Ήταν πριν από 44 περίπου χρόνια όταν οι κάτοικοι του χωριού Κάλλιο στη Φωκίδα είδαν τα σπίτια τους να βυθίζονται στα νερά της τεχνητής λίμνης που δημιούργησε το φράγμα του Μόρνου από όπου υδροδοτείται η Αθήνα. Άνθρωποι που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια και τη ζωή που γνώριζαν έως τότε και να την ξαναστήσουν κάπου αλλού.
Τις τελευταίες εβδομάδες, αυτές οι μνήμες ξαναζωντανεύουν, καθώς παρακολουθούμε την αντίστροφη πορεία. Τη στάθμη του νερού να υποχωρεί, λόγω της παρατεταμένης ανομβρίας στη χαμηλότερη έκταση από το 2014 και τα ερείπια του πετρόκτιστου χωριού να αναδύονται ξανά στην επιφάνεια (στις 9 Σεπτεμβρίου η επιφάνεια της λίμνης μετρήθηκε περίπου στα 8,9 τετραγωνικά χιλιόμετρα, τιμή-καμπανάκι, που τεκμηρίωσε το Παρατηρητήριο της ΜΕΤΕΟ/ΕΑΑ με δορυφορικά δεδομένα Sentinel-2).
Το Κάλλιο, αν και δεν είναι το μοναδικό βυθισμένο χωριό στον ελλαδικό χώρο, ίσως να είναι το πιο σύγχρονο, καθώς η πλειονότητα των υπολοίπων ήταν αρχαίες πολιτείες. Οι λόγοι για την ύπαρξη τόσων βυθισμένων πόλεων στον ελλαδικό χώρο έχουν να κάνουν με την τεκτονική δυναμική, τη σταδιακή άνοδο της στάθμης του νερού και την παράκτια ιζηματογένεση και διάβρωση.
Με αφορμή, λοιπόν, το Κάλλιο, ρεπορτάζ στην ιστοσελίδα news247 ανάδειξε κι άλλες πόλεις που έχουν χαθεί στο νερό, από την Επίδαυρο και τη Λακωνία μέχρι τη Μεθώνη, την Πλύτρα κ.ά.
Μεθώνη
Στον κόλπο της Μεθώνης, κάτω από τα νερά του Ιονίου, κρύβεται μια ολόκληρη προϊστορική πολιτεία. Ο οικισμός της Εποχής του Χαλκού, που εντοπίστηκε τη δεκαετία του ’80 σε βάθος 3,5 έως 5,5 μέτρων, αποτελεί ένα από τα πιο συναρπαστικά παραδείγματα «βυθισμένων πόλεων» της Ελλάδας.
Οι επιστήμονες θεωρούν ότι η βύθισή του οφείλεται σε ισχυρό σεισμό, ωστόσο τα ευρήματα αποκαλύπτουν έναν οικισμό ιδιαίτερα ανεπτυγμένο για την εποχή του. Οι τοίχοι που διατηρούνται μέχρι και σε έξι δόμους, τα ευρήματα ταφικών εγχυτρισμών νηπίων, αλλά και τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα μαρτυρούν μια ζωντανή κοινότητα που άκμασε πριν από χιλιάδες χρόνια.
Η περιοχή γύρω από τη Μεθώνη έχει αναδείξει και άλλα σημαντικά μνημεία κάτω από τη θάλασσα: τμήματα του λιμενοβραχίονα του αρχαίου λιμανιού, έναν μεσαιωνικό αγωγό ύδρευσης του φρουρίου, αλλά και ναυάγια από τη βυζαντινή έως και την οθωμανική εποχή.
Ιστορικές πηγές, μάλιστα, αναφέρονται σε ιερά της Ανεμώτιδος Αθηνάς και της Αρτέμιδος, καθώς και σε ένα φρέαρ από όπου αντλούσαν νερό αναμεμιγμένο με πίσσα – στοιχείο που ορισμένοι ερευνητές θεωρούν ως την πρώτη μορφή «άντλησης πετρελαίου» στον ελλαδικό χώρο.
Η βυθισμένη πολιτεία της Μεθώνης δεν είναι απλώς ένα αρχαιολογικό μυστήριο. Είναι ένας κρίκος που συνδέει την προϊστορία με τη μακραίωνη ναυτική και εμπορική παράδοση της Μεσσηνίας, υπενθυμίζοντας πως κάτω από τα νερά της Μεσογείου παραμένουν κρυμμένα κομμάτια της ελληνικής ιστορίας που περιμένουν να φωτιστούν.
Α.Π.
