Μια άγνωστη πτυχή στη σύγχρονη ιστορία των εξεγέρσεων και των συγκρούσεων στον ελλαδικό χώρο, αλλά και στην ιστορία της Καλαμάτας, είναι η εξέγερση της 24ης Σεπτεμβρίου 1991.
Αφορμή στάθηκε ο θάνατος του 18χρονου Δημήτρη Λαγωνικάκου ύστερα από καταδίωξη από περιπολικό. Είναι ενδεικτικό ότι στο διαδικτυακό χώρο, παρά την πληθώρα προσφοράς οποιασδήποτε πληροφορίας, το συγκεκριμένο γεγονός απουσιάζει.
Ο λόγος της λησμονιάς μπορεί να αναζητηθεί στο γεγονός ότι στη συγκεκριμένη εξέγερση απουσίαζαν τα αιτήματα, ο πολιτικός σχεδιασμός, η καθοδήγηση και κυριαρχούσε ο οργισμένος αυθορμητισμός απέναντι στην Αστυνομία. Ο στόχος ήταν ένας και καθαρός, η καταστροφή του αστυνομικού τμήματος, oπότε η συγκεκριμένη εξέγερση απέκλεισε εξ αρχής οποιαδήποτε πολιτική παρείσφρηση και κατέληξε στην ιστορία ορφανή, αδέσποτη και ωραία…
Επίσης, πρέπει να αναφερθεί ότι η συγκεκριμένη εξέγερση δεν ήρθε ουρανοκατέβατη. Τα γεγονότα της Καλαμάτας ήταν «εναρμονισμένα» με το συγκρουσιακό κλίμα της εποχής, κι αυτό μπορεί να φανεί από τα γεγονότα που προηγήθηκαν, αλλά και από αυτά που ακολούθησαν.
Η περίοδος ’90-’91 χαρακτηρίζεται από τις μαθητικές καταλήψεις, που ξεπερνούσαν το 70% του συνόλου των σχολικών μονάδων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.
Το χρονικό της καταδίωξης
Στις 19 Σεπτέμβρη ο 18χρονος Δημήτρης Λαγωνικάκος παρέα με φίλους του κατευθύνονταν στην πόλη της Μεσσήνης, όπου λάμβανε χώρα το καθιερωμένο πανηγύρι. Στο ύψος του αεροδρομίου ο Δημήτρης δε σταματά σε σήμα της Τροχαίας και καταδιώκεται σε παράπλευρη ερημική περιοχή. Οι φίλοι του Δημήτρη τον χάνουν από τα μάτια τους και ύστερα από αρκετή ώρα το περιπολικό που τον καταδίωκε τον μεταφέρει στο νοσοκομείο. Οι γιατροί που τον εξέτασαν διαπίστωσαν εκδορά και αιμάτωμα στην αριστερή βρεγματική περιοχή, πολλαπλές εκδορές και θλαστικά τραύματα στις κνήμες, στα γόνατα, στους αγκώνες και στην αριστερή ωμοπλάτη.
Ο Δημήτρης δε δέχεται να κάνει ακτινογραφίες και φεύγει με δική του ευθύνη, χωρίς να υπογράψει το σχετικό έγγραφο και χωρίς να παραλάβει τη συνταγή του γιατρού.
Σημαντικό ρόλο στη συγκεκριμένη απόφαση έπαιξε η τρομοκράτηση και ο ξυλοδαρμός που δέχτηκε από τους διώκτες του, καθώς το μηχανάκι που οδηγούσε, σύμφωνα με την Αστυνομία, ήταν κλεμμένο. Βέβαια, ο ισχυρισμός της Αστυνομίας φαίνεται πως «μπάζει», καθώς δεν προέβη σε σύλληψή του, παρά τον άφησε να φύγει από το νοσοκομείο. Επίσης, το μηχανάκι ήταν αφημένο στον τόπο της πτώσης για τρεις μέρες μέχρι να μαζευτεί από την Αστυνομία.
Λίγες ώρες μετά ο Δημήτρης εισάγεται για δεύτερη φορά στο νοσοκομείο με έντονες ζαλάδες. Στην ακτινογραφία που κάνει δε διαπιστώνεται κάποιο αιμάτωμα, παρ’ όλα αυτά υποβάλλεται σε τρυπανισμό και μεταφέρεται στο νοσοκομείο της Πάτρας, όπου τέσσερις μέρες μετά πεθαίνει από εγκεφαλική εσωτερική αιμορραγία.
Οι γονείς και η πλειοψηφία της πόλης θεωρούν την Αστυνομία υπεύθυνη για το θάνατο του Δημήτρη. Η Αστυνομία από τη μεριά της υποστηρίζει ότι το περιπολικό που τον καταδίωξε τον βρήκε ήδη πεσμένο και χτυπημένο στο χωματόδρομο και γι’ αυτό το λόγο τον μετέφερε η ίδια στο νοσοκομείο.
