Τρεις μεγάλες οδικές γέφυρες της Μεσσηνίας περιλαμβάνει το μεγάλο έργο «Έξυπνες Γέφυρες», ο ηλεκτρονικός διαγωνισμός του οποίου δημοσιοποιήθηκε με ημερομηνία διεξαγωγής στις 22 Απριλίου (αποσφράγιση προσφορών 22 Μαΐου).
Το μεγάλο αυτό έργο αφορά στην αξιολόγηση της δομικής απόκρισης επιλεγμένων οδικών και σιδηροδρομικών γεφυρών της ηπειρωτικής χώρας σε πραγματικό χρόνο μέσω σύγχρονων συστημάτων (state-of-the-art) και μεθοδολογιών ενόργανης δομικής παρακολούθησης (Structural Health Monitoring – SHM). Σκοπός του έργου είναι η δημιουργία ενός δικτύου «έξυπνων» γεφυρών (Smart Bridges Network – SBN) βασιζόμενο στη φιλοσοφία ενός «Διαδικτύου των Πραγμάτων» ή «Internet of Things» (IoT).
Η συνολική μέγιστη εκτιμώμενη αξία του έργου, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων προαίρεσης, ανέρχεται στο ποσό των 157.924.850 ευρώ και χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Η διάρκεια της σύμβασης για την εκτέλεση είναι 28 μήνες.
Κύριος του έργου είναι το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών και αναθέτουσα αρχή το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας.
Οι γέφυρες
Οι γέφυρες της Μεσσηνίας που περιλαμβάνονται στο έργο και θα τεθούν προς παρακολούθηση είναι:
-Εθνική Οδός 82, Όρια Νομού Λακωνίας – Αρτεμισία – Καλαμάτα: ρεματοφέγυρα μήκους 53 μέτρων
-Εθνική Οδός 7, Μεσσήνη – Ριζόμυλος – Χανδρινός – Ε.Ο. 9 (Πύλος), ρεματοφέγυρα μήκους 53 μέτρων
-Εθνική Οδός 9, Όρια Νομού Ηλείας – Ε.Ο. 9Α (Καλό Νερό), ποταμογέφυρα (Νέδας), μήκους 45 μέτρων.
Το έργο «Έξυπνες γέφυρες» εντάσσεται στο Ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0 και αφορά στην υλοποίηση έξυπνων υποδομών για την προληπτική συντήρηση των γεφυρών του οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου.
Το μεγαλύτερο ποσοστό των γεφυρών της χώρας κατασκευάστηκε στις δεκαετίες από ’50 έως ’80 και οδεύει σήμερα προς το τέλος της θεωρητικής ζωής του. Η απουσία μέτρων συντήρησης, η γήρανση των τεχνικών, τα μικρά φορτία σχεδιασμού, σε συνδυασμό με τη μη ελεγχόμενη διέλευση ολοένα και μεγαλύτερου βάρους οχημάτων, και τα ακραία περιβαλλοντικά φαινόμενα λόγω κλιματικής αλλαγής είναι κάποιοι από τους παράγοντες που έχουν συμβάλει στη μείωση της αντοχής των γεφυρών και καθιστούν πολλές από αυτές «οιονεί-επικίνδυνες».
Είναι, επομένως, σαφές ότι για την ασφαλή χρήση των γεφυρών απαιτείται να αξιολογηθεί άμεσα η δομική και λειτουργική επάρκειά τους, κυρίως ως προς τα κινητά φορτία λειτουργίας τους, βάσει σύγχρονων διαδικασιών και μεθοδολογιών άμεσης αξιολόγησης (Smart Assessment Procedures ή «SAP»).
Με το έργο αυτό επιδιώκεται η παροχή υπηρεσιών προληπτικής συντήρησης γεφυρών σε διάφορες περιφέρειες της χώρας, με τη χρήση καινοτόμων τεχνολογιών όπως το «Ίντερνετ των Πραγμάτων» (IOT). Οι πληροφορίες που σχετίζονται με την κατάσταση των γεφυρών θα καταγράφονται και θα επεξεργάζονται με ειδικούς αλγόριθμους που υπολογίζουν την απόκριση των γεφυρών και θα είναι διαθέσιμες σε εξειδικευμένους μηχανικούς, οι οποίοι θα είναι αρμόδιοι για τη βελτίωση του επιπέδου ασφάλειας των γεφυρών και την πρόληψη μελλοντικών ατυχημάτων.
