«Συρρικνώνονται οικισμοί, απαξιώνονται περιουσίες, καταληστεύονται μικροϊδιοκτησίες»
«Απόσυρση του αντισυνταγματικού Π.Δ. για τους οικισμούς» ζητούν με μια φωνή ο Δικηγορικός Σύλλογος Κυπαρισσίας και ο Σύλλογος Μηχανικών Ελευθέρων Επαγγελματιών Τριφυλίας, οι οποίοι διοργάνωσαν σχετική ενημερωτική εκδήλωση το απόγευμα του Σαββάτου, κατά τη διάρκεια της οποίας τονίστηκε ότι με το νέο Π.Δ. ΦΕΚ 194 Δ’ / 15-04-2025 συρρικνώνονται οικισμοί, απαξιώνονται περιουσίες, καταληστεύονται μικροϊδιοκτησίες.
Τους συμμετέχοντες καλωσόρισε ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Κυπαρισσίας, Θανάσης Πετρόπουλος, ο οποίος σημείωσε ότι η Ολομέλεια των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων έχει τοποθετηθεί για τις ρυθμίσεις του νέου Π.Δ., κρίνοντας πως εγείρονται ζητήματα αντισυνταγματικότητας, καθώς παραβιάζεται η προστασία της ιδιοκτησίας και η αρχή της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης των πολιτών, γιατί το Π.Δ. έχει να κάνει με τον πυρήνα της ιδιοκτησίας, η οποία πλέον χάνεται, αλλά και με την αρχή της χρηστής διοίκησης και διαφάνειας.
«Μετά την απαγόρευση και την απόφαση του ΣτΕ για τη δόμηση εκτός σχεδίου, που την έκανε πάρα πολύ δύσκολη έως ακατόρθωτη, έρχεται τώρα και νομοθετεί η κυβέρνηση, ουσιαστικά τι; Την απαγόρευση οικοδόμησης και μέσα στους οικισμούς, γιατί περί αυτού πρόκειται. Θα τα δείτε στις διαφάνειες και τα διαγράμματα. Τι πολιτικό σκοπό μπορεί να εξυπηρετήσει αυτή η λειτουργία της κυβέρνησης; Είναι ένα ερώτημα που αφήνω σε όλους σας, να το απαντήσει ο καθένας…», τόνισε ο κ. Πετρόπουλος.
Ακολούθως το λόγο έλαβε η δικηγόρος, Βάσω Μαρίνη, η οποία επισήμανε και ανέλυσε πως με το νέο Π.Δ. ουσιαστικά συρρικνώνονται οι οικισμοί κάτω των 2.000 κατοίκων στην κατάσταση που ήταν το έτος 1983, ενώ ανέλυσε το σχετικό νομικό πλέγμα. Το νέο Π.Δ., είπε, αφορά σε όλους τους οικισμούς της Ελλάδας που δεν έχουν σχέδιο πόλης, έχουν δημιουργηθεί προ του 1983 και δεν έχουν πληθυσμό πάνω από 2.000 κατοίκους. Αυτοί είναι περίπου 11.000 οικισμοί.
Στη συνέχεια σημείωσε: «Με Π.Δ. του 1985 δόθηκε στους νομάρχες η δυνατότητα να προβούν σε οριοθέτηση των οικισμών του νομού τους με κάποια κριτήρια τα οποία έθετε. Πράγματι, οι νομάρχες, κάνοντας χρήση αυτού, προέβησαν στην οριοθέτηση. Έκτοτε και μέχρι σήμερα ισχύουν οι οριοθετήσεις αυτές. Ωστόσο, το Συμβούλιο της Επικρατείας από το έτος 2005, με την με αρ. απόφαση 3661/2005 της Ολομέλειας, άρχισε να αποφαίνεται ότι η αρμοδιότητα των νομαρχών για οριοθέτηση είναι αντισυνταγματική. Στη συνέχεια, το ίδιο το ΣτΕ με σειρά αποφάσεων ακύρωσε τα όρια των οικισμών στο Λασίθι, στο Πήλιο και στην Πάρο. Έτσι φτάσαμε στη Μεγάλη Τρίτη, 15 Απριλίου, να εκδίδεται το επίμαχο Π.Δ. με ΦΕΚ 194 και με το οποίο περιορίζονται τα όρια των οικισμών στην κατάσταση του 1983. Δηλαδή, επειδή θεωρήθηκε αντισυνταγματικό να επαφίεται η οριοθέτηση οικισμών σε τοπικούς παράγοντες και κρίθηκε ότι αυτό είναι ζήτημα γενικού πολεοδομικού σχεδιασμού της χώρας, θα πρέπει στη νέα οριοθέτηση να μη ληφθεί υπόψη η διαμορφωμένη κατάσταση από το 1983 έως σήμερα, αλλά η οριοθέτηση να γίνει σαν να μην υπάρχουν οι μεταβολές αυτές. Δηλαδή, με έναν τρόπο “μαγικό” το Π.