Τα επεισόδια μετά την κηδεία
Την Τρίτη 24 Σεπτέμβρη ο Δημήτρης κηδεύεται συνοδευόμενος από πλήθος κόσμου, συγγενών, φίλων, καθώς και ανθρώπων που ήθελαν να εκφράσουν έτσι την αλληλεγγύη τους. Μετά το τέλος της κηδείας δεκάδες μηχανές περνώντας από κεντρικούς δρόμους της πόλης κατευθύνθηκαν στο αστυνομικό τμήμα. Οι συγκεντρωμένοι έστησαν οδοφράγματα με αναμμένους κάδους με σκοπό να αποκλειστεί η περιοχή γύρω από το αστυνομικό τμήμα. Ο συγκεντρωμένος κόσμος άρχισε να βρίζει τους αστυνομικούς για το θάνατο του Δημήτρη και να εκτοξεύει εναντίον τους ό,τι αντικείμενα έβρισκε. Από ντομάτες και μήλα μέχρι ξύλα και πέτρες.
Καθώς η ώρα περνούσε ο συγκεντρωμένος κόσμος αυξανόταν, όπως και η συχνότητα και ο τρόπος των επιθέσεων. Εκείνο το βράδυ πάνω από 2.000 άτομα είχαν κατεβεί στην κεντρική πλατεία για να εκφράσουν έτσι τη διαμαρτυρία τους για το θάνατο του Δημήτρη.
Ο κόσμος που ήταν συγκεντρωμένος δεν απέτρεψε τις επιθέσεις που γίνονταν και λειτούργησε βοηθητικά. Στις 10.00 το βράδυ πέφτουν οι πρώτες μολότοφ, που είχαν ως αποτέλεσμα να κάψουν την είσοδο του αστυνομικού τμήματος. Κάποιοι φλεγόμενοι κάδοι σπρώχτηκαν προς την είσοδο του τμήματος με σκοπό τον αποκλεισμό της.
Μερικοί από τους συγκεντρωμένους ανέβηκαν σε γειτονικές ταράτσες πολυκατοικιών και από εκεί εκτόξευαν μπουκάλια και πέτρες προς τους αστυνομικούς, οι οποίοι λόγω της σφοδρότητας των επιθέσεων, καθώς και του αποκλεισμού της μπροστινής εισόδου, είχαν εγκλωβιστεί στο πίσω μέρος του αστυνομικού τμήματος. Ανοίχτηκε παρακείμενη αποθήκη ποτοποιίας, απ’ όπου ο κόσμος εφοδιάστηκε με μπουκάλια, που τα χρησιμοποιούσε για την κατασκευή μολότοφ ή για να τα εκτοξεύει όπως ήταν στους αστυνομικούς.
Αργά το βράδυ κατέφθασαν αστυνομικές ενισχύσεις από Πύργο, Σπάρτη και Τρίπολη μαζί με τον αστυνομικό διευθυντή Πελοποννήσου και αποφασίστηκε ρίψη χημικών.
Η πολιορκία του αστυνομικού τμήματος και οι μάχες πέριξ της πλατείας κράτησαν πάνω από δέκα ώρες. Μετά τα χημικά οι επιθέσεις συνεχίστηκαν μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες, μέχρι που αραίωσαν και άρχισε η αντεπίθεση της αστυνομίας.
Από τις επιθέσεις των συγκεντρωμένων τραυματίστηκαν δεκαεννέα αστυνομικοί εκ των οποίων δύο σοβαρά, κάηκε η είσοδος και μέρος από την πρόσοψη του αστυνομικού τμήματος, σπάστηκαν τζαμαρίες καταστημάτων που βρίσκονταν παράπλευρα του αστυνομικού τμήματος, ενώ καταστράφηκε και η τζαμαρία της Τράπεζας Πίστεως.
Εκατοντάδες άτομα ελέγχθηκαν και κυνηγήθηκαν από την Αστυνομία στους δρόμους και σε πολλές γειτονιές της πόλης. Πολλοί ήταν αυτοί που για μέρες κρύβονταν, ώστε να μη συλληφθούν. Το κυνηγητό κράτησε μέχρι το απόγευμα της επόμενης μέρας, οπότε και έγιναν τρεις συλλήψεις, εκ των οποίων η μία ύστερα από άγριο ανθρωποκυνηγητό στο κέντρο της πόλης, με αποτέλεσμα το ξυλοκόπημα και τον τραυματισμό του καταδιωκόμενου.
Τελικώς, έγιναν δέκα συλλήψεις. Από τους συλληφθέντες, οι επτά προφυλακίστηκαν με τις κατηγορίες της παράβασης του νόμου για εκρηκτικά σε βαθμό κακουργήματος, περιύβριση της Αρχής, σωματικές βλάβες, διακεκριμένες περιπτώσεις φθοράς, κατά συρροή εμπρησμούς, απείθεια κατά της αρχής και παράβαση άρθρων του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας σε βαθμό πλημμελήματος.
Δύο ανήλικοι, 14 και 16 χρονών, καθώς και ένας ενήλικος, αφού τους απαγγέλθηκε κατηγορία για εξύβριση, αφέθηκαν ελεύθεροι και ορίστηκε τακτική δικάσιμος.
Επιμέλεια: Αντώνης Πετρόγιαννης
Πληροφορίες-Πηγές: ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ- Ελευθερόκοκκος
Φωτογραφίες: Από το αρχείο του Στασινού Μουτσούλα και το «ΘΑΡΡΟΣ»
