Πού… σκοντάφτουν επενδυτές – επιχειρήσεις
Οι διατάξεις – «εμπόδια» στα οποία… σκοντάφτει η κίνηση επενδυτικών κεφαλαίων, είτε κατευθύνονται προς άμεσες επενδύσεις (εξαγορές επιχειρήσεων, επιχειρηματικών μεριδίων) είτε κατευθύνονται προς το Χ.Α. και την οικοδομή, καταγράφονται σε μια αποκαλυπτική μελέτη συμβούλων επιχειρήσεων και επενδύσεων, που «βλέπουν από κοντά» την… ανάπτυξη και όχι από το… πολιτικό γραφείο.
Την ίδια ώρα που υπό συζήτηση μεταξύ κυβέρνησης και θεσμών είναι, κυρίως, η μείωση των φορολογικών συντελεστών των επιχειρηματικών κερδών από 28% στο 24% και το φόρο στα μερίσματα, ελεγκτικές εταιρείες και σύμβουλοι επιχειρήσεων που σηκώνουν το βαρύ γραφειοκρατικό φορτίο των λογιστηρίων και έχουν εικόνα των «αγκαθιών» που εμποδίζουν τις επενδύσεις και την ανάπτυξη καλούν το οικονομικό επιτελείο να ξεκαθαρίσει το φορολογικό τοπίο.
Συγκεκριμένα, ζητούν να διορθώσει ή και να καταργήσει πλήθος διατάξεων που όλα αυτά τα χρόνια δημιούργησαν «ομίχλη» στην επιχειρηματική δραστηριότητα, ενώ αποτελούν εμπόδιο στα επενδυτικά σχέδια, χωρίς μάλιστα το Δημόσιο να έχει κάποιο εισπρακτικό όφελος, με κυριότερο να προχωρήσει στην απαλλαγή από το «πόθεν έσχες» για όλα τα εμβάσματα Ελλήνων από το εξωτερικό που καταλήγουν σε επενδύσεις.
Το φορολογικό τμήμα της Grand Thornton στην Ελλάδα (ιδρύθηκε στην Ελλάδα το 1994, και το 1998 έγινε μέλος της Grant Thornton International Ltd, ενός από τους μεγαλύτερους παγκόσμιους οργανισμούς ανεξάρτητων εταιρειών μελών παροχής ελεγκτικών, φορολογικών και συμβουλευτικών υπηρεσιών) συγκέντρωσε όλα εκείνα τα σημεία-«αγκάθια» του φορολογικού συστήματος, όπως αποτυπώνονται στην εργασιακή καθημερινότητα των συμβούλων επιχειρήσεων και επενδύσεων, τα οποία προωθεί με υπόμνημά της στην ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών για να τα λάβει σοβαρά υπ’ όψιν εν όψει της κατάρτισης του φορολογικού νομοσχεδίου.
Όπως επισημαίνεται, «η βαθιά οικονομική κρίση που ταλάνισε τη χώρα μας την τελευταία δεκαετία άφησε σωρεία πληγών για την οικονομία. Από τις μεγαλύτερες πληγές που παραμένουν ακόμα ανοιχτές και χρήζουν “άμεσης επούλωσης” είναι 14 διατάξεις με βαθιά αντιαναπτυξιακό χαρακτήρα».
Οι διατάξεις αυτές αποτελούν ουσιαστικά εμπόδιο στην κίνηση επενδυτικών κεφαλαίων, είτε κατευθύνονται προς άμεσες επενδύσεις (εξαγορές επιχειρήσεων, επιχειρηματικών μεριδίων) είτε κατευθύνονται προς το ΧΑ και την οικοδομή, που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όχι μόνο για τους Έλληνες, αλλά κυρίως για τους ξένους, που ανακαλύπτουν την «ευκαιρία στην Ελλάδα».
