Για την ιστορία της πόλης: Βασίλης Ι. Μανιάτης
Κατά τη δεύτερη Τουρκοκρατία η Καλαμάτα ήταν η πρωτεύουσα μιας από τις 24 επαρχίες της Πελοποννήσου, έδρα Βοεβόδα, είχε 1.500 – 2.000 Έλληνες κατοίκους και τα σπίτια ήταν χτισμένα σαν μικρά φρούρια (πυργόσπιτα) γύρω απ’ το κάστρο, για να μπορούν ν’ αμυνθούν σε περίπτωση επιδρομής πειρατών, που ήταν πολύ συνηθισμένες τα χρόνια εκείνα.
Στα 1770 εκδηλώθηκε η επανάσταση εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που υποκινήθηκε από τη τσαρίνα Αικατερίνη της Ρωσίας, η οποία έστειλε για το σκοπό αυτό στην Ελλάδα τους αδελφούς Ορλώφ και έτσι καθιερώθηκε η ονομασία Ορλωφικά.
Στην Καλαμάτα πρωτοστάτησε ο πλούσιος έμπορος Πανάγος Μπενάκης, ο οποίος, μετά την αποτυχία, έφυγε και πέθανε στο Λιβόρνο της Ιταλίας. Σύμφωνα με μία εκδοχή, τον δηλητηρίασαν οι Ορλώφ, για να μην πάει στη Ρωσία και αναφέρει στην τσαρίνα τα λάθη τους.
Μετά τα Ορλωφικά, η Καλαμάτα έγινε εξαγωγικό κέντρο.
Στα 1785, ο πλούσιος έμπορος και μετέπειτα φιλικός, πρόξενος της Γαλλίας και επί Καποδίστρια, δημογέρων, Νικόλαος Ι., Κορφιωτάκης, έχτισε στα νότια της σημερινής πλατείας της Υπαπαντής μεγάλη κατοικία, που έγινε γνωστή ως «Πύργος του Κορφιωτάκη». Εκεί στεγάστηκε το διοικητήριο του τελευταίου Τούρκου Βοεβόδα της Καλαμάτας Σουλεϊμάν Αρναούτογλου.
Ο Κορφιωτάκης πρόσφερε μεγάλα χρηματικά ποσά για την επανάσταση του 1821 και ο γιος του Κωνσταντίνος έπεσε μαχόμενος κατά του Ιμπραήμ το 1825.
Στο μεσοπόλεμο, στον «Πύργο Κορφιωτάκη» είχε στεγαστεί το Α΄ Δημοτικό Σχολείο. Το 1949, οι κληρονόμοι τον δώρισαν στη Μητρόπολη Μεσσηνίας, η οποία εγκατέστησε εκεί Ιερατική Σχολή.
Στους σεισμούς του 1986 έπαθε μεγάλη ζημιά και το 1994 κατεδαφίστηκε. Το 2012, στη θέση αυτή ξαναχτίστηκε το παλαιό Πυργόσπιτο, λιθόκτιστο.
Το 1795, ο Ιερομόναχος Γεράσιμος Παπαδόπουλος ίδρυσε σε μια πρώτη περιορισμένη μορφή, τη Μονή Καλογραιών και εισήγαγε την καλλιέργεια και κατεργασία του μεταξιού. Από εκεί διαδόθηκε αργότερα η βιοτεχνία της μεταξοϋφαντουργίας.
Γύρω στο 1798 μαρτυρείται η λειτουργία ανώτερου σχολείου στην Καλαμάτα. Σχολείο ίδρυσε εκεί κατόπιν και ο Μανιάτης λόγιος και ποιητής Νικήτας Νηφάκος.
Το 1805, η Καλαμάτα – είχε κατά τον Άγγλο περιηγητή Leake – 400 οικογένειες, από τις οποίες μόνον 6 ήταν τούρκικες.
Το 1815, μαρτυρείται η λειτουργία σχολείου στην Καλαμάτα και το 1819-1820 Ελληνικής Σχολής με διευθυντή τον Ιεροδιάκονο Ιερόθεο.
Στις 23 Μαρτίου 1821 έχουμε το σημαντικότερο γεγονός της ιστορίας της Καλαμάτας: την απελευθέρωσή της από τους Τούρκους.
Αυτή ήταν ουσιαστικά και η αρχή της επανάστασης, η οποία τερματίστηκε έπειτα από εννέα χρόνια, με το πρωτόκολλο του Λονδίνου (22 Ιανουαρίου 1830).
Στις 23 Μαρτίου 1821, οι: Πετρόμπεης, Μαυρομιχάλης, Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, Παπαφλέσσας, Νικηταράς, Αναγνωσταράς, Μούρτζινας κ.ά., επικεφαλής μερικών χιλιάδων αγωνιστών, κατέλαβαν την πόλη.
Την ίδια ημέρα συγκροτήθηκε το πρώτο πολιτικό σώμα του νεοελληνικού κράτους, η Μεσσηνιακή Σύγκλητος, η Γερουσία και εστάλη «προειδοποίησης εις τας ευρωπαϊκάς αυλάς, εκ μέρους του φιλογενούς αρχιστρατήγου των Σπαρτιατικών στρατευμάτων Πέτρου Μαυρομιχάλη και της Μεσσηνιακής συγκλήτου», με την οποία τις ενημέρωναν για την επανάσταση και ζητούσαν «την βοήθειαν όλων των εξευγενισμένων ευρωπαϊκών γενών».
Επίσης, την ίδια ημέρα εψάλη κοντά στην κοίτη του ποταμού Νέδοντα, πλησίον των Αγιαποστόλων, δοξολογία, παρουσία χιλιάδων πολιτών και ευλογήθηκαν οι σημαίες.
-Συνεχίζεται
