Είχαν ομάδες λαθρανασκαφών σχεδόν σε όλη τη χώρα
Αν δεν έκοψε ένα από τα σημαντικότερα κεφάλια της χειρότερης Λερναίας Ύδρας της Ιστορίας και του πολιτισμού μας, σίγουρα η Υποδιεύθυνση Ασφαλείας Πατρών κατέστρεψε το βασικότερο πλοκάμι ενός διεθνούς κυκλώματος αρχαιοκαπηλίας, με δράση όχι μόνο σε εκατοντάδες περιοχές στη χώρα, αλλά και στο εξωτερικό.
Μόνο και μόνο η άμεση εμπλοκή τεσσάρων μεγάλων ευρωπαϊκών οίκων δημοπρασιών στην παράνομη διακίνηση αρχαίων αντικειμένων ανεκτίμητης πολιτιστικής αξίας, αποδεικνύει τη σοβαρότητα της υπόθεσης που κατάφερε να διαλευκάνει η Αστυνομία, διασώζοντας σημαντικά και μοναδικά αρχαία αντικείμενα.
Η δικογραφία που συνέταξε η Υποδιεύθυνση Ασφαλείας Πατρών ξεπερνά σε όγκο τις 300 σελίδες και σε αυτή αναφέρονται χαρακτηριστικά 93 σημεία όπου έγινε λαθρανασκαφή. Μία από τις περιοχές που έχει επιβεβαιωθεί ότι έχει γίνει λαθρανασκαφή είναι στο Καλό Νερό Κυπαρισσίας και περιλαμβάνεται στη δικογραφία, χωρίς ωστόσο να έχει γίνει σχετική σύλληψη από τη Μεσσηνία.
Η έρευνα των αστυνομικών, που έχει ξεκινήσει εδώ και αρκετούς μήνες, συνεχίζεται με εντατικούς ρυθμούς, καθώς, όπως τονίζεται, θεωρούν ότι το «κουβάρι έχει πολύ ξετύλιγμα ακόμα».
Απίστευτες διαστάσεις
Χθες, αναλυτική συνέντευξη Τύπου για τη μεγάλη επιτυχία δόθηκε στο Αστυνομικό Μέγαρο Αχαΐας. Ήδη έχουν συλληφθεί 26 μέλη της εγκληματικής οργάνωσης, ενώ έχει ταυτοποιηθεί η συμμετοχή σε αυτή ακόμη 27 ατόμων.
Για τη διερεύνηση της υπόθεσης οι αστυνομικοί χρησιμοποίησαν ακόμα και αρχαιολόγους ως πραγματογνώμονες, ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται η διαδικασία υποβολής αιτήματος για την παροχή δικαστικής συνδρομής από τις Αρχές της Γερμανίας, της Αυστρίας, της Ελβετίας, της Μεγάλης Βρετανίας και της Βουλγαρίας.
Η δράση της οργάνωσης εκτιμάται ότι μπορεί να φτάνει σε βάθος χρόνου και τα δέκα έτη, ενώ έχει εξακριβωθεί ότι τα μέλη της ενέχονται σε τουλάχιστον 93 αγοραπωλησίες και λαθρανασκαφές αρχαίων αντικειμένων και νομισμάτων, αποκομίζοντας συνολικά παράνομο περιουσιακό όφελος που ξεπερνά τα 650.000 ευρώ.
Από τους 26 συλληφθέντες, οι 23 είναι Έλληνες, μια Ελληνίδα, μια Γεωργιανή και μια Γερμανίδα.
Κατηγορίες κακουργηματικού βαθμού βαρύνουν και τους 4 ιδιοκτήτες των μεγάλων οίκων δημοπρασιών του εξωτερικού, καθώς και 27 συνεργούς των συλληφθέντων.
Μεταξύ των συλληφθέντων είναι και τα αρχηγικά μέλη της οργάνωσης και αναλυτικότερα ένας 69χρονος, η 51χρονη Γερμανίδα σύζυγός του, πατέρας και γιος, ηλικίας 54 και 27 ετών, καθώς και δύο άνδρες ηλικίας 53 και 38 ετών.
Με υποομάδες
Η εγκληματική οργάνωση είχε δομημένη ιεραρχία, με προκαθορισμένους ρόλους μεταξύ των μελών, αναπτύσσοντας συγκεκριμένο τρόπο δράσης και λειτουργώντας σε υποομάδες ως εξής :
-Λαθρανασκαφείς: Στο πρώτο στάδιο ιεράρχησης βρίσκονται οι λαθρανασκαφείς. Ξεχωριστές υποομάδες σε πολλές περιοχές της χώρας, ανάμεσά τους και στη Μεσσηνία, επέλεγαν τους τόπους για λαθρανασκαφή, οι οποίοι ήταν κυρίως κοντά σε αρχαιολογικούς χώρους ή ακόμα και μέσα σε αυτούς. Επίσης, επέλεγαν τοποθεσίες για τις οποίες είχαν συλλέξει πληροφορίες για πιθανή ύπαρξη αρχαιοτήτων, είτε από άλλα μέλη της εγκληματικής οργάνωσης είτε μέσω του διαδικτύου (δορυφορική απεικόνιση τοποθεσιών). Στη συνέχεια, με τη χρήση κατάλληλων μηχανημάτων ανίχνευσης υπεδάφους και σκαπτικών εργαλείων, προέβαιναν, κυρίως βραδινές ώρες, ώστε να μη γίνονται εύκολα αντιληπτοί, σε διενέργεια παράνομων ανασκαφών, με σκοπό την ανακάλυψη και την κλοπή αρχαιολογικών ευρημάτων.
