Ελάχιστες οι περιπτώσεις, που καταγγέλλονται επίσημα στη Μεσσηνία, σύμφωνα με τα στοιχεία της Αστυνομίας
Ατιμώρητα μένουν πολλά σεξουαλικά αδικήματα και αδικήματα κακοποίησης, κι αυτό γιατί η κοινωνία μας αποδεικνύει ότι διατηρεί ακόμα μεγάλες αγκυλώσεις, με αποτέλεσμα πολλά από αυτά να μην καταγγέλλονται ποτέ.
Τα επίσημα στοιχεία για τη Μεσσηνία, από τις δικογραφίες που έχει συντάξει η Αστυνομική Διεύθυνση Μεσσηνίας, δείχνουν ότι οι υποθέσεις που αφορούν αδικήματα όπως αποπλάνηση ανηλίκου, βιασμός, προσβολή γενετήσιας αξιοπρέπειας, κατάχρηση σε ασέλγεια, κ.ά. είναι αρκετά περιορισμένες και με μια πρώτη ματιά θα μπορούσε να πει κάποιος ότι βρισκόμαστε σε σχετικά καλό επίπεδο. Ωστόσο, αξιωματικοί της Αστυνομίας, με μεγάλη εμπειρία σε τέτοιες υποθέσεις, έχουν τελείως διαφορετική άποψη. Οι υποθέσεις είναι πολλές, και σε ανήλικους και σε ενήλικες, αλλά τα θύματα όταν περάσουν την πόρτα του Εισαγγελέα ή της Αστυνομίας, συνειδητοποιώντας το «Γολγοθά» που τους περιμένει και γραφειοκρατικά και ψυχικά, υπαναχωρούν! Δεν προχωρούν ποτέ σε επίσημη καταγγελία και κλείνουν τη φρίκη στην ψυχή και τους τοίχους του σπιτιού τους.
Οι διαδικασίες που πρέπει να ακολουθηθούν μετά την επίσημη καταγγελία είναι χρονοβόρες και επίπονες. Ένα και μόνο αρκεί: Αν μια γυναίκα ή ένα παιδί, για παράδειγμα, πέσει θύμα βιασμού, θα πρέπει να μείνει «ανέπαφο» για αρκετές ή και πολλές ώρες, προκειμένου να μεταφερθεί σε διπλανό νομό από τη Μεσσηνία για ιατροδικαστική εξέταση! Ότι πιο τραγικό για την ψυχολογία του θύματος, από τις πρώτες κιόλας στιγμές. Και η συνέχεια όλο και πιο δύσκολη και σε βάθος χρόνου με καταθέσεις, δικαστήρια, κ.λπ.
Στοιχεία
Σύμφωνα λοιπόν με τα επίσημα στοιχεία της Αστυνομικής Διεύθυνσης Μεσσηνίας, το 2016 σχηματίσθηκαν δικογραφίες για συνολικά 10 υποθέσεις, το 20107 για 7 υποθέσεις και το 2018 μέχρι τις αρχές Ιουνίου για 2 υποθέσεις.
Το 2016 για τις 10 υποθέσεις, συνελήφθησαν 12 δράστες, εκ των οποίων οι 5 ήταν Έλληνες και οι 7 αλλοδαποί. Σε ότι αφορά τα θύματα ήταν 5 ανήλικα κορίτσια και 9 γυναίκες. Σε ότι αφορά τα παιδιά, τα αδικήματα αφορούσαν κατά περίπτωση, αποπλάνηση ανηλίκου, προσβολή γενετήσιας αξιοπρέπειας, κατάχρηση σε ασέλγεια και βιασμό. Αντίστοιχα στις γυναίκες θύματα τα αδικήματα αφορούσαν βιασμό, απόπειρα βιασμού και μαστροπεία.
Το 2017 για τις 7 υποθέσεις, συνελήφθησαν 7 δράστες, εκ των οποίων οι 4 ήταν Έλληνες και οι 3 αλλοδαποί. Σε ότι αφορά τα θύματα ήταν 2 ανήλικα (ένα αγόρι, ένα κορίτσι) και 4 γυναίκες. Σε ότι αφορά τα παιδιά, τα αδικήματα αφορούσαν κατά περίπτωση, αποπλάνηση ανηλίκου και βιασμό. Αντίστοιχα στις γυναίκες θύματα τα αδικήματα αφορούσαν βιασμό, απόπειρα βιασμού και πρόκληση σκανδάλου με ακόλαστες πράξεις.