Δ. διαγράφει το παρελθόν 40 χρόνων και τις αλλαγές που έχουν επέλθει από το 1983 μέχρι σήμερα δεν τις βλέπει. Έτσι, τα οικόπεδα, αλλά και οι κατοικίες που βρίσκονται πέραν των ορίων της διαμορφωμένης κατάστασης του 1983, θεωρούνται οικόπεδα και κατοικίες εκτός σχεδίου! Αποτέλεσμα αυτού είναι ότι, ενώ μέχρι χθες θεωρούσες ότι έχεις ένα οικόπεδο στο χωριό το οποίο έχει κάποια σημαντική αξία της τάξης των 20.000, 30.000 ευρώ, και μιλάω για τους δικούς μας οικισμούς και όχι για αναπτυσσόμενους και τουριστικούς, το πρωί ξημερώνεις και δεν έχεις τίποτε. Διερωτώμαι, πώς θα αντιδρούσε ο καθένας από εμάς αν σε ένα βράδυ τού έκλεβαν αυτά τα ποσά;
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να επισημάνω ότι, εκτός από το ότι σ’ ένα βράδυ χάνεις την περιουσία σου, ταυτόχρονα για το οικόπεδο αυτό έχεις πληρώσει ΕΝΦΙΑ, που εννοείται δε θα σου επιστραφεί, το έχεις βάλει ενδεχομένως υποθήκη για να πάρεις ένα δάνειο και τώρα η απαξίωση αυτού θα οδηγήσει την τράπεζα να σου ζητήσει πρόσθετες εγγυήσεις. Ή έχεις μοιράσει την περιουσία σου στα παιδιά σου και στο ένα έδωσες το σπίτι στο χωριό και στο άλλο το οικόπεδο και τώρα αυτό που έχει πάρει το οικόπεδο είναι προφανώς αδικημένο».
Η ίδια ανέφερε ότι και το Π.Δ. του 1985 έχει δεχτεί επεξεργασία από το ΣτΕ και έχει κριθεί συνταγματικό. Το ίδιο το ΣτΕ σήμερα ισχυρίζεται ότι είναι αντισυνταγματικό και «έτσι βλέπουμε ότι με φοβερή ελαφρότητα, δίχως αυτοί που βρίσκονται σε θέση ευθύνης να αναλογίζονται τις συνέπειες των πράξεών τους στον πολίτη, ανατρέπουν καταστάσεις που σύννομα έχουν δημιουργηθεί επί δεκαετίες. Δηλαδή, ο πολίτης που βασίστηκε στο κράτος, θεώρησε ότι έχει νόμιμο οικόπεδο και έβγαλε άδεια και έκτισε σε αυτό, γιατί σήμερα πρέπει να βρίσκεται σε θέση απαξίωσης της περιουσίας του; Το ΣτΕ, που άλλα λέει το 1985 και άλλα το 2025, τι συνέπειες υφίσταται; Καμία. Και το ίδιο ισχύει για την κυβέρνηση και τον Πρόεδρο Δημοκρατίας. Και να δεχτώ ότι ήταν λάθος το αρχικό Π.Δ. και ότι έπρεπε να διορθωθεί. Αυτό γιατί αν μη γίνει για το μέλλον, αλλά να γίνεται για το παρελθόν; Δηλαδή, γιατί να μη γίνει η επαναοριοθέτηση ή η οριοθέτηση των οικισμών με σεβασμό στη διαμορφωμένη νομίμως κατάσταση;», προσθέτοντας, μεταξύ άλλων, πως η πολεοδομική νομοθεσία των τελευταίων χρόνων, κατά την άποψή της, κατατείνει σε ένα στόχο, που δεν είναι άλλος από το κτύπημα της μικρής ιδιοκτησίας.
Με τη σειρά του, ο πρόεδρος του Συλλόγου Μηχανικών Ελευθέρων Επαγγελματιών Τριφυλίας, Νικόλαος Αναστασόπουλος, σημείωσε: «Το εν λόγω Π.Δ. έρχεται να αντικαταστήσει το από 24.04.1985 Π.Δ. (ΦΕΚ 181 Δ) που καθόριζε τον τρόπο και τους περιορισμούς δόμησης για την οριοθέτηση των οικισμών κάτω από 2.000 κατοίκους. Είναι οι οικισμοί αυτοί που στερούνται ρυμοτομικού σχεδίου και η πλειοψηφία αυτών είναι προϋφιστάμενοι του έτους 1923, καθώς και όποιοι άλλοι οικισμοί έχουν δημιουργηθεί από τότε, περιαστικοί, παραλιακοί, τουριστικοί κ.τ.λ. και είναι προϋφιστάμενοι και καταγεγραμμένοι από τη Στατιστική Υπηρεσία προ του έτους 1983.