Όλες οι υποδομές γεφυρών θα εξοπλιστούν με ειδικά συστήματα μέτρησης της δομικής απόκρισης, αισθητήρες / τεχνολογίας οπτικών ινών που θα μετρούν και θα καταγράφουν τις απαραίτητες πληροφορίες, σε πραγματικό χρόνο, με σύγχρονες και αποδεκτές τεχνολογικές μεθόδους.
Οι διαδικασίες αξιολόγησης και ελέγχου θα υλοποιηθούν με χρήση σύγχρονων συστημάτων ενόργανης δομικής παρακολούθησης σε πραγματικό χρόνο.
Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η έγκαιρη πρόβλεψη αστοχιών (situational awareness), δίνεται η δυνατότητα άμεσων λήψεων αποφάσεων και μέτρων (informed decision making process), ενώ εξασφαλίζεται η εξοικονόμηση πόρων μέσω προτεραιοποίησης συντηρήσεων και ενισχύσεων όπου πραγματικά απαιτείται.
Δίκτυο γεφυρών
Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, ένας σημαντικός αριθμός των ελληνικών γεφυρών παρουσιάζει αυξημένο κίνδυνο ανεπάρκειας σε φέρουσα ικανότητα οφειλόμενη, αφενός, στα διαρκώς αυξανόμενα φορτία κυκλοφορίας και, αφετέρου, στη γήρανση των γεφυρών.
Δεδομένου ότι κατά τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται σημαντική αύξηση των φορτίων λειτουργίας των γεφυρών, η γήρανση των τεχνικών είναι ένα φαινόμενο που δεν μπορεί να αποφευχθεί, οι περισσότερες γέφυρες είναι σχεδιασμένες με παλαιότερους κανονισμούς με ανεπαρκή πρόβλεψη για την ανθεκτικότητά τους σε βάθος χρόνου, πολλές γέφυρες βρίσκονται σε περιοχές με υψηλό σεισμικό κίνδυνο και έχουν ήδη καταπονηθεί από σεισμούς μέτριας και ισχυρής έντασης και εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής η αναμενόμενη ανώτατη στάθμη για γέφυρες άνωθεν υδατικών κωλυμάτων αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά, η πρακτική της ενόργανης παρακολούθησης των γεφυρών έχει ως στόχο τον έλεγχο του ρυθμού φθοράς τους και την έγκαιρη και αποτελεσματική συντήρησή τους.
Στο πλαίσιο αυτό, η δημιουργία ενός δικτύου γεφυρών οι οποίες θα παρακολουθούνται και θα αξιολογούνται σε πραγματικό χρόνο με σύγχρονες πρακτικές, θα αναβαθμίσει άμεσα τον τομέα των υποδομών.
Το δίκτυο αυτό θα αποτελεί ένα καινοτόμο και ολοκληρωμένο εργαλείο με το οποίο το υπουργείο θα μπορεί να προσδιορίζει προτεραιότητες για την καλύτερη δυνατή διαχείριση των τεχνικών έργων γεφυροποιίας και τη λήψη άμεσων μέτρων αμέσως έπειτα από έκτακτα συμβάντα (σεισμός, πλημμυρικά φαινόμενα, πρόσκρουση).
Στο αντικείμενο της σύμβασης περιλαμβάνεται ο πρωτοβάθμιος έλεγχος των τεχνικών και ο σχεδιασμός της ενόργανης παρακολούθησης, καθώς και του συστήματος IoT, ο δευτεροβάθμιος έλεγχος των γεφυρών μέσω κατάλληλης μοντελοποίησης των τεχνικών σε επίπεδο προμελέτης, η δημιουργία Ψηφιακού Αποθετηρίου και Πλατφόρμας «Έξυπνων Γεφυρών», η προμήθεια μετά της εγκατάστασης και θέσης σε λειτουργία των συστημάτων ενόργανης παρακολούθησης σε πραγματικό χρόνο, η διεξαγωγή μη καταστροφικών δοκιμαστικών φορτίσεων στις γέφυρες και η επικαιροποίηση των μελετών, η πιλοτική λειτουργία των συστημάτων και η ενόργανη δομική παρακολούθηση των τεχνικών, για παραγωγική και εγγυημένη λειτουργία των συστημάτων.
Της Βίκυς Βετουλάκη
