Η Καλαμάτα –όπως και το μεγαλύτερο μέρος της χώρας– μοιάζει αυτές τις μέρες με φούρνο χωρίς διακόπτη. Ο υδράργυρος επιμένει στους 40°C, οι νύχτες δεν προσφέρουν ανάσα και τα σπίτια βράζουν. Η εικόνα γνωστή: ιδρωμένα πρόσωπα πίσω από κλειστά παντζούρια, κλιματιστικά που «υπάρχουν» αλλά δε δουλεύουν και μια καθημερινότητα που μετατρέπεται σε δοκιμασία επιβίωσης.
Σύμφωνα με τα στοιχεία, το 85% των νοικοκυριών διαθέτει κλιματιστικό. Κι όμως, πολλοί δεν το χρησιμοποιούν. Όχι επειδή δε θέλουν, αλλά επειδή δεν μπορούν. Η ενεργειακή φτώχεια, που μέχρι πρόσφατα ταυτιζόταν με το χειμωνιάτικο κρύο, έχει θεριέψει και το καλοκαίρι.
“Η ύπαρξη air condition δε σημαίνει και ανακούφιση”, λέει ο Δημήτρης Δαμίγος από το ΕΜΠ στην “Καθημερινή”. Περίπου 67% των νοικοκυριών περιορίζουν τη χρήση του λόγω του κόστους ρεύματος. Το αποτέλεσμα είναι απλό και σκληρό: έξι στους δέκα βιώνουν δυσφορία ακόμα και μέσα στο ίδιο τους το σπίτι. Οι αριθμοί επιβεβαιώνουν αυτό που ξέρει ήδη όποιος δεν ανήκει στους προνομιούχους: η δροσιά πληρώνεται ακριβά.
Σε σπίτια με εισόδημα κάτω των 900 ευρώ, το 70% έως 90% των οικογενειών είτε ανάβει ελάχιστα το κλιματιστικό είτε δεν το ανάβει καθόλου. Αντιθέτως, στους πιο εύπορους, μόλις τρεις στους δέκα δηλώνουν ότι δυσκολεύονται να δροσιστούν. Η κοινωνική ανισότητα αποτυπώνεται με μαθηματική ακρίβεια στη θερμοκρασία του σαλονιού.
Αλλά δεν είναι μόνο το πορτοφόλι. Είναι και οι τοίχοι. Κυριολεκτικά. Σπίτια παλιά, χωρίς μόνωση, χωρίς σκίαση, με παράθυρα-φέτες στον ήλιο. Η μισή Ελλάδα ζει σε κτήρια που δεν έχουν σχεδιαστεί για το κλίμα του 2025. Και κανείς δεν κάνει κάτι: το 88% των πολιτών δεν έχει προχωρήσει ούτε σε στοιχειώδη θερμομόνωση την τελευταία πενταετία.
Ο Σεβαστιανός Μοιρασγεντής, ερευνητής στο Αστεροσκοπείο, είναι σαφής μιλώντας στην “Καθημερινή”: “Ούτε φτάνει το κλιματιστικό σε όλα τα δωμάτια ούτε μπορούμε να το αφήνουμε ανοιχτό – γιατί απλά δεν αντέχεται ο λογαριασμός”. Η θερμική δυσφορία δεν είναι πια απλώς δυσάρεστη. Είναι επικίνδυνη. Συνδέεται με εξάντληση, αφυδάτωση, ψυχολογική πίεση και κοινωνική απομόνωση.
Και όλα αυτά εντός αστικών θερμικών νησίδων – πολυκατοικίες χωρίς πράσινο, με ελάχιστο αερισμό και υψηλές θερμοκρασίες, ακόμη και τη νύχτα. Οι βραδιές στη βεράντα έγιναν σπάνια πολυτέλεια. Οι περισσότεροι πλέον μένουν κλεισμένοι – όχι από επιλογή, αλλά από ανάγκη.
Ο καύσωνας, όπως φαίνεται, ήρθε για να μείνει. Και μαζί του, η νέα, καλοκαιρινή μορφή της κλιματικής αδικίας. Για άλλους, οι ζεστές μέρες είναι ευκαιρία για παραλία. Για άλλους, ένας ακόμη λόγος να μετρούν ανάσες και λογαριασμούς. Η θερμότητα δεν κάνει διακρίσεις – το κράτος, όμως, κάνει.
Το νέο πρόσωπο της κλιματικής ανισότητας
Η δροσιά γίνεται είδος πολυτελείας. Και ο καύσωνας αποκαλύπτει, όσο λίγα άλλα φαινόμενα, την ταξική τομή στο δικαίωμα σε συνθήκες αξιοπρεπούς διαβίωσης. Το καλοκαίρι δεν είναι ίδιο για όλους. Άλλοι ψάχνουν διαφυγή σε κλιματιζόμενες αίθουσες και παραλίες. Άλλοι μετρούν κιλά πάγου και ώρες κλεισίματος του κλιματιστικού. Ο καύσωνας ήρθε για να μείνει – αλλά το ίδιο και οι κοινωνικές επιπτώσεις του.
Α.Π.
