Πριν από τρείς μέρες στην Καλαμάτα, όπως και σε όλη την Ελλάδα, γιορτάσαμε την Ανάληψη του Κυρίου, που αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες δεσποτικές εορτές της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Εορτάζεται πάντοτε την Πέμπτη της έκτης εβδομάδας μετά το Άγιο Πάσχα, δηλαδή 40 ημέρες μετά την Ανάσταση. Είναι η μέρα, όπως λεν οι γραφές, κατά την οποία ο Ιησούς Χριστός, αφού εμφανίστηκε στους μαθητές Του και σε πλήθος ανθρώπων επί σαράντα ημέρες, αναλήφθηκε εν σώματι στους ουρανούς, μπροστά στους έντρομους και συγκινημένους μαθητές Του, από το Όρος των Ελαιών.
Η Ανάληψη είναι η τελευταία πράξη του θεανθρώπινου έργου του Χριστού επί της γης, πριν από την Πεντηκοστή.
Μέχρι εδώ όλα καλά. Πάμε τώρα στα «γευστικά». Τη συγκεκριμένη μέρα βρέθηκα σε ένα καφενείο στο λιμάνι της Καλαμάτας. Ο κόσμος πολύς, τα τραπέζια κι αυτά πολλά. Πάνω σε κάθε τραπέζι μια χοντρή λαδόκολλα με περιεχόμενο ψητή γουρνοπούλα. Οι άνθρωποι χαρούμενοι και μπουκωμένοι γιόρταζαν μιαν άλλη ανάληψη, την «ανάληψη της γουρνοπούλας», και το λέω αυτό γιατί ως δια μαγείας σε όλα τα τραπέζια έμεινε μόνο η λαδόκολλα. Η γουρνοπούλα «αναλήφθηκε εις στομάχους».
Στο βάθος ένας τύπος κοπανούσε με έναν μπαλτά ό,τι είχε απομείνει από τη γουρνοπούλα. Έθιμο το έχουμε πει.
Παρατηρώντας όλα αυτά, μου ήρθε στο μυαλό ένα παραμύθι που μου έλεγε η γιαγιά μου όταν ήμουν παιδί, τα «τρία μικρά γουρουνάκια», μπορεί να το θυμάστε. Αν δεν το θυμάστε, θα σας το θυμίσω εγώ, με μια μικρή αλλαγή όμως λόγω της ημέρας.
ΤΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ: Μια φορά κι έναν καιρό ήταν τρία μικρά γουρουνάκια που ζούσαν ξέγνοιαστα κι ευτυχισμένα με τη μαμά τους. Όταν μεγάλωσαν, τους είπε η μαμά τους: «Τώρα, παιδιά μου, που μεγαλώσατε πρέπει να πάτε να ζήσετε τη ζωή σας χωρίς εμένα. Θα πάρει, λοιπόν, καθένα τα πράγματά του και θα πάτε να φτιάξετε από ένα σπίτι να ζήσετε.
Και προσοχή! Το σπίτι που θα χτίσετε πρέπει να είναι γερό για να μην μπορεί να το γκρεμίσει ο κακός ο λύκος και σας φάει. Επίσης, αν βρεθείτε σε μια πόλη που τη λένε Καλαμάτα την ημέρα της Ανάληψης του Κυρίου, να προσέχετε γιατί μπορεί να γλιτώσετε από το λύκο, αλλά από τους ανθρώπους εκεί δε γλιτώνετε, θα σας φάνε λόγω εθίμου».
Κι έτσι έζησαν τα γουρουνάκια καλά κι εμείς καλύτερα, και κυρίως χορτάτοι. Λέει κι άλλα το παραμύθι, αλλά λέω να σταματήσω εδώ πριν αναληφθώ κι εγώ. Έθιμο ήταν, πέρασε, του χρόνου πάλι, αύριο θα είναι μιαν άλλη ημέρα.
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΘΙΜΟ: Το έθιμο ξεκινά από την εποχή της Τουρκοκρατίας στη Μεσσηνία και τιμάται ακόμη και σήμερα τρώγοντας ψητή γουρνοπούλα της Αναλήψεως, από χαρά, από λύπη, δεν ξέρω.
Της Αναλήψεως, λοιπόν, είναι η μέρα που ψάλλεται τελευταία φορά το Χριστός Ανέστη, μετά το Πάσχα, και σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, την ημέρα αυτή κάνουμε το πρώτο μπάνιο στη θάλασσα.
Σε όλες τις γειτονιές της Καλαμάτας τα καταστήματα εστίασης, αλλά και τα κρεοπωλεία, προσφέρουν γουρνοπούλα στον κόσμο που την αναζητά.
Η παραδοσιακή γουρνοπούλα είναι, θα λέγαμε, το χαρακτηριστικό έδεσμα της περιοχής μας και εντυπωσιάζει με το κρέας, αλλά και την τραγανή πέτσα της. Μιλάμε πάλι…
Του Κώστα Δεληγιάννη