Το 2018, μέχρι αρχές Ιουνίου, για τις 2 υποθέσεις, συνελήφθησαν 2 δράστες και ήταν και οι 2 Έλληνες. Τα θύματα ήταν 2 ανήλικα κορίτσια και τα αδικήματα αφορούσαν κατά περίπτωση, αποπλάνηση ανηλίκου, κατάχρηση ανηλίκων σε ασέλγεια, βιασμό και παράνομη κατακράτηση.
Ανήλικα θύματα
Γιατί όμως οι ανήλικοι, αλλά και οι ενήλικες, επιλέγουν να κρατούν κλειστά τα στόματά τους και να βιώνουν τη φρίκη μόνοι τους; Ζητήσαμε την άποψη έμπειρων ανθρώπων. Ο ρόλος της επιμελήτριας ανηλίκων, κοινωνική λειτουργός, Αγγελικής Ρουμελιώτου – Πούπουζα, περιορίζεται στο δράστη, όμως η επαγγελματική της πορεία, έχει να μας πει πολλά και για τα θύματα.
Αρχικά σημείωσε ότι ως παιδική κακοποίηση ορίζεται η σωματική, σεξουαλική, συναισθηματική ή ψυχολογική κακομεταχείρηση, αλλά και η παραμέληση ενός παιδιού.
«Συχνά, παρερμηνεύεται ως φαινόμενο της σύγχρονης εποχής, αλλά δεν είναι έτσι. Οι μελέτες δείχνουν ότι συνυπάρχει με την ιστορία του ανθρώπινης ύπαρξης. Απλά, η τεχνολογία και η ταχύτητα της πληροφορίας δημιούργησαν τις συνθήκες, ώστε να έχουμε άμεση ενημέρωση για τα περιστατικά που βλέπουν το φως της δημοσιότητας σε κάθε σημείο της χώρας ή και ακόμη και του κόσμου. Με λίγα λόγια, το φαινόμενο απέκτησε μορφή, ακόμη και αν αυτή είναι του τέρατος. Καθοριστικό ρόλο, στην κατεύθυνση της συστηματικότερης πλέον θεώρησης της προβληματικής και των προεκτάσεων της, φαίνεται να διαδραμάτισε και η αλλαγή του τρόπου σκέψης των ανθρώπων απέναντι στο ζήτημα «κακοποίηση» που δημιούργησε τις κατάλληλες προϋποθέσεις για διενέργεια ερευνών, νομοθετικού πλαισίου, σύσταση οργανισμών και πρωτοκόλλων.
Η σεξουαλική βία, εμπεριέχει διάφορες μορφές από την έκθεση σε επίδειξη, τις θωπείες και τις ασελγείς πράξεις, μέχρι το βιασμό και την αιμομιξία. Το ανησυχητικό είναι ότι σύμφωνα με τις πρόσφατες μελέτες 1 στα 5 παιδιά έχει πέσει θύμα σεξουαλικής βίας, ενώ εκτιμάται ότι η συντριπτική πλειοψηφία των παιδιών – θυμάτων δε θα μιλήσουν σε κανένα κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας», σημείως μεταξύ άλλων η κα Ρουμελιώτου.
Εξήγησε στη συνέχεια ότι η κακοποίηση τρέφεται από το τρίπτυχο «φόβος, άγνοια και υπολειτουργία δομών».
«Αυτές είναι οι τρεις διαστάσεις πάνω στις οποίες θα πρέπει να δουλέψουμε ως φορείς αλλά και γενικότερα ως κοινωνία:
- Να διαλύσουμε το φόβο που μας διακατέχει σε σχέση με το να ονομάσουμε ένα περιστατικό που πέφτει στην αντίληψή μας. Θα πρέπει να ξέρουμε ότι υπάρχει ισχυρό προστατευτικό πλαίσιο και μηχανισμός για την προστασία του καταγγέλλοντος. Υπάρχουν φορείς που λειτουργούν σε καθεστώς αυστηρής ανωνυμίας και σε κάθε περίπτωση υπάρχουν εισαγγελικές αρχές που εκ της φύσης τους αποτελούν προστατευτική ασπίδα μέσα από τον τρόπο εφαρμογής των απαραίτητων ενεργειών. Ως εκ τούτου, ο φόβος της καταγγελίας δεν δικαιολογείται. Ιδιαίτερα δε όταν αφορά τη ζωή ενός ανυπεράσπιστου παιδιού.
