεν μπορούν να αντιληφθούν τι συμβαίνει στα υπόλοιπα όργανα. Αυτό, πολλές φορές, περιορίζει την αίσθηση του συνόλου του έργου. Γι’ αυτό και στις πρόβες πολλοί μαέστροι προσπαθούμε να επισημαίνουμε τι ακριβώς συμβαίνει ταυτόχρονα στην ορχήστρα: τι παίζουν, για παράδειγμα, οι βιόλες την ίδια στιγμή που παίζουν τα βιολιά ή τα πνευστά. Στόχος μας είναι, από τη θέση του μαέστρου, να δώσουμε στους μουσικούς την καλύτερη δυνατή εικόνα του έργου στο σύνολό του.
Ως εκ τούτου, πρόκειται για δύο πολύ διαφορετικές εμπειρίες, τις οποίες όμως έχω απολαύσει και τις δύο εξίσου: είτε παράγοντας ο ίδιος τον ήχο με το βιολί μου είτε «ζητώντας» -εντός εισαγωγικών- από τους μουσικούς της κάθε ορχήστρας να αποδώσουν τον ήχο που έχω φανταστεί. Και γι’ αυτό είμαι πραγματικά ευγνώμων.
-Τα Χριστούγεννα είναι μια γιορτή η οποία βρίθει συναισθημάτων. Πόσο απαιτητικό είναι για έναν μαέστρο να μεταφέρει αυτό το κλίμα επί σκηνής, ισορροπώντας παράλληλα την προσωπική του καλλιτεχνική ματιά;
Τα Χριστούγεννα θέλουμε πάντα να προσφέρουμε στο κοινό κάτι πιο φαντασμαγορικό, πιο φωτεινό και χαρούμενο. Κάτι που να ξεφεύγει από τα αυστηρά πλαίσια της «βαριάς» κλασικής μουσικής. Έτσι, τα προγράμματά μας κινούνται συνειδητά σε αυτό το πνεύμα και, περισσότερο από κάθε άλλη συναυλία, μας ενδιαφέρει ο κόσμος να έρθει, να απολαύσει και να χαρεί. Γι’ αυτό και επιλέξαμε ένα πρόγραμμα που είναι ευχάριστο ακόμη και στην πιο καθαρά κλασική του πλευρά -για παράδειγμα στον Μότσαρτ- χωρίς να είναι ιδιαίτερα βαρύ, ενώ περιλαμβάνει και μικρότερα έργα, καθαρά εορταστικά. Με αυτόν τον τρόπο το κοινό μπορεί να βιώσει το μουσικό πνεύμα αυτών των ημερών.
Θα ήθελα να προσθέσω, δε, ότι η συναυλία αυτή πραγματοποιείται σε μια πολύ όμορφη συνεργασία με τον Σύλλογο Φίλων Μουσικής Καλαμάτας, τους οποίους ευχαριστούμε θερμά για την πρόσκληση και τη στήριξη, καθώς και ιδιαίτερα την κυρία Καρέλια, που διαχρονικά στηρίζει τη μουσική και τους μουσικούς. Πιστεύω πραγματικά ότι το κοινό θα απολαύσει κάτι ξεχωριστό.
-Αναφερθήκατε στο πρόγραμμα και στον τρόπο επιλογής του. Σε συναυλίες όπως η επερχόμενη, επιλέγετε συγκεκριμένα έργα ανάλογα με το κοινό; Υπάρχει και ένας «διδακτικός» χαρακτήρας δηλαδή;
Η αλήθεια είναι πως, δυστυχώς, στις περισσότερες πόλεις της Ελλάδας -εκτός από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη- οι ευκαιρίες για συχνή επαφή με τη συμφωνική μουσική είναι περιορισμένες. Κάποτε υπήρξε μια περιφερειακή συμφωνική ορχήστρα. Θα ήταν ευχής έργον να δημιουργηθούν περισσότερες, αλλά αυτό παραμένει ακόμη ένα ανεκπλήρωτο όνειρο.
Παρ’ όλα αυτά, προσπαθούμε πάντα να επιλέγουμε έργα που είναι άμεσα προσβάσιμα στο κοινό. Αποφεύγουμε, για παράδειγμα, πολύ σύγχρονα ή ιδιαίτερα πολύπλοκα έργα, ώστε ακόμη και κάποιος που έχει ακούσει ελάχιστες φορές κλασική μουσική, να μπορεί να νιώσει οικειότητα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η «Συμφωνία του Διός» του Μότσαρτ, ένα από τα έργα της συναυλίας. Άλλοι μπορεί να την έχουν ακούσει πολλές φορές, άλλοι μία, άλλοι καμία. Όμως, είναι ένα έργο που πολύ γρήγορα κερδίζει την προσοχή και γεννά έντονα συναισθήματα: τη συνείδηση ότι ακούς κάτι πραγματικά σπουδαίο, ένα έργο που εδώ και 300 χρόνια συγκινεί την ανθρωπότητα.
Το ίδιο ισχύει και για τα χριστουγεννιάτικα κομμάτια: γνωστά ή λιγότερο γνωστά, μεταφέρουν μια ενέργεια εορταστική, στην οποία δύσκολα μπορεί κανείς να αντισταθεί.
