Έπειτα από ένα μεγάλο χρονικό διάστημα που ο καθένας έκανε ό,τι ήθελε, χθες δόθηκε στη δημοσιότητα κοινή δήλωση φορέων από τη Μεσσηνία και τη Λακωνία για το ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας, με προτάσεις τόσο για την επέκταση της ονομασίας σε όμορους νομούς όσο και για τα αναγκαία μέτρα προστασίας που θα πρέπει να ληφθούν για το προϊόν.
Ειδικότερα, στο κείμενο αναφέρονται μεταξύ άλλων: “Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η ονομασία «Elia Kalamatas» είναι καταχωρισμένη ως προστατευόμενη ονομασία προέλευσης (ΠΟΠ). Καταχωρήθηκε κατόπιν αιτήματος της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Μεσσηνίας (σήμερα Ένωση Μεσσηνίας) μέσω της Ελληνικής Κυβέρνησης, εγκρίθηκε με απόφαση της αρμόδιας Επιτροπής στις 21/6/1996 και αναφέρεται στις επιτραπέζιες ελιές (Elia) ποικιλίας «Kalamon» που παράγονται στη γεωγραφική περιοχή της Μεσσηνίας με πρωτεύουσα την πόλη «Kalamata», από όπου προήλθε και η προστατευόμενη ονομασία προέλευσης (ΠΟΠ).
Το προϊόν είναι ευρέως γνωστό και ως «KALAMATA OLIVES» που αποτελεί απευθείας μετάφραση στα αγγλικά του όρου «Elia Kalamatas», εφόσον ο ελληνικός όρος «ελιά ή elia» σημαίνει «olive».
Με τη χρήση της ονομασίας της πόλης ΚΑΛΑΜΑΤΑ είναι καταχωρισμένα δυο ακόμα
ευρωπαϊκά προϊόντα με προέλευση την Μεσσηνία: «Kalamata» ελαιόλαδο από ποικιλία ελιάς «Koroneiki» και «Ouzo Kalamatas».
Η προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη (Γ.Ε.) «Kalamata» στηρίζει την εθνική οικονομία, προσδίδει σημαντική αξία στην εμπορευσιμότητα αμιγώς ελληνικών γεωργικών προϊόντων σε παγκόσμιο επίπεδο και συμπληρώνει άλλα επώνυμα τρόφιμα όπως «σύκα Καλαμάτας», «σταφίδα Καλαμάτας», «παστέλι Καλαμάτας».
Χαρακτηριστικά, στο Δελτίο Τύπου της Ε.Ε. στις 20/4/2020 με τίτλο «Γεωγραφικές ενδείξεις Γ.Ε. – ένας ευρωπαϊκός θησαυρός ύψους 75 δισ. ευρώ», ο Επίτροπος Γεωργίας Γιάνους Βοϊτσιεχόφσκι αναφέρει πως «διάσημες γεωγραφικές ενδείξεις είναι και Kalamata olives».
Στο Δελτίο Τύπου για την Εμπορική Συμφωνία Ευρώπης-Κίνας (Report Number) αναφέρεται: «This Agreement will extend protection in China to 275 products that are produced in the EU. Products include feta cheese, asiago cheese, kalamata olives…».
Οι ανωτέρω επίσημες ανακοινώσεις επικυρώνουν την ισχυρή προστασία που παρέχει η Ε.Ε. σε καταχωρισμένα ευρωπαϊκά προϊόντα Γ.Ε. παγκοσμίως, τόσο με βάση την Συνθήκη της Λισσαβόνας όσο και με την προσχώρηση της Ε.Ε. στην Πράξη της Γενεύης μέσω του Παγκόσμιου Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας (WIPO), γεγονός που εξασφαλίζει τη προστασία των εμπορικών σημάτων σε πολυμερές επίπεδο.
