Η Μεσσηνία, μέχρι πρότινος συνώνυμη της αυθεντικής ελληνικής επαρχίας με τις ελιές, τα πέτρινα σπίτια και τις «κρυφές» παραλίες, εξελίσσεται ταχύτατα σε έναν από τους πιο ελκυστικούς επενδυτικούς και τουριστικούς προορισμούς της χώρας. Αυτό τουλάχιστον δείχνουν τα στοιχεία: κατακόρυφη αύξηση στη ζήτηση εξοχικών κατοικιών, είσοδος διεθνών παικτών στο real estate, χιλιάδες αφίξεις ετησίως στο αεροδρόμιο της Καλαμάτας και μια ευρύτερη εικόνα που θυμίζει… ελληνικό «success story». Όμως, όσο το brand “Costa Navarino” σαρώνει, τόσο πληθαίνουν και τα ερωτήματα για το κατά πόσο η ανάπτυξη αυτή είναι βιώσιμη – και για ποιους.
Το real estate… ανθίζει
Σύμφωνα με το πρόσφατο Market Report της Engel και Völkers, η Μεσσηνία καταγράφει ισχυρή άνοδο στις αγοραπωλησίες παραθεριστικής κατοικίας, με τις τιμές σε βίλες υψηλών προδιαγραφών να φτάνουν ακόμη και τα 5.500 ευρώ/τ.μ. Στις πρώτες θέσεις προτίμησης βρίσκονται η Πύλος, η Γιάλοβα, η Φοινικούντα, η Καρδαμύλη και οι γύρω περιοχές.
Αγοραστές από Γερμανία, Αυστρία, ΗΠΑ και Ισραήλ επενδύουν είτε για ιδιοκατοίκηση είτε για τουριστική εκμετάλλευση μέσω βραχυχρόνιας μίσθωσης. Ταυτόχρονα, παρατηρείται αύξηση σε πολυτελείς ανακαινίσεις παραδοσιακών ακινήτων αλλά και κατασκευή νέων συγκροτημάτων που υπόσχονται “ανεμπόδιστη θέα στη θάλασσα” και “μεσογειακή εμπειρία ζωής”. Η εικόνα είναι ελκυστική. Όμως, αυτή είναι η μισή αλήθεια.
Το τίμημα της “τουριστικής άνοιξης”
Για τους μόνιμους κατοίκους της Μεσσηνίας, ειδικά σε παραλιακά χωριά που μέχρι πριν από λίγα χρόνια ζούσαν σε ρυθμούς νηνεμίας, το τίμημα της τουριστικής «απογείωσης» είναι ήδη αισθητό: αυξημένο κόστος ζωής, πίεση στις υποδομές, στεγαστική δυσκολία για τους ντόπιους και φαινόμενα μαζικής εκποίησης γης από μικρούς ιδιοκτήτες σε μεγάλα funds και κατασκευαστικές εταιρείες. Η γη αλλάζει χέρια και μαζί της αλλάζει και η ταυτότητα της περιοχής.
Τα νέα «θέρετρα πολυτελείας» υπόσχονται εμπειρίες υψηλού επιπέδου, αλλά ενίοτε αποκλείουν τους ίδιους τους κατοίκους από πρόσβαση σε παραλίες και δημόσιους χώρους. Η ανάπτυξη συχνά παρουσιάζεται ως αναγκαιότητα, όμως σπανίως συνοδεύεται από αντίστοιχες δημόσιες επενδύσεις σε υποδομές, αποχέτευση, συγκοινωνίες ή προστασία του περιβάλλοντος.
Προορισμός ή προϊόν;
Η Μεσσηνία φαίνεται να βαδίζει στα χνάρια άλλων περιοχών που γνώρισαν τουριστικό και επενδυτικό boom – από τη Μύκονο μέχρι το Πήλιο. Το ερώτημα, ωστόσο, είναι αν θα αποφύγει τα λάθη εκείνων. Η περιοχή κινδυνεύει να μετατραπεί σε ένα σκηνικό-καρτ ποστάλ για τουρίστες και εύπορους συνταξιούχους της Βόρειας Ευρώπης, απογυμνωμένη από κοινωνική συνοχή, αυθεντικότητα και προσβασιμότητα για τους ίδιους τους κατοίκους της.
Η ανάπτυξη χωρίς κοινωνική συμμετοχή, περιβαλλοντικό σχεδιασμό και μακροπρόθεσμο όραμα, είναι κενό γράμμα. Η Μεσσηνία χρειάζεται να διαφυλάξει το φυσικό της κεφάλαιο, να προστατεύσει την πολιτισμική της ταυτότητα και να αξιοποιήσει τις επενδύσεις για το κοινό συμφέρον – όχι μόνο για την κερδοφορία λίγων.
Αν κάτι κινδυνεύει να χαθεί σήμερα στη Μεσσηνία, δεν είναι οι ευκαιρίες – είναι ο έλεγχος. Η περιοχή γίνεται σημείο αναφοράς για τα διεθνή επενδυτικά funds και το real estate high-end τουρισμού, αλλά ποιος κρατά το τιμόνι; Οι τοπικές κοινωνίες καλούνται να απαντήσουν τώρα, όσο η ανάπτυξη είναι ακόμη νωπή και αναστρέψιμη, γιατί αύριο μπορεί να μην μπορούν καν να την επηρεάσουν.
Η Μεσσηνία δεν πρέπει να γίνει άλλη μία περιοχή «που πούλησε την ψυχή της». Έχει τη δύναμη, τη γεωγραφία και την ταυτότητα να γίνει πρότυπο ήπιας, βιώσιμης και δίκαιης τουριστικής ανάπτυξης. Το ερώτημα είναι αν υπάρχει βούληση να χαραχθεί αυτή η πορεία – ή αν απλώς θα παραδοθεί στους αριθμούς.
Α.Π.