-Μεσάζοντες: Στο επόμενο στάδιο ιεράρχησης βρίσκονται τα άτομα στα οποία επιδεικνύονται αρχικά τα παράνομα αρχαιολογικά ευρήματα, είτε δια ζώσης είτε σε φωτογραφίες, και προέβαιναν στην αρχική εκτίμηση της αξίας τους. Στη συνέχεια αναλάμβαναν την περαιτέρω διάθεσή τους.
Οι μεσάζοντες είτε αγόραζαν τα αρχαία αντικείμενα από τους λαθρανασκαφείς και τα πωλούσαν στα αρχηγικά στελέχη της οργάνωσης είτε μεσολαβούσαν για να πραγματοποιηθεί συνάντηση μεταξύ των αγοραστών και των λαθρανασκαφέων και έπαιρναν ποσοστό από την πώληση.
Επίσης, ορισμένα από τα μέλη αυτά είχαν διπλό ρόλο και συγκεκριμένα, εκτός της μεσολάβησης για την πώληση των αρχαιοτήτων, πραγματοποιούσαν λαθρανασκαφές.
Κάθε μεσάζων δραστηριοποιούνταν σε συγκεκριμένες περιοχές και διακινούσε ή συγκέντρωνε κυρίως αρχαία αντικείμενα που είχαν ανακαλυφθεί σε αυτές.
Και σε ιδιώτες αγοραστές
Τα αρχηγικά στελέχη συγκέντρωναν αρχαιότητες, τις οποίες εξήγαγαν από τη χώρα και παρέδιδαν σε οίκους δημοπρασιών ή απευθείας σε αλλοδαπούς ιδιώτες αγοραστές. Τα άτομα αυτά διαθέτουν οικονομική επιφάνεια, καθώς προέβαιναν με ευκολία σε αγορές αρχαιοτήτων αξίας δεκάδων χιλιάδων ευρώ, ενώ από την αποδεδειγμένη χρόνια ενασχόλησή τους με την παράνομη εμπορία των αρχαιολογικών ευρημάτων είχαν αποκτήσει εξειδικευμένες αρχαιολογικές γνώσεις σχετικά με τη χρονολόγησή τους και την τεχνοτροπία κατασκευής των αρχαίων αντικειμένων.
Στη συνέχεια τα αρχηγικά στελέχη, αφού συγκέντρωναν ικανό αριθμό αρχαίων αντικειμένων, τα εξήγαγαν, εφόσον ήταν μικρά, όπως νομίσματα, οι ίδιοι από τη χώρα και τα παρέδιδαν σε οίκους δημοπρασιών του εξωτερικού ή απευθείας σε αλλοδαπούς ιδιώτες αγοραστές.
Σε περίπτωση που η μεταφορά των αρχαίων αντικειμένων ήταν δύσκολη λόγω του όγκου τους, είτε τα απέστελλαν με δέμα στο εξωτερικό είτε προσέρχονταν οι ίδιοι οι αλλοδαποί αγοραστές στην Ελλάδα με δικά τους μεταφορικά μέσα και τα αγόραζαν.
Τα αρχηγικά στελέχη της εγκληματικής οργάνωσης επικοινωνούσαν απευθείας τόσο με τους υπευθύνους και τους ιδιοκτήτες των οίκων δημοπρασιών όσο και με αλλοδαπούς ιδιώτες αγοραστές, πωλώντας τα αρχαία αντικείμενα σε πολλαπλάσια τιμή από αυτή που κατέβαλλαν για την αγορά τους.
Στο επόμενο στάδιο ιεράρχησης βρίσκονται οι οίκοι δημοπρασίας αλλά και οι αλλοδαποί ιδιώτες αγοραστές, οι οποίοι αποτελούν τους τελικούς αποδέκτες των αρχαιολογικών ευρημάτων που παρανόμως διακινήθηκαν και εξήχθησαν από τη χώρα.
Με πλαστούς τίτλους
Σχετικά με τους οίκους δημοπρασίας, έχει αποδειχθεί ότι έχουν τοποθετηθεί σε αυτούς αρχαία ελληνικά νομίσματα, σε μερικά εκ των οποίων εξακριβώθηκε στο πλαίσιο της αστυνομικής έρευνας η πορεία τους και ειδικότερα:
-η ημέρα και ο τόπος που διενεργήθηκε η λαθρανασκαφή
-τα άτομα που τα αποκάλυψαν και τα αφαίρεσαν
-ο μεσάζων που διαχειρίστηκε την αγοραπωλησία
-ο αγοραστής που τα αγόρασε στην Ελλάδα
-το ακριβές χρηματικό ποσό που καταβλήθηκε για την αγορά τους
-ο τρόπος που εξήχθησαν από τη χώρα
-η δημοπράτησή τους σε συγκεκριμένους καταλόγους οίκων, καθώς και το τελικό ποσό πώλησής τους.