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ – «ΕΜΠΟΔΙΑ»
Οι διατάξεις οι οποίες πρέπει να καταργηθούν άμεσα είναι:
1. «ΠΟΘΕΝ ΕΣΧΕΣ» – Το «πόθεν έσχες» στα εισερχόμενα εμβάσματα όταν καταλήγουν σε επενδύσεις
Τα πρώτα χρόνια της κρίσης και ιδίως τη διετία 2010-2012 έφυγαν πολλά κεφάλαια σε τράπεζες του εξωτερικού κάτω από το φόβο ενός πιθανού Grexit. Πώς θα γυρίσουν τα χρήματα αυτά στην Ελλάδα, αφού, όπως είναι γνωστό στην αγορά, η εισαγωγή χρημάτων από το εξωτερικό δίνει αφορμή για έλεγχο σε βάθος δεκαετίας; Γιατί να μην τα επενδύσει κάποιος τα χρήματα αυτά σε άλλη χώρα; Για να υπάρξει έκρηξη της ανάπτυξης, θα πρέπει να θεσπιστεί απαλλαγή από το «πόθεν έσχες» για όλα τα εμβάσματα από το εξωτερικό που καταλήγουν σε επενδύσεις σε τομείς που θα αποτελέσουν την ατμομηχανή της ελληνικής οικονομίας.
2. ΑΛΛΗΛΕΓΥΑ ΕΥΘΥΝΗ ΔΙΟΙΚΟΥΝΤΩΝ ΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ – Η αντικειμενική αλληλέγγυα ευθύνη διοικούντων νομικά πρόσωπα
Η νομοθεσία για την αντικειμενική αλληλέγγυα ευθύνη των διοικούντων νομικά πρόσωπα αποτελεί δαμόκλειο σπάθη για αξιόλογα στελέχη με κύρος που θα μπορούσαν να αναλάβουν τη διοίκηση εταιρειών στην Ελλάδα και γι’ αυτό πρέπει να τροποποιηθεί με γνώμονα τη λογική και όχι την επιβολή τιμωρίας επί δικαίων και αδίκων.
3. ΧΑΡΤΗΣΗΜΟ – Το χαρτόσημο σε δάνεια και λοιπές χρηματοοικονομικές πράξεις
Είναι κοινός τόπος ότι το τέλος χαρτοσήμου είναι απολίθωμα της φορολογίας και γι’ αυτόν το λόγο έχει καταργηθεί ουσιαστικά στα άλλα κράτη. Για ποιον λόγο μια εταιρεία θα πρέπει να καταφεύγει στην πιο «ακριβή» λύση της έκδοσης ομολογιακού δανείου μόνο και μόνο για να αποφύγει την επιβολή του τέλους χαρτοσήμου;
4. ΦΟΡΟΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ -Ο φόρος συγκέντρωσης κεφαλαίων στις αυξήσεις του κεφαλαίου των εταιρειών
Η αλήθεια είναι ότι το πρώτο βήμα έγινε πριν από μερικά χρόνια με την κατάργησή του στην ίδρυση των εταιρειών. Τώρα πρέπει να γίνει και το τελευταίο βήμα με την πλήρη κατάργησή του και στις μεταγενέστερες αυξήσεις κεφαλαίου από τις εταιρείες.
5. ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ
Έτσι όπως είναι διατυπωμένος ο ορισμός της φορολογικής κατοικίας μπορεί να οδηγήσει σε τρομερά παράδοξα, αφού είναι δυνατόν ξένες εταιρείες να θεωρηθούν φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας μόνο και μόνο επειδή ο ιδιοκτήτης τους, αλλοδαπός και αυτός, έχει επιλέξει την Ελλάδα ως τόπο κατοικίας του. Πώς θα προσελκύσει η Ελλάδα αλλοδαπούς υψηλού πλούτου στη χώρα μας εάν η επιλογή αυτή μπορεί να καταστήσει και τις εταιρείες τους στο εξωτερικό φορολογικούς κατοίκους Ελλάδας;
6. ΦΟΡΟΛΟΓΗΣΗ ΠΑΡΟΧΩΝ ΣΕ ΕΙΔΟΣ -Η έλλειψη κινήτρων για stockoptions και λοιπές παροχές σε είδος στους εργαζομένους
Οι παροχές σε είδος και ιδιαίτερα τα κίνητρα συμμετοχής στα κέρδη που αυξάνουν την παραγωγικότητα των εργαζομένων τονώνουν το αίσθημα ανταμοιβής και το δείκτη ικανοποίησης των εργαζομένων και γι’ αυτόν το λόγο η φορολόγησή τους δε θα έπρεπε να αποτελούσε αντικίνητρο για τη διάθεσή τους στο προσωπικό.
7. ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΕΙΣΦΟΡΕΣ ΒΑΣΕΙ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ
Επειδή 87% των ελεύθερων επαγγελματιών ασφαλίζονται επί του ελάχιστου ασφαλιστέου εισοδήματος και καταβάλλουν το ελάχιστο ετήσιο ασφάλιστρο των 175 ευρώ ανά μήνα, το υπόλοιπο 13% των ελεύθερων επαγγελματιών και οι μισθωτοί έχουν αναλάβει το σχετικό βάρος για να είναι βιώσιμος ο ΕΦΚΑ. Η λύση και εδώ είναι οι σχετικές βέλτιστες πρακτικές άλλων χωρών, όπως είναι η ελάχιστη αύξηση της ελάχιστης εισφοράς και η παράλληλη μείωση της ανώτατης κατά τα ισχύοντα και σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
8. ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑ -Η υπέρμετρη γραφειοκρατία που δημιουργούν οι 10.000 Κωδικοί Αριθμοί Δραστηριότητας (ΚΑΔ) στο Μητρώο των Εφοριών
Η ελληνική φορολογική νομοθεσία έχει σειρά ρυθμίσεων που αυξάνουν το διοικητικό κόστος των εταιρειών δίχως προφανές δημοσιονομικό όφελος. Τέτοια ρύθμιση είναι και η δηλωτική υποχρέωση των ΚΑΔ μιας επιχείρησης στο Μητρώο των ΔΟΥ, με τέτοιον βαθμό τυπολατρίας σχετικά με την επιλογή του σωστού ΚΑΔ που αυξάνει σημαντικά το διοικητικό φόρτο των εταιρειών χωρίς να προκύπτει κάποιο δημοσιονομικό όφελος.
9. ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΓΡΑΦΟΥ ΣΤΙΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΕΙΣ ΜΕΠΕ
Στις μονοπρόσωπες ΕΠΕ η υποχρέωση παράστασης συμβολαιογράφου παραμένει επιβαρύνοντάς τες με άσκοπα έξοδα και διαδικασίες δίχως άμεσο αντίκρισμα.
10. ΤΕΚΜΗΡΙΑ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ
Τα τεκμήρια διαβίωσης αποτελούν αναχρονιστικό τρόπο προσδιορισμού του φορολογητέου εισοδήματος και συχνά δεν ανταποκρίνονται στην πραγματική φοροδοτική ικανότητα. Η επιβολή τους είναι δε πρωτίστως άδικη σε περιπτώσεις κατοικιών που προέρχονται από κληρονομιά, καθώς συνεπάγεται κληρονόμοι με πολύ χαμηλά πραγματικά εισοδήματα να φορολογούνται παραδόξως με πολύ υψηλά τεκμαρτά. Η πρόοδος στη μηχανοργάνωση αλλά και στις μεθόδους ελέγχου της φορολογικής διοίκησης επιβάλλει την άμεση κατάργησή τους και την αντικατάστασή τους με ουσιαστικές διασταυρώσεις πραγματικών περιουσιακών στοιχείων.
11. ΤΕΚΜΑΡΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑΑΠΟ ΙΔΙΟΧΡΗΣΗ ΑΚΙΝΗΤΩΝ
Έτερο φορολογικό απολίθωμα χωρίς δημοσιονομικό ενδιαφέρον, ιδιαίτερα από τότε που καταργήθηκε ο συμπληρωματικός φόρος στα ακίνητα, αφού η ιδιόχρηση ακινήτων δε φορολογείται ουσιαστικά. Διατηρείται μόνο για λόγους λογιστικής απεικόνισης, δεν έχει πρακτικό ενδιαφέρον και πρέπει να καταργηθεί.
12. Η ΕΙΣΠΡΑΞΗ ΑΠΟ ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΤΩΝ ΜΕΡΙΣΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΙΣΠΡΑΤΤΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΕΤΟΧΟΥΣ
Δεν είναι γνωστό σε πολλούς, αλλά, σύμφωνα με μια διάταξη που έρχεται από τα χρόνια της γερμανικής κατοχής, σε περίπτωση που μια ανώνυμη εταιρεία πιστώσει μερίσματα στους μετόχους της γενικά και όχι εξατομικευμένα και μετά την πάροδο πενταετίας δεν έχουν εισπραχθεί, τότε αυτά παραγράφονται υπέρ του Δημοσίου και όχι υπέρ της εταιρείας που τα διένειμε. Πιο παράλογη διάταξη είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς.
13. Η ΦΟΡΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ CAPITAL GAINS ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΝΟΜΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ
Σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η Ελλάδα φορολογεί την υπεραξία που αποκτά μια εταιρεία από την πώληση συμμετοχής της, δίνοντας σημαντικό αντικίνητρο για τη δημιουργία εταιρειών συμμετοχών (Holding Companies) στο εσωτερικό της χώρας.
14.O ΕΙΔΙΚΟΣ ΦΟΡΟΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ 15% ΠΟΥ ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ ΣΤΙΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΜΕ ΑΚΙΝΗΤΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Ίσως η διάταξη με τον πλέον δημευτικό χαρακτήρα, αφού σε μόλις επτά χρόνια μια ξένη εταιρεία που δεν πληροί τις προϋποθέσεις απαλλαγής θα πρέπει να καταβάλει στο Δημόσιο το 105% της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου της. Πολύ σημαντικές επενδύσεις ιδίως πολυεθνικών εταιρειών και επενδυτικών ταμείων (funds) έχουν «κολλήσει» λόγω του φόρου αυτού, αφού απαιτείται να δηλωθούν όλοι οι συμμετέχοντες σε αυτά και να αποκτήσουν ΑΦΜ στην Ελλάδα για τη χορήγηση απαλλαγής. Ενώ και στην περίπτωση μετόχων φυσικών προσώπων υπάρχει υποχρέωση υποβολής μηδενικής δήλωσης, δίχως κάποιον προφανή λόγο.
Ο λόγος ύπαρξης μιας τέτοιας διάταξης, που ούτε σημαντικά έσοδα έχει αποφέρει, είναι δύσκολο να υποστηριχτεί. Γιατί εάν η αρχική θέσπισή της το 2002 με πολύ χαμηλότερο φορολογικό συντελεστή 3% δικαιολογούνταν από λόγους διαφάνειας, αυτή η ανάγκη παρέλκει το 2019. Το Κεντρικό Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων, το οποίο δημιουργήθηκε στη ΓΓΠΣ, θα περιλαμβάνει πλήρη και ακριβή στοιχεία των φυσικών προσώπων που είναι νόμιμοι και πραγματικοί δικαιούχοι όλων των νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων με έδρα ή φορολογητέα δραστηριότητα στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα την εξάλειψη οποιουδήποτε ελλείμματος διαφάνειας.
Επιμέλεια: Παναγιώτης Ξεροβάσιλας
Νομικός/Οικονομολόγος