-Έχετε διευθύνει ορχήστρες σε Ευρώπη, Ασία και Μέση Ανατολή. Τι κουβαλάτε από αυτή τη διεθνή εμπειρία για τη συνάντησή σας με το κοινό της Καλαμάτας;
Κάθε κοινό, σε κάθε χώρα και ήπειρο, το αισθάνομαι ως ανθρώπους του άμεσου περιβάλλοντός μου. Σε αυτούς απευθύνομαι και με αυτούς επικοινωνώ. Η μουσική είναι μια παγκόσμια γλώσσα, οπότε κάθε συναυλία είναι μοναδική, αλλά ταυτόχρονα υπάρχει κάτι συγκλονιστικά κοινό: ο τρόπος με τον οποίο το κοινό προσεγγίζει τη μουσική και ο τρόπος με τον οποίο οι μουσικοί ανταποκρίνονται.
Αυτή η αμφίδρομη σχέση είναι παγκόσμια. Όπου κι αν πας, όπου κι αν παίξεις, νιώθεις ότι σε καταλαβαίνουν και τους καταλαβαίνεις.
-Ως καλλιτεχνικός διευθυντής σε φεστιβάλ της περιφέρειας (Δωδεκάνησα και Χάλκη), πιστεύετε ότι η ποιοτική συμφωνική μουσική έχει βρει τελικά το δρόμο της έξω από τα μεγάλα αστικά κέντρα; Υπάρχει πεδίο περαιτέρω ανάπτυξής της;
Υπάρχει τεράστιο πεδίο ανάπτυξης. Το υπουργείο Πολιτισμού προσφέρει όση βοήθεια μπορεί, η οποία όμως συχνά καλύπτει ένα πολύ μικρό ποσοστό των εξόδων ενός φεστιβάλ. Παρ’ όλα αυτά, κάθε στήριξη είναι ευπρόσδεκτη.
Το περασμένο καλοκαίρι καταμετρήσαμε 88 μουσικά φεστιβάλ στη χώρα. Αυτό είναι πολύ σημαντικό. Άλλα είναι μικρά, άλλα μεγαλύτερα, όμως όλα δείχνουν ότι το κοινό της περιφέρειας θέλει και αγκαλιάζει τη μουσική!
Από την εμπειρία μας στη Χάλκη, ένα μικρό νησί στην άκρη της Ελλάδας, βλέπουμε ξεκάθαρα ότι ο κόσμος διψάει για τέτοιες δράσεις. Προσπαθούμε, όσο μπορούμε, να πηγαίνουμε τη μουσική και εκτός καλοκαιριού, ώστε οι άνθρωποι να αισθάνονται ότι δεν υστερούν πολιτιστικά σε σχέση με άλλες περιοχές. Και η συγκίνηση με την οποία το δέχονται είναι για εμάς η μεγαλύτερη ανταμοιβή!
-Στην αυριανή συναυλία πρόκειται να συμπράξετε με τον Χρύσανθο Θεριανό ως σολίστ. Πόσο «χώρο» δύναται να έχει ένας σολίστας -ο οποίος παρά το νεαρό της ηλικίας του διαπρέπει ήδη- για να καταφέρει να «αφηγηθεί» τη δική του καλλιτεχνική εκδοχή;
Θα το καταφέρει και με το παραπάνω. Ο Χρύσανθος είναι ένα εξαιρετικά ταλαντούχο παιδί, μόλις 17 ετών. Πιστεύω ότι πολλά παιδιά στο κοινό θα εμπνευστούν βλέποντάς τον να παίζει μπροστά σε μια ορχήστρα όπως η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών.
Και ο ίδιος, βέβαια, θα νιώσει ιδιαίτερα, καθώς πρόκειται για μια γιορτινή, χριστουγεννιάτικη συναυλία, στην οποία θέλουμε συνειδητά να αναδείξουμε ένα νέο πρόσωπο. Νομίζω πως όλα θα πάνε πολύ όμορφα.
-Χωρίς να θέλω να ακουστώ δραματική, ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, τα «θαύματα» και ποια τα «τραύματα» που είναι σε θέση να βιώσει ένας διευθυντής ορχήστρας εκτελώντας το έργο του στην Ελλάδα του 2025;
Με τις σημερινές συνθήκες θα έλεγα πως είναι σχεδόν θαύμα το ότι υπάρχουμε ακόμη -ιδίως οι κρατικές, θεσμικές ορχήστρες- και ότι αντέξαμε στα χρόνια της κρίσης, παρά τις πιέσεις.
Υπάρχουν άνθρωποι -όχι όσοι θα θέλαμε, αλλά αρκετοί- που κατανοούν τη σημασία της μουσικής, των επαγγελματιών μουσικών και της μουσικής εκπαίδευσης. Κι αυτό είναι ελπιδοφόρο.
Η Ελλάδα, ιστορικά, δεν είχε τις ίδιες συνθήκες πολιτιστικής ανάπτυξης με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Παρ’ όλα αυτά, η δύναμη της μουσικής είναι τέτοια που πάντα θα βρίσκει τρόπο να επιβιώνει και να στέκεται «στις επάλξεις».
Της Χριστίνας Μανδρώνη
Πληροφορίες
-Το μουσικό γκαλά «Ο Μότσαρτ και η Μαγεία των Χριστουγέννων» θα πραγματοποιηθεί αύριο Παρασκευή 19 Δεκεμβρίου, στις 8.30 μ.μ., στο Μέγαρο Χορού Καλαμάτας
-Η προπώληση εισιτηρίων συνεχίζεται σήμερα και αύριο στο Πνευματικό Κέντρο Καλαμάτας.
