Ο Αύγουστος που διατρέχουμε είναι ο όγδοος μήνας του χρόνου κατά το ισχύον ημερολόγιον. Στο αρχαίο όμως Ρωμαϊκό τοιούτο, τον «πολιτικόν ενιαυτόν» όπως ελέγετο, ήτο ο έκτος μήνας. Ενώ στον «Ιερατικό ενιαυτό» όπως είχε καθορίση ο Βασιλεύς του Λατίου Νουμάς ήτο ο όγδοος μήνας. Οι Ρωμαίοι συνήθισαν να δίδουν στην αρχή στους μήνες τον αριθμό που είχαν στο χρόνο. Ο Αύγουστος λοιπόν σαν έκτος μήνας ελέγετο Σεξτίλιος. Το όνομά του αυτό το κράτησε μέχρι του έτους 27 π.Χ., οπότε, όπως θα ιδούμε, απεκλήθη Αύγουστος. Στις αρχές με το πρώτο ημερολόγιο ο μήνας αυτός είχε 29 ημέρες. Όταν όμως κατά το έτος 46 π.Χ. ο αυτοκράτωρ Ιούλιος Καίσαρ κατά συμβουλήν του περίφημου Αλεξανδρινού μαθηματικού και Αστρονόμου Σωσιγένους μεταρρύθμισε το παληό ημερολόγιο, έδωσε στο Σεξτίλιο, δηλαδή το σημερινό Αύγουστο, μία ακόμη ημέρα κι έτσι τις έκαμε 30.
Ο Σεξτίλιος λοιπόν μήνας μετωνομάσθηκε σε Αύγουστο κατά τον εξής τρόπον και χρόνον. Στα 27 π.Χ. ο Αυτοκράτορας Οκταβιανός πήρε από τη Ρωμαϊκή Σύγκλητο τον τίτλο του Αυγούστου, που σημαίνει σεβαστός. Μαζί με το νόμο που ψήφισε η Σύγκλητος για την απονομή του τίτλου αυτού στον Οκταβιανό για λόγους κολακείας και για νάχη την εύνοια του Αυτοκράτορος ακόμη περισσότερο, ψήφισε κι άλλο νόμο δια του οποίου εδίδετο σ’ ένα μήνα του ημερολογίου το όνομα του Οκταβιανού Αυγούστου. Φυσικά την πρόταση την αποδέχτηκε ευχαρίστως ο Αύγουστος και σκέφθηκε να δώση τον τίτλο του στο μήνα Σεπτέμβριο επειδή κατ’ εκείνον γεννήθηκε, αλλά και γιατί κατά την γνώμη του ήτο ο καλύτερος μήνας. Τελικά όμως απεφάσισε να δώση τον τίτλο του στον Σεξτίλιο για δύο σπουδαίους λόγους. Πρώτον γιατί ο μήνας αυτός ήρχετο στη σειρά μετά τον Ιούλιο, ο οποίος έφερνε το όνομα του Ιουλίου Καίσαρος του οποίου ήτο διάδοχος και δεύτερον γιατί τον μήνα αυτό του συνέβησαν πολλά ευτυχή γεγονότα και κυρίως γιατί κατά τον μήνα αυτό ανέβηκε στην αρχή.
Κι έτσι ο Σεξτίλιος πήρε τον τίτλο του Αυγούστου Οκταβιανού κι ονομάσθηκε από τότε Αύγουστος.
Ο αυτοκράτωρ όμως δεν ήθελε ο μήνας που έφερνε το όνομά του – αφού ο τίτλος Αύγουστος σιγά σιγά επεκράτησε να φαίνεται σαν όνομα τόσο που μ’ αυτόν είναι γνωστότερος ο Οκταβιανός στην ιστορία παρά με το όνομά του – να είναι μικρότερος μια ημέρα από τον Ιούλιο. Γι’ αυτό έδωκε στον Αύγουστο μια ακόμη ημέρα, που άρπαξε από το Φεβρουάριο «δικτατορικώ δικαιώματι», κι έτσι τις έκαμε 31 ημέρες, ενώ ο δυστυχής Φεβρουάριος από 29-30 που είχε τότε, έχει τώρα 28 ή 29. Τούτο, δηλαδή η πρόσθεσις της ημέρας στον Αύγουστο, έγινε κατά το έτος 8 π.Χ.
Ο Αύγουστος, όπως και οι άλλοι μήνες, πήρε διάφορα ονόματα από τους διαφόρους λαούς. Έτσι σε πολλά μέρη της Ελλάδος λέγεται Δριμάρης, επειδή τον μήνα αυτό είναι τα δρίματα, όπως λέγονται οι ημέρες από τις 3-12 Αυγούστου. Αλλά λέγεται και συκολόγος επειδή τότε ωριμάζουν τα σύκα.