- Να φροντίσουμε να ενημερωθούμε για τις διαδικασίες που ακολουθούνται σε αυτές τις περιπτώσεις, τόσο ως πολίτες όσο και ως υπηρεσίες, φορείς και θεσμοί. Για παράδειγμα, δεν νοείται για ένα σχολείο ή έναν φορέα που δουλεύει με παιδιά να έχει άγνοια του Νόμου 3500/2006 περί ενδοοικογενειακής βίας.
Όλα αυτά βέβαια μπορούν να λειτουργήσουν καθοριστικά, αν και εφόσον έχουμε στελεχωμένες δομές, φορείς και κοινωνικές υπηρεσίες για να χειριστούν τις υποθέσεις και να κάνουν τις απαιτούμενες παρεμβάσεις. Και αυτό είναι ένα τεράστιο ζήτημα στη σημερινή εποχή», κατέληξε η κα Ρουμελιώτου.
Ενήλικα θύματα
Ακόμα πιο κλειστά στόματα, σε τέτοια περιστατικά φαίνεται να κρατούν οι ενήλικες και τη δική τους επιστημονική ερμηνεία έδωσαν τα στελέχη του Κέντρου Συμβουλευτικής Γυναικών Θυμάτων βίας του Δήμου Καλαμάτας, Βασιλική – Σοφία Κατσίποδα Κοινωνιολόγος, Μαρία Στρατάκου, Κοινωνική Λειτουργός και Δήμητρα Μιχαλοπούλου Ψυχολόγος.
Όπως εξήγησαν, η σεξουαλική βία αποτελεί ένα από τα πολλά είδη έμφυλης βίας κάνοντας αισθητή τη παρουσία της και στις δύο γενικές μορφές βίας κατά των γυναικών, οι οποίες είναι η ενδοοικογενειακή βία, και η βία μέσα στην κοινωνία. «Αναλυτικότερα, είναι δυνατό μία γυναίκα να υποστεί σεξουαλική βία μέσα στο οικογενειακό της πλαίσιο (το οποίο περιλαμβάνει και τις σχέσεις εκτός γάμου/ intimate partner violence), μέσα από τον εξαναγκασμό της σε ανεπιθύμητες σεξουαλικές πράξεις με τη χρήση απειλών, εκφοβισμού ή σωματικής βίας, ή τον εξαναγκασμό της σε ανεπιθύμητες σεξουαλικές πράξεις με άλλους. Σε αυτό το σημείο, αξίζει να αναφερθεί ο συζυγικός βιασμός ως ένα σοβαρό φαινόμενο καταπάτησης των δικαιωμάτων αυτοδιάθεσης των γυναικών που συναντάται ως αναπόσπαστο κομμάτι της ενδοοικογενειακής βίας.
Εκτός του πλαισίου της οικογένειας ή της συντροφικής σχέσης, όπου η βία προέρχεται από ένα στενό/οικείο πρόσωπο, η σεξουαλική βία σε βάρος των γυναικών εντοπίζεται και στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο. Πιο ειδικά, ο βιασμός, η σεξουαλική παρενόχληση εντός και εκτός του χώρου εργασίας αλλά και η σωματεμπορία (trafficking) αποτελούν εγκλήματα που άπτονται της σεξουαλικής κακοποίησης που υφίστανται οι γυναίκες μέσα στην κοινωνία», σημείωσαν και πρόσθεσαν:
«Σύμφωνα με την φεμινιστική προσέγγιση, την οποία υιοθετεί το Δίκτυο της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων στις παρεμβάσεις του (61 δομές Πανελλαδικά), τα κοινωνικά στερεότυπα τα οποία σηματοδοτούν του ρόλους του αντρικού και γυναικείου φύλου σε συνδυασμό με την φυσική αλληλεπίδραση των δύο φύλων, ενθαρρύνουν την αντιμετώπιση των γυναικών ως σεξουαλικά αντικείμενα και όχι ως ισότιμα άτομα με τους άντρες, με τις ίδιες ανάγκες και αξία.
