Ο έλεγχος έγινε έπειτα από καταγγελία απλού πολίτη. Μόλις κατάλαβε ότι το ελαιόλαδο που αγόρασε δεν ανταποκρινόταν ούτε στη γεύση, ούτε στην οσμή που έχει το εξαιρετικό παρθένο λάδι ελιάς, επικοινώνησε με τις αρχές. Παρότι το λάδι ήταν τυποποιημένο και έφερε πάνω του έναν χαρακτηριστικό αριθμό έγκρισης (EL-40-…), αποδείχθηκε πως ο αριθμός δεν αντιστοιχούσε σε κανέναν επίσημο τυποποιητή. Μετά από δειγματοληψία και ανάλυση που έγινε, αποδείχθηκε πως το λάδι ήταν νοθευμένο. Τριάντα τόνοι κατασχέθηκαν.
Υποψιαζόμαστε πως πίσω από αυτή την πρακτική υπάρχει ένα οργανωμένο κύκλωμα νοθείας, τόνισε μιλώντας στην “Κ” ο πρόεδρος του Ενιαίου Φορέα Ελέγχου Τροφίμων ΕΦΕΤ, Αντώνιος Ζαμπέλας.
Παράλληλα κυκλώματα
Το φαινόμενο της νοθείας και της παραπλάνησης του καταναλωτή σε σχέση με τη διαφημιζόμενη ποιότητα του ελαιολάδου δεν είναι καινούργιο φαινόμενο, ωστόσο οι γνώστες του αντικειμένου εκτιμούν πως εξαιτίας της αυξημένης τιμής φέτος, έχουν μπει νέοι παίχτες στο εμπόριο νοθευμένου ελαιολάδου.
Οι καταγγελίες που δέχεται ο ΕΦΕΤ είναι πολλές και διαφορετικές. Οπως περιγράφει ο γενικός διευθυντής του φορέα, Παναγιώτης Βασιλόπουλος, έχει γίνει καταγγελία από τυποποιητή που ανέφερε πως ο κωδικός έγκρισής του, που είναι μοναδικός, χρησιμοποιήθηκε σε λάδι που δεν είναι δικό του, ενώ προμηθευτής κατήγγειλε πως η σήμανση που χρησιμοποιεί στο δικό του λάδι έχει παραλλαχθεί και χρησιμοποιείται σε προϊόν που κυκλοφορεί στη Βόρεια Ελλάδα. Αντίστοιχα, απλοί πολίτες έχουν απευθυνθεί στον ΕΦΕΤ καταγγέλλοντας σημεία που υποπτεύονται πως μπορεί να λειτουργούν ως εργαστήρια νοθείας. Διάφορα κυκλώματα εκμεταλλεύονται την αύξηση της τιμής, υπογραμμίζει ο κ. Βασιλόπουλος, μιλώντας στην “Κ”.
Πώς γίνεται η νοθεία
Όπως περιγράφει ο κ. Ζαμπέλας, η νοθεία γίνεται συνήθως με την ανάμειξη φθηνότερων φυτικών ελαίων, συνήθως σπορέλαιων, όπως ηλιέλαιο ή αραβοσιτέλαιο. Όταν κάνουν μεγάλης έκτασης προσμίξεις, βάζουν και χρωστικές ουσίες όπως η χλωροφύλλη επειδή το χρώμα του ελαιολάδου και του σπορέλαιου διαφέρουν. Το κάνουν για να πρασινίσει το τελικό προϊόν, αναφέρει χαρακτηριστικά. Ο πρόεδρος του ΕΦΕΤ υπογραμμίζει πως πιο επίφοβα είναι τα λάδια που πωλούνται χύμα είτε αυτά που πωλούνται πλέον μέσω Facebook.
Χύμα λάδι σε λαϊκές και Facebook
Αγνό παρθένο ελαιόλαδο Χαλκιδικής με οξύτητα 0.1 τα 5 kg 17 ευρώ. Για περισσότερες πληροφορίες μήνυμα: αυτή είναι μια χαρακτηριστική αγγελία που μπορεί να συναντήσει κάποιος στο Facebook, το οποίο έχει πλημμυρίσει από ανώνυμους πωλητές χύμα λαδιού.
Συνήθως πρόκειται για χρήστες, που έχουν λογαριασμούς που δημιουργήθηκαν πρόσφατα, με ονόματα – ψευδώνυμα και φωτογραφίες μόνο από τα δοχεία λαδιού που προωθούν. Στις αγγελίες προτάσσουν κυρίως την τιμή, 4 ή και 5 ευρώ το λίτρο, πολύ είναι χαμηλότερη από αυτή της αγοράς. Διαφημίζουν πως το λάδι τους προέρχεται από διάφορες ελαιοπαραγωγικές περιοχές, όπως η Λακωνία, η Κρήτη ή η Χαλκιδική. Κάποιοι από αυτούς παραδίδουν το λάδι πόρτα-πόρτα. Είναι δύσκολο να τους εντοπίσουμε, επισημαίνει ο πρόεδρος του ΕΦΕΤ, προσθέτοντας πως στο κυνήγι του νοθευμένου λαδιού συνεργάζονται και με την οικονομική αστυνομία.