Την προστασία αυτή ήλθε να ακυρώσει στις 26/2/2018, με την ΥΑ 331/20735 ΦΕΚ 648/26.2.2018 ο Υπ.Α.Α.Τ. Βαγγέλης Αποστόλου, καθιστώντας την καταχωρισμένη γεωγραφική ένδειξη «Kalamata» ως κοινό όρο, συνώνυμο της ποικιλίας ελιάς «ΚΑΛΑΜΩΝ» σε καταστρατήγηση της ενωσιακής νομοθεσίας.
Προτάσεις και δράσεις για «έξοδο από το βάλτο»
Για την επίλυση του προβλήματος, και με γνώμονα, αφενός, την αύξηση των εξαγωγών ελληνικής ελιάς ΚΑΛΑΜΩΝ και, αφετέρου, την καλύτερη αμοιβή του παραγωγού για το ποιοτικό προϊόν που παράγει, δεσμευόμαστε για τη συντονισμένη και οργανωμένη ανάληψη σειράς δράσεων και πρωτοβουλιών. Οι άξονες της κοινής μας δράσης για εφικτές και ουσιαστικές λύσεις περιγράφονται παρακάτω.
Διεκδικούμε την απόσυρση της «ρύθμισης ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ». Απαιτούμε όπως άμεσα με πολιτική απόφαση του ΥΠΑΑΤ, αποκατασταθεί η νομιμότητα και προστατευθεί αυτό το πολύτιμο εθνικό περιουσιακό στοιχείο, όπως είναι η ονομασία KALAMΑΤΑ OLIVES.
Διεκδικούμε να παύσει να υφίσταται η εξίσωση KALAMATA OLIVES = KALAMON OLIVES δηλαδή γενικός τύπος ποικιλίας ελιάς.
Σε συνεργασία με τις εθνικές υπηρεσίες διαπραγματευόμαστε με τις αντίστοιχες κοινοτικές και προσδιορίζουμε το χρονικό ορίζοντα για την πλήρη παύση της χρήσης του όρου «KALAMATA OLIVES» από κάθε τρίτο. Η χώρα δε σταματά να εξάγει ως «KALAMATA OLIVES», αλλά προσαρμόζεται βάσει σχεδίου και με συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα (change management).
Θωρακίζουμε και εκσυγχρονίζουμε ΤΩΡΑ δίχως άλλες καθυστερήσεις τις προδιαγραφές του «Ελιά Καλαμάτας» ΠΟΠ, λαμβάνοντας υπόψη τόσο την τεχνολογική πρόοδο, τις απαιτήσεις των καταναλωτών, όσο και την εξέλιξη της παράδοσης.
Αποσκοπούμε δομημένα και με νόμιμες διαδικασίες στον εκσυγχρονισμό του φακέλου έγκρισης ΠΟΠ για την ΕΛΙΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ, με την αρωγή της Διεύθυνσης Συστημάτων Ποιότητας ΥΠΑΑΤ, γεγονός που θα συντελέσει στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας και εξαγωγών του εθνικού μας προϊόντος.
Διεκδικούμε τη διεύρυνση της ζώνης του ΠΟΠ. Συνεργαζόμαστε με την Τεχνική Ομάδα Υποστήριξης της Περιφέρειας Πελοποννήσου και ζητάμε τη συνεισφορά της Διεύθυνσης Συστημάτων Ποιότητας ΥΠΑΑΤ και της Γενικής Διεύθυνσης 3 της Ε.Ε..
Στόχος μας αποτελεί η σύνταξη τεχνικά άρτιου αιτήματος για την επέκταση της ζώνης ΠΟΠ, στις όμορες Γεωγραφικές Ενότητες Λακωνίας, Αρκαδίας και Ν. Ηλείας. Θεωρούμε ότι αυτό είναι τεχνικά εφικτό, και σύμφωνο με τις ρυθμίσεις και τις πολιτικές Γεωγραφικών Ενδείξεων της Ε.Ε. Είναι δυνατή η ανάδειξη της ύπαρξης των
ιστορικών δεσμών, της ομοιομορφίας της γεωγραφικής περιοχής παραγωγής και των κοινών καλλιεργητικών πρακτικών.