Με το νέο Π.Δ. θα καθοριστούν τα όρια των οικισμών στο πλαίσιο των ΤΠΣ και ΕΠΣ που εκπονούνται τώρα με το πρόγραμμα “Αλέξανδρος Δοξιάδης” σε όλη τη χώρα, με ορίζοντα ολοκλήρωσης, όπως ανακοινώνεται, τα 2 με 3 χρόνια. Στο Δήμο Τριφυλίας, όπως γνωρίζετε, υπάρχει σε εξέλιξη μία μελέτη για το ΤΠΣ Αετού-Τριπύλης και έπεται να ξεκινήσει το ΕΠΣ για τις Δημοτικές Ενότητες Γαργαλιάνων-Φιλιατρών-Κυπαρισσίας και Αυλώνας. Άρα, το πρόβλημα, εκτός από τις άμεσες συνέπειες που υπάρχουν τώρα με τη δημοσίευσή του, που είναι η μείωση της αξίας των οικοπέδων και η πολεοδομική ανασφάλεια όσον αφορά στη δόμηση, θα το αντιμετωπίσουμε κατά την εκπόνηση αυτών των πολεοδομικών σχεδίων όταν παρουσιαστούν τα νέα όρια των οικισμών με βάση το άνω Π.Δ.».
Επίσης, ανέφερε πώς εξελίχθηκε η δόμηση από το 1985 και τι ισχύει σήμερα για τους οικισμούς της περιοχής.
Και πρόσθεσε: «Με το νέο Π.Δ. ΦΕΚ 194 Δ’ /15-04-2025 που ισχύει εδώ και 1 μήνα προβλέπεται για όλους τους οικισμούς αυτούς που περιέγραψε η εκ νέου οριοθέτησή τους βάσει των κείμενων διατάξεών του, πως θα γίνει, όχι λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα όρια με τα οποία έγινε η δόμηση, βγήκαν οικοδομικές άδειες τα τελευταία 50 χρόνια, δηλαδή από το 1985, όπως και πριν από αυτό με τα όρια τα προ του 1923, αλλά με την κατάσταση που ήταν ο οικισμός το Μάρτιο του 1983, χρόνος ισχύος του Ν. 1337/83 (ΦΕΚ 33 Α/ 14.03.1983), του οικιστικού νόμου που προέβλεψε τις εισφορές σε γη και χρήμα για περιοχές που εντάσσονται στα σχέδια πόλης.
Αυτό θα διαπιστωθεί από τις Α/Φ που υπάρχουν κοντά στο έτος 1983, καθώς και από οποιοδήποτε άλλο στοιχείο από το οποίο μπορεί να αποδειχθεί η πραγματική κατάσταση κατά το 1983. Με τον τρόπο αυτό θα μείνει εκτός ορίων οικισμού όλη η δόμηση εντός των οικισμών αυτών που δημιουργήθηκε από το 1983 έως και σήμερα, δηλαδή 43 ολόκληρα χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι οικοδομές που κτίστηκαν με νόμιμη οικοδομική άδεια θα καταστούν αυθαίρετες και οικόπεδα που αγοράστηκαν για να οικοδομηθούν, δε θα έχουν πια αυτό το δικαίωμα.
Σε τι έκταση θα συμβαίνει αυτό; Υπάρχουν οικισμοί που θα χάσουν έως και το 80% της έκτασής τους, όπως λέει η ΚΕΔΕ και πολλά δημοσιεύματα από διάφορες περιοχές.
Η μείωση αυτή δεν αφορά μόνο στους οριοθετημένους οικισμούς με το ΠΔ του 85 (που στην περιοχή μας δεν έχουμε πολλούς τέτοιους), αλλά όλους τους οικισμούς που έχουν περιγράμματα προ του έτους 1923, καθώς και αυτούς που είναι στάσιμοι, αλλά η δόμηση έγινε εντός του περιγράμματος προ του έτους 1923. Δηλαδή, μπαίνουν στο στόχαστρο όλοι οι οικισμοί και οριοθετούνται σήμερα σαν να γίνεται αυτό το έτος 1983 και όχι το έτος 2025». Συμπλήρωσε ακόμη πως το ΠΔ 194 δε λέει κάτι καινούργιο για τον τρόπο οριοθέτησης των οικισμών, αλλά επαναλαμβάνει αυτά που έλεγε και το Π.Δ του 1985 για τις τρεις ζώνες. Επίσης, προβλέπει με οριζόντιο τρόπο τη μεγάλη αρτιότητα των 2 στρεμμάτων στη ζώνη Α, η οποία αφορά στον μέχρι το 1923 οικισμό, ενώ για τη ζώνη Β, η οποία αφορά στο κομμάτι των οικισμών που αναπτύχθηκε μεταξύ 1923-1985, προβλέπει μικρότερη αρτιότητα (300τ.μ.-2στρ.). Επιπλέον, καταργείται η παρέκκλιση για τα προ του 1979 οικόπεδα που είχαν τη δυνατότητα να κτίσουν με ό,τι εμβαδόν είχαν, εντός της ζώνης Α προ του ΄23, δηλαδή τα μικρά οικόπεδα στο κέντρο του οικισμού.