Για τα νομίσματα που έχει αποδειχθεί η ακριβή πορεία τους από τον τόπο της λαθρανασκαφής μέχρι και τη δημοπρασία τους, τα αρχηγικά στελέχη για να καταφέρουν να τα παρουσιάσουν στον κατάλογο του οίκου δημοπρασίας, προσκόμιζαν καταφανώς πλαστούς τίτλους κατοχής, στους οποίους αναφέρονταν γενικά και αόριστα ότι τα νομίσματα προέρχονταν από ιδιωτική συλλογή, διαμορφωμένη στην Ευρώπη.
Ο οίκος δημοπρασίας δεχόταν τον τίτλο αυτόν, δημοπρατούσε το νόμισμα, αναγράφοντας στην περιγραφή των νομισμάτων την αόριστη αυτή προέλευση, ωστόσο σε κάθε περίπτωση γνώριζε τον πραγματικό κάτοχο και κομιστή των νομισμάτων, καθώς επικοινωνούσε απευθείας μαζί του, αποστέλλοντάς του μάλιστα και λίστα με τα νομίσματά του που είχαν τοποθετηθεί στη δημοπρασία.
Μερικοί από τους οίκους δημοπρασιών χορηγούσαν προκαταβολικά χρηματικά ποσά, ύψους αρκετών δεκάδων χιλιάδων ευρώ, στα μέλη της εγκληματικής οργάνωσης, ώστε να έχουν την αναγκαία ρευστότητα για να προβαίνουν σε παράνομες αγορές μεγάλου αριθμού αρχαίων νομισμάτων στην Ελλάδα, τα οποία στη συνέχεια δημοπρατούσαν στους καταλόγους τους.
Οι ιδιοκτήτες των οίκων δημοπρασίας, σε συμφωνία με τα μέλη της εγκληματικής οργάνωσης και έχοντας ως σκοπό την επίτευξη της υψηλότερης δυνατής τιμής πώλησης των αρχαίων αντικειμένων, κατά τη διάρκεια της ζωντανής δημοπρασίας επικοινωνούσαν μεταξύ τους και προέβαιναν σε προσφορές, ώστε να αναγκάσουν τον πραγματικό ενδιαφερόμενο αγοραστή να προσφέρει με τη σειρά του συνεχώς υψηλότερη τιμή δημοπράτησης.
Ακόμη και στην περίπτωση που το μέλος, από λάθος εκτίμηση, προσέφερε υψηλότερη τιμή για την αγορά του αρχαίου αντικειμένου, αυτό παρέμενε στην κατοχή του και ο οίκος δημοπρασιών τού χορηγούσε τίτλο νόμιμης κατοχής.
Με τον τρόπο αυτό το αρχικά παράνομα εξαγόμενο από τη χώρα αρχαίο αντικείμενο καθίστατο νόμιμο και ο λαθρέμπορος μπορούσε στη συνέχεια να το πουλήσει σε ιδιώτες συλλέκτες, αναγράφοντας στην περιγραφή του τον τίτλο κατοχής και το ιστορικό του.
Στην κατοχή των συλληφθέντων, μεταξύ άλλων, βρέθηκαν 2.024 αρχαία νομίσματα, 126 αρχαία αντικείμενα, όπως ειδώλια, δακτυλίδια – σκουλαρίκια – πόρπες, ένα γυάλινο βολβόσχημο αγγείο, πέντε βυζαντινές εικόνες, ένας σταυρός βυζαντινός, δύο σπαθιά, ένα κιονόκρανο. Επίσης, δύο αρχαία αγάλματα, μεσαιωνικά εποχής Φράγκων, ύψους ενός μέτρου και 60 εκατοστών, που απεικονίζουν έναν άνδρα πολεμιστή και μία γυναίκα, τα οποία εντοπίστηκαν κρυμμένα σε πηγάδι στη Νεμέα Κορινθίας.
Επιπλέον, 946 αρχαία νομίσματα και 32 αρχαία αντικείμενα εντοπίστηκαν από τους αστυνομικούς της Ασφαλείας Πατρών, με τη συνδρομή ανδρών του Λιμεναρχείου Πατρών, κρυμμένα στον προφυλακτήρα αυτοκινήτου του 54χρονου αρχηγικού μέλους.
Οι αστυνομικοί κατέσχεσαν και 23.742 ευρώ, 515 δολάρια ΗΠΑ, 3.560 δολάρια Κουβέιτ, ένα χρηματοκιβώτιο, τρία ζεύγη κλειδιά θυρίδων, εκ των οποίων δύο γερμανικής τράπεζας, 14 φύλλα χρυσού και 3 πλάκες χρυσού βάρους 110 γραμμαρίων.
Της Βίκυς Βετουλάκη
Σε «Λερναία Ύδρα» εξελίσσεται το κύκλωμα αρχαιοκαπηλίας