Επιτήδειοι διακινούν λάδι χύμα στην επαρχία, αλλά και στις λαϊκές αγορές. Επειτα από ελέγχους της αστυνομίας σε αγορές κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα, έχουν ήδη κατασχεθεί δεκάδες τόνοι ελαίου αμφιβόλου ποιότητας και προελεύσεως, παρότι στις ετικέτες των δοχείων αναγραφόταν Εξαιρετικό Παρθένο Ελαιόλαδο.
Εδώ προσέχουμε το λάδι αυτοκινήτου, δεν θα προσέχουμε το λάδι που τρώμε;
Αν το προϊόν δεν είναι κάποιας εταιρείας, δεν ξέρεις αν τηρούνται οι συνθήκες υγιεινής σε κάθε στάδιο. Εδώ προσέχουμε το λάδι αυτοκινήτου, δεν θα προσέχουμε το λάδι που τρώμε;, δήλωσε χαρακτηριστικά ο Πρίαμος Ιερωνυμάκης, πρόεδρος της Οργάνωσης Αμπελουργών και Ελαιοκαλλιεργητών Κρήτης, παροτρύνοντας τους καταναλωτές να μην πείθονται από επιτήδειους που ισχυριζόμενοι πως κατάγονται από ελαιοπαραγωγικές περιοχές, διακινούν με τα αυτοκίνητά τους χύμα λάδι στα χωριά και τις πόλεις προσφέροντας δελεαστικές τιμές.
Όπως επισημαίνει ο Φραγκίσκος Γαΐτης, αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής και μικροβιολόγος τροφίμων πιο συνηθισμένη και από την νοθεία είναι η καταστρατήγηση των δεικτών εμπορίας και συμμόρφωσης, δηλαδή το ελαιόλαδο που πουλούν να μην είναι εξαιρετικό παρθένο αλλά απλά παρθένο.
Πολλές διαδρομές
Όπως διευκρινίζει ο κ. Βασιλόπουλος, στην Ελλάδα υπάρχουν άριστα τυποποιητήρια και νόμιμες επιχειρήσεις, όπου τηρούνται όλες οι απαραίτητες προϋποθέσεις, αξιόπιστοι χονδρεμπόροι και λιανέμποροι. Είναι δύσκολο να διαπιστωθεί με ποιον τρόπο μπαίνει στην αλυσίδα διακίνησης νοθευμένο ελαιόλαδο. Από απατεώνα σε απατεώνα και ίσως μέσω κάποιας νόμιμης εγκατάστασης που ενδέχεται να παραπλανήθηκε. Σίγουρα μέσω πολλών διαδρομών, σημείωσε.
Ακόμα και να τον πιάσουν κάποιον που εμπορεύεται νοθευμένο ελαιόλαδο και να του επιβάλουν πρόστιμο, το κέρδος του θα είναι μεγαλύτερο.
Διευθυντής στον Αγροτικό Συνεταιρισμό Συκεάς, ο Σωτήρης Μπατσάκης, ζητά από τις αρμόδιες αρχές περισσότερους ελέγχους από αυτούς που ήδη γίνονται, επισημαίνοντας παράλληλα πως το πρόστιμο που μπορεί να βεβαιωθεί σε κάποιον που παρανομεί δεν αποτελεί πάντα ισχυρό αντικίνητρο. Το θέμα δεν είναι το πρόστιμο. Το θέμα είναι να παταχθεί η νοθεία. Ακόμα και να τον πιάσουν και να του επιβάλουν πρόστιμο, το κέρδος του θα είναι μεγαλύτερο.
Στόχος για διπλάσιους ελέγχους
Ο ΕΦΕΤ έχει θέσει ως στόχο να διπλασιάσει τους ελέγχους, φτάνοντας από τις αρχές Νοεμβρίου μέχρι το τέλος του έτους τους 450 σε συνεργασία και με υπαλλήλους των Περιφερειών της χώρας. Ο φορέας διαθέτει 102 επιθεωρητές πεδίου, οι οποίοι απαρτίζουν συνολικά 51 κλιμάκια για όλη τη χώρα, τα οποία είναι επιφορτισμένα όχι μόνο για τους ελέγχους του λαδιού αλλά για όλα τα προϊόντα που υπάγονται στην αρμοδιότητα του.
Συστάσεις ΕΦΕΤ
Προσπαθώντας να προστατέψει τους καταναλωτές ο ΕΦΕΤ εξέδωσε πρόσφατα ανακοίνωση καλώντας τους πολίτες μεταξύ άλλων να προμηθεύονται ελαιόλαδο μόνο από νόμιμα άρα και ελεγχόμενα σημεία πώλησης, να αποφεύγουν την αγορά ελαιολάδου από πλανόδιους (χωρίς την απαραίτητη άδεια) και ανώνυμους πωλητές καθώς και να επιλέγουν με ιδιαίτερη προσοχή την προμήθεια μέσω του ηλεκτρονικού εμπορίου και αφού εξακριβώσουν πως πρόκειται για ιστοσελίδες παραγωγικών ή εμπορικών επιχειρήσεων που διαθέτουν όλες τις εγγυήσεις για την πώληση επώνυμου ελαιολάδου.
Καταγγελίες μπορούν να γίνονται στο τηλέφωνο 11717 ή μέσω της ιστοσελίδας του ΕΦΕΤ https://www.efet.gr/index.php/el/consumers/ilektroniki-ypovoli.