Προτείνουμε και εκτιμάμε ότι είναι εφικτό, να κατοχυρωθεί πανελλαδικό ΠΓΕ, με την ονομασία «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΛΙΑ ΚΑΛΑΜΩΝ» και εμπορικό τίτλο “GREEK KALAMON
OLIVES» που συνάδει με την Ελληνική διατροφή (Greek diet), Ελληνική κουζίνα (Greek cuisine), Ελληνική σαλάτα (Greek salad) κ.ά. Η κατοχύρωση μίας προστατευόμενης γεωγραφικής ένδειξης (ΠΓΕ) σε επίπεδο χώρας μπορεί να αποτελέσει ένα πολύτιμο εμπορικό εργαλείο. Η διεκδίκησή της αν και φαίνεται δύσκολη, μπορεί να κερδηθεί αν υπάρχει συνεργασία των εμπλεκόμενων φορέων και πολιτική βούληση από την κυβέρνηση.
Απαιτούμε τον ουσιαστικό έλεγχο των εισαγωγών. Η υγιεινή και η ασφάλεια των εισαγόμενων ελιών από τρίτες χώρες οφείλει να είναι πρώτιστο καθήκον των ελέγχων. Δεν αρκεί η αυστηροποίηση των ποινών και τα χρηματικά πρόστιμα για τους παραβάτες του θεσμικού πλαισίου. Πρέπει να προϋπάρχει ένα ευέλικτο και αποτελεσματικό σύστημα ελέγχου και εντοπισμού των παραβατών. Οι «ελληνοποιήσεις» είναι δυνατόν να ελεγχθούν και να «φρενάρουν».
Απαιτούμε την Προστασία της ΠΟΠ «ΕΛΙΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ» σε όλες τις εμπορικές συμφωνίες Ευρωπαϊκής Ένωσης με τρίτες χώρες.
Διεκδικούμε και επεκτείνουμε την προστασία της ΠΟΠ «ΕΛΙΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ σε τρίτες χώρες όπου δεν υπάρχει κεντρική συμφωνία της Ε.Ε. Η συνεισφορά του αρμόδιου τμήματος του υπουργείου Εξωτερικών για την Οικονομική Διπλωματία και Εξωστρέφεια είναι καταλυτική για τις δυο ανωτέρω ενέργειες σε συνεργασία με την αρμόδια διεύθυνση στις Βρυξέλλες.
Διεκδικούμε πρόγραμμα προώθησης και προβολής αμιγώς Ελληνικών KALAMATA OLIVES, που θα αφορά μόνον ΕΛΙΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΠΟΠ στις δεκατρείς (13) χώρες που προκάλεσε σύγχυση καταναλωτών σε βάρος του ευρωπαϊκά καταχωρισμένου προϊόντος ΠΟΠ, το πρόγραμμα OLIVE YOU της ΠΕΜΕΤΕ.
Με ευθύνη της κοινής Συντονιστικής Ομάδας οι ενέργειες και οι πρωτοβουλίες που είναι αναγκαίες να αναληφθούν περαιτέρω θα περιγραφούν και θα αποτελέσουν ένα δυναμικό Οδικό Χάρτη, ο οποίος θα κοινοποιηθεί σε όλους τους φορείς. Βάση του χάρτη αυτού μπορεί να αποτελέσει η ανάλογη μελέτη που έχει κάνει Ομάδα Διαχείρισης και Προστασίας της ΕΛΙΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΠΟΠ.
Οφείλουμε να επισημάνουμε ότι δε φταίει μόνον η Υ.Α. Β. Αποστόλου (εύκολα προσβάλλεται στις Ευρωπαϊκές Αρχές) για τη σημερινή κατάσταση, ούτε μονάχα η ασθένεια COVID-19, εφόσον πρόσφατο newsletter του IOC καταδεικνύει πως κατά την περίοδο 2019/20 δεν υπήρξε μείωση κατανάλωσης επιτραπέζιας ελιάς. Θεωρούμε πως μεγάλο βαθμό ευθύνης για τη σημερινή κατάσταση έχουν όλοι αυτοί που για τόσα χρόνια δημιουργούν αδιέξοδα και τετελεσμένες καταστάσεις δίχως όραμα για το μέλλον και δίχως να θωρακίσουν τους Έλληνες αγρότες και εξαγωγείς αμιγώς ελληνικής ελιάς ΚΑΛΑΜΩΝ.