Ο κ. Αναστασόπουλος αναφέρθηκε στην ανακοίνωση του ΣΕΠΟΧ, ότι προκύπτουν τεχνικά και ουσιαστικά ερωτήματα ως προς τον οριζόντιο μηχανιστικό χαρακτήρα της προτεινόμενης οριοθέτησης, που είναι σε βάρος της πολεοδομικής και χωροταξικής θεώρησης και αξιολόγησης, τονίζοντας: «Ειδικότερα, μας λέει ο Σύλλογος Πολεοδόμων και Χωροτακτών ότι αγνοείται η οικιστική ανάπτυξη των τελευταίων 40 χρόνων (από το 1985 έως σήμερα) και οι πραγματικές συνθήκες που έχει επιφέρει αυτή στο χώρο, και ότι οι στρατηγικοί στόχοι για την ανασυγκρότηση της υπαίθρου και την τόνωση των φθινόντων οικισμών, προσκρούουν στις μεθοδολογίες της οριοθέτησης προ του έτους 1985.
Επίσης, ο ΣΕΠΟΧ προειδοποιεί και έχει απόλυτο δίκιο, ότι η οριοθέτηση των οικισμών, καθώς έχει προβλεφθεί από το ΥΠΕΝ να γίνει στο τέλος του Πολεοδομικού Σχεδιασμού, θα φέρει τους χιλιάδες ιδιοκτήτες προ τετελεσμένων, δηλαδή θα αποκλείσει από τους πολίτες τη δυνατότητα έκφρασης αντιρρήσεων, που αφορούν ατομικές πράξεις (δηλαδή τις οικοδομικές άδειες με τις οποίες έκτισαν ) που επηρεάζουν τα δικαιώματα δόμησης επί της ιδιωτικής τους περιουσίας, αλλά και κινδυνεύει να υπονομευτεί και να απαξιωθεί συνολικά ο νέος πολεοδομικός σχεδιασμός.
Μετά την απόφαση του ΣτΕ, που επί της ουσίας κατήργησε την εκτός σχεδίου δόμηση, την απόφαση του ΣτΕ με την οποία ακυρώθηκαν διατάξεις του ΝΟΚ εντός των εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων, ήρθε αυτό το ΠΔ με το οποίο ακυρώνονται τα υπάρχοντα όρια των οικισμών και έτσι έχουμε μέσα σε δύο με τρία χρόνια μια γενικευμένη ανασφάλεια πολεοδομικών διατάξεων σε όλο το χώρο, ώστε κι εμείς οι μηχανικοί να μη γνωρίζουμε με ασφάλεια τι οικοδομείται και μέχρι πότε.
Όλες αυτές οι μεθοδεύσεις λειτουργούν υπέρ των μεγάλων οικονομικών σχημάτων και συμφερόντων, αφού οδηγούν σε μεγάλη υποτίμηση της αξίας γης στις παράκτιες τουριστικές και αναπτυσσόμενες περιοχές, όπως είναι και ο Δήμος Τριφυλίας, με σκοπό την απόκτηση φτηνής γης για ιδιωτική πολεοδόμηση και δημιουργία τουριστικών και παραθεριστικών οικισμών». Παράλληλα, σημείωσε ότι για τις επενδύσεις που αφορούν στα σχήματα αυτά έχει ψηφιστεί μία παράλληλη πολεοδομική νομοθεσία και ότι οι πολεοδομήσεις για ιδιωτικά συμφέροντα προχωρούν με μία υπογραφή…
Σε παρεμβάσεις που έγιναν ο επικεφαλής περιφερειακής παράταξης, Μανώλης Μάκαρης, είπε ότι το θέμα θα συζητηθεί στο Περιφερειακό Συμβούλιο και το ΠΔ αφορά σε 863 οικισμούς στην Πελοπόννησο και 274 στη Μεσσηνία, ενώ ο πρόεδρος Σιδηροκάστρου, Θανάσης Κυριαζής, ζήτησε να ενημερωθεί περισσότερο ο κόσμος των χωριών. Η δε επικεφαλής της Λαϊκής Συσπείρωσης Τριφυλίας, Κατερίνα Τσιγκάνου, επισήμανε πως το θέμα θα τεθεί στο Δ.Σ. και πρέπει να υπάρξει αντίδραση για την απόσυρση του Π.Δ.