Για το μήνα αυτό επικρατούν πολλές προλήψεις. Έτσι θεωρείται πως είναι νοσοφόνος λόγω των πυρετών που παρατηρούνται αυτή την εποχή. Οι Βυζαντινοί μάλιστα είχαν την εξής παροιμία, καθώς αναφέρει ο Στ. Κυριακίδης σε άρθρο του στην Μ.Ελ. Εγκυλοπαιδεία: «Περί της υγείας σου τον Αύγουστον έρωτα».
Οι πρώτες ημέρες από 3-12 λέγονται δρίματα από το λαό. Κατ’ αυτές ούτε πλένουν ρούχα οι γυναίκες γιατί ρέβουν ούτε λούζονται γιατί πέφτουν τα μαλλιά. Στις 6 του μηνός, εορτήν της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, τα παιδιά και οι γυναίκες δεν γυρίζουν μόνες, στα χωριά κυρίως, γιατί όπως λένε, τις «συνεπαίρνουν δαιμονικά».
Στις 29, ημέραν της αποκεφαλίσεως του Ιωάννη του Προδρόμου, νηστεύουν οι χριστιανοί και δεν πίνουν κρασί μαύρο προς τιμήν του, γιατί ο Ιωάννης ο Πρόδρομος θεωρείται ο προστάτης κατά των πυρετών. Κι ένα σωρό άλλες προλήψεις επικρατούν για το μήνα αυτόν.
Οι αρχαίοι Ρωμαίοι γιόρταζαν στις 13 του Αυγούστου με ολονύκτια γλέντια και τελετές μια γιορτή προς τιμήν της Θεάς Αρτέμιδος. Όσες γυναίκες είχαν το ευτύχημα να εισακουσθούν οι δεήσεις τους και τα παρακάλια τους από τη Θεά Άρτεμη και γέννησαν αγόρια – έκανε κι αυτή τη δουλειά η Παρθένος Άρτεμις – πήγαιναν στο ιερό της Θεάς στεφανωμένες με άνθη και κράταγαν δαδιά αναμμένα.
Η γιορτή αυτή γινότανε στις αρχές προς τιμήν της Θεάς Εστίας, αλλά επειδή αργότερα το όνομα της Εστίας εδίδετο και στην Άρτεμη, γι’ αυτό γιόρταζαν τη γιορτή της με φωτιές σ’ απομίμησι της άσβεστης φωτιάς της Εστίας.
Την ημέρα της γιορτής αυτής στεφάνωναν τους σκύλους και δεν επετρέπετο το κυνήγι. Οι προσκυνητές έπιναν πάρα πολύ κρασί, έτρωγαν δε και κομμάτια από ψητά κατσίκια και μήλα. Το γλέντι βάσταγε μέχρι το πρωί.
Μόλις επικράτησε η χριστιανική θρησκεία, η γιορτή αυτή φαίνεται πως μετετράπη σε γιορτή στη μνήμη της Αειπαρθένου Μαρίας και μετεφέρθη στις 15 Αυγούστου αντί στις 13 που γιόρταζαν οι Ρωμαίοι.
Ένα συριακό μάλιστα χειρόγραφο που βρέθηκε γράφει τα εξής σχετικά: «Και οι Άγιοι Απόστολοι, διέταξαν ενιαυσίως τον εορτασμόν της υπερευλογημένης δια την 15ην Αυγούστου ημέραν κατά την οποίαν αι σταφυλαί είναι ώριμαι και όλα τα δένδρα έχουν ετοίμους τους καρπούς των… Αυτή είναι η ημέρα κατά την οποίαν η κεχαριτωμένη απήλθεν του κόσμου αυτού».
Γιορτές με φωτιές κατά τον μήνα Αύγουστο γιορτάζονται σε πολλά μέρη του κόσμου. Στην Ελλάδα διατηρείται το έθιμο σε πολλά μέρη και ιδίως στην Μακεδονία όπου την 1η Αυγούστου ανάβονται φωτιές με εορταστικό χαρακτήρα.
Στην Αγγλία κρατεί από τους αρχαίους χρόνους το έθιμο να βγαίνουν οι κυνηγοί σε κυνήγι στις 10 Αυγούστου.
Τόση δε σημασία αποδίδεται στο έθιμο αυτό ώστε αν τύχη να συνεδριάζει η Βουλή των Κοινοτήτων διακόπτονται οι εργασίες γης για να πάνε οι βουλευταί – κυνηγοί σε κυνήγι.
ΜΙΜ. ΦΕΡ.