Τα στατιστικά στοιχεία επιβεβαιώνουν την σοβαρότητα του φαινομένου ως ένα βαθύτερο κοινωνικό πρόβλημα. Ενδεικτικά, σύμφωνα με την UNICEF, περίπου 120 εκατομμύρια κορίτσια (αναλογία 1 προς 10) έχουν πέσει θύματα σεξουαλικής βίας σε διάφορες περιοχές του πλανήτη. Επιπλέον, υπολογίζεται ότι 40-50% των γυναικών της Ε.Ε. έχουν αναφέρει κάποια μορφή σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο της εργασίας ενώ μία στις πέντε γυναίκες κάποια στιγμή στη ζωή της θα πέσει θύμα βιασμού ή απόπειρας βιασμού.
Εκείνο που προέχει είναι ότι η σεξουαλική βία που ασκείται σε βάρος των γυναικών, όπως και κάθε μορφή έμφυλης βίας προσβάλλει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και παραβιάζει την αρχή της ίσης μεταχείρισης. Είναι απαραίτητο να ενημερώνονται οι γυναίκες για τα δικαιώματά τους και τη σχετική νομοθεσία προκειμένου να διεκδικούν την προστασία του εαυτού τους. Παράλληλα χρειάζεται να αναζητούν αρμόδιους υποστηρικτικούς φορείς ώστε να λαμβάνουν εξειδικευμένες υπηρεσίες για το ζήτημα που αντιμετωπίζουν».
Το Συμβουλευτικό Κέντρο Γυναικών θυμάτων βίας του Δήμου Καλαμάτας, αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του Δικτύου της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων. Ξεκίνησε τη λειτουργία του τον Αύγουστο του 2013 και έως σήμερα παρέχει εξειδικευμένες υπηρεσίες σε ενήλικες γυναίκες που έχουν υποστεί στο παρελθόν ή υφίστανται στο παρόν οποιαδήποτε μορφή βίας, είτε μέσα στην οικογένεια, είτε μέσα στην κοινωνία γενικότερα.
Συγκεκριμένα, οι υπηρεσίες του Κέντρου αφορούν την Ψυχοκοινωνική στήριξη και Συμβουλευτική, την Εργασιακή Συμβουλευτική, (προώθηση της απασχόλησης και της επιχειρηματικότητας), την Νομική Συμβουλευτική και την Πληροφόρηση από το Εξειδικευμένο Επιστημονικό προσωπικό του Κέντρου το οποίο απαρτίζεται από Κοινωνιολόγο, Κοινωνική Λειτουργό και Ψυχολόγο. Επιπλέον, το Συμβουλευτικό Κέντρο παρέχει υπηρεσίες ενημέρωσης και διασύνδεσης με φορείς, υπηρεσίες Παραπομπής σε φορείς (Αστυνομικές και Εισαγγελικές Αρχές, Νοσοκομεία, Κοινωνικές υπηρεσίες κ.λπ.), όταν απαιτείται, υπηρεσίες παραπομπής σε Ξενώνες Φιλοξενίας, όταν απαιτείται και τέλος δράσεις ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης της τοπικής κοινωνίας, με στόχο την πρόληψη και την καταπολέμηση όλων των μορφών βίας κατά των γυναικών.
«Μέσω της Συμβουλευτικής Παρέμβασης με την οπτική του φύλου στοχεύουμε στην βελτίωση της σωματικής και ψυχικής υγείας των Γυναικών και στην αντιμετώπιση της βίας που δέχονται με σεβασμό στην προσωπικότητα της κάθε γυναίκας και τον κώδικα δεοντολογίας. Το Κέντρο δέχεται γυναίκες που έχουν υπάρξει είτε στο παρελθόν είτε στο παρόν θύματα σεξουαλικής βίας (όλων των μορφών) τόσο στην ιδιωτική όσο και στην δημόσια σφαίρα, με στόχο την ενδυνάμωση, την κινητοποίηση, την απενοχοποίηση και την ανάληψη της ευθύνης του εαυτού τους. Όλες οι υπηρεσίες του Συμβουλευτικού Κέντρου Γυναικών παρέχονται δωρεάν και διέπονται αυστηρά από το απόρρητο της Συμβουλευτικής. Παροτρύνουμε όλες εκείνες τις γυναίκες που υποφέρουν σιωπηλά να υπερβούν την εσωστρέφεια αυτής τη μοναξιάς και επιδεικνύοντας μηδενική ανοχή στην βία, να απευθυνθούν στο Συμβουλευτικό Κέντρο του Δήμου Καλαμάτας», κατέληξαν τα στελέχη του Κέντρου.
Της Βίκυς Βετουλάκη