Τουναντίον, δε δίστασαν να αιτηθούν την κατάργηση του εθνικού μας ΠΟΠ προϊόντος και να καταστήσουν τον όρο KALAMATA ως γενικό προς χρήση από τον καθένα, προκαλώντας παγκόσμια καταναλωτική σύγχυση.
Μέτρο της έλλειψης ενδιαφέροντος και κάθε εθνικού σχεδιασμού, αποτελεί επίσης το γεγονός ότι κατά την περίοδο που ο όρος «Kalamata» δεν αναγραφόταν στον Εθνικό Κατάλογο Ποικιλιών της Ελλάδος, η Ευρωπαϊκή Γεωγραφική Ένδειξη (Γ.Ε.) «Elia Kalamatas» ΠΟΠ απετέλεσε εξαίρεση στην εμπορική συμφωνία ΕΕ-Ν. Αφρικής στις 16 Σεπτεμβρίου 2016 αναφέροντας μη νόμιμα πως «the varietal name “Kalamon” and “Kalamata” may continue to be used in similar products, provided the consumer is not misled on the nature of such term of the precise origin of the product».
Η ενέργεια αυτή που καταστρατηγεί την Πολιτική της Ε.Ε. για προστασία Γ.Ε. και έχει δημιουργήσει αρνητικό για τη χώρα μας τετελεσμένο που εγκυμονεί κινδύνους για όλες τις εμπορικές συμφωνίες Ε.Ε. με τρίτες χώρες.
Ζητάμε να διερευνηθεί εγκυρότητα της σχετικής εισήγησης από την Ε.Ε. ή το Ελληνικό ΥΠ.Α.Α.Τ. που οδήγησε στην εξαίρεση αυτή, ώστε να μην αποτελέσει οδηγό για καταστρατήγηση της προστασίας ΕΛΙΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΠΟΠ σε μελλοντικές εμπορικές συμφωνίες Ε.Ε. με τρίτες χώρες.
Σήμερα οι χειρότερες προβλέψεις ισοπέδωσης τιμής αλλά και μείωσης εξαγωγών έγιναν πραγματικότητα λόγω καταστροφικών πολιτικών, ενώ ουδείς μέχρι σήμερα παρουσίασε Σχέδιο και Όραμα για την ελιά ΚΑΛΑΜΩΝ, από όσους ισχυρίζονται ότι χαράζουν Εθνική Στρατηγική για το προϊόν.
Ως απόρροια των ανωτέρω συναινούμε στην από κοινού δράση για: την εύρεση λύσης στη διάθεση της ελληνικής ελιάς ποικιλίας καλαμών, τη θωράκιση και προστασίας ΠΟΠ «ΕΛΙΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ», την επέκταση του ΠΟΠ «ΕΛΙΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ» στους νομούς της νότιας Πελοποννήσου (ΛΑΚΩΝΙΑ, ΑΡΚΑΔΙΑ, Ν. ΗΛΕΙΑ).
Αποσκοπούμε στην θωράκιση του εθνικού μας προϊόντος από αθέμιτο ανταγωνισμό που εκμεταλλεύεται τη φήμη, τη παράδοση και την ποιότητα της ελληνικής επιτραπέζιας ελιάς ΚΑΛΑΜΩΝ.
Επιδιώκουμε την αύξηση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής ελιάς ΚΑΛΑΜΩΝ με την συνεργασία τυποποιητών και εξαγωγέων που της δίνουν αξία και προβολή στις διεθνείς αγορές.
Στοχεύουμε στη διασφάλιση αξιοπρεπούς εισοδήματος στους Έλληνες αγρότες, ώστε να είναι σε θέση να ζήσουν τις οικογένειές τους και να μπορούν να συνεχίσουν να παράγουν ποιοτικό προϊόν”.
