Αφοί Καρέλια, Δαμηλάτη, Τσιλιβή, Καραμπίνη, Πτωχούλη
Προτού αρχίσουμε την «καμπάνια» μας κρίνουμε απαραίτητον έναν μικρόν πρόλογο.
Είναι γνωστό πως καθρέφτης της προόδου ενός τόπου είναι η ανάπτυξη της βιομηχανίας και του εμπορίου, που σε τελευταίαν ανάλυση, δεν είναι παρά η εξυγίανση της παραγωγής και της εργασίας, όπου τα δύο αυτά ρωμαλέα βάθρα εναρμονίζονται σε μιαν επιδίωξη γενικής κοινωνικής προκοπής…
Πολλοί ήσαν και είναι εκείνοι που πιστεύουν ότι η «μηχανή» απετέλεσε και αποτελεί τον θανάσιμον εχθρό της εργατουργιάς και της χειρωναχτικής τέχνης. Η αντίληψη ταύτη είναι τόσον εσφαλμένη, όσον αδιαφιλονείκητο είναι το αξίωμα της πολιτικής οικονομίας – πάσης ιδεολογικής αποχρώσεως, παντός και κοινωνικού συστήματος – «όσον το δυνατόν περισσότερα οφέλη, δι’ όσον το δυνατόν ολιγωτέρων κόπων».
Κι αυτό πετυχαίνεται μονάχα με την εκβιομηχάνιση. Με την πρόοδο της «μηχανής» και την πρακτικήν επιστημονικήν ανάπτυξη που δεν αχρηστεύει τα εργατικά χέρια, όπως μια ορισμένη κοινωνική τάξη πιστεύει, αλλά τα επικουρεί έτσι που με λιγώτερες ώρες δουλειάς να πραγματοποιείται μεγαλύτερη παραγωγική απόδοση.
***
Το θέμα τούτο, βέβαια, δεν είναι από κείνα που βασανίζονται και λύνονται στο γόνατο. Γι’ αυτό και το πιάνουμε ακροθιγώς, αφού άλλως τε δεν είναι το αντικείμενο ιδιαίτερης μελέτης μας. Το θίγουμε σαν πρόλογο μιας προσπάθειας που θέλουμε να κάνουμε για να υπογραμμίσουμε έναν κίνδυνο: τον κίνδυνο της ξενομανίας, της ξενηλασίας, θα έλεγα…
Είναι μεταπολεμικό το φαινόμενο της επιδειξιομανίας, που απαντάται και στον τόπο μας και πιο πολύ στα επαρχιακά κέντρα όπου η κενοδοξία είναι το χαρακτηριστικώτερο γνώρισμά των.
Θέλουμε να πούμε για το μικρόβιο της ξενολατρείας που εγγίζει τα όρια του φανατισμού. Απαρνιώμαστε το ντόπιο, το γνήσιο, το εξαίρετο, μόνο και μόνο για να επιδειχτούμε, ακολουθώντας αντιγραφικά ό,τι έρχεται «απ’ έξω»… Στην αμφίεση, στις συνήθειες, στα γούστα, σε όλους τους τρόπους της πραχτικής και της θεωρητικής ζωής μας. Νάυλον κάλτσα θέλει η κυρία κι ας είναι πολύ κατώτερη σε ποιότητα και εμφάνιση και ακριβώτερη σε τιμή από τις ντόπιες. Τσιγάρο εγγλέζικο ή αθηναϊκό να μασουλάει θέλει ο κύριος κι ας κινδυνεύει από φαρυγγίτιδα! Επιδημία θανάσιμης οικονομικής αρρώστιας η ξενομανία στον τομέα της διαβίωσής μας. Και τούτο το κακό πρέπει να λείψη. Γιατί είναι συμφέρον όλων εκείνων που ζουν στα ίδια κοινωνικά και τοπικά περιγράμματα, στα ίδια σχεδόν πλαίσια ζωής. Οι οποίοι μολαταύτα, είτε από επίδειξη και ματαιοδοξία, είτε από επίκτητη συνήθεια, παραμελούν εκείνο που, εάν επρόσεχαν, η ζωή τους ασφαλώς θα ήταν πολύ διαφορετική.
***
Δεν θέλουμε να υποτιμήσουμε την ποιότητα ή ό,τι δήποτε άλλο που έρχεται έξω από τον τόπο μας. Όμως δε συγχωρούμεθα, ενώ γεννιόμαστε, απογαλακτιζόμαστε, ανδρωνόμαστε και αποζούμε από αυτόν τον τόπο, να τον εγκαταλείψουμε. Αυτό αποτελεί έγκλημα κατά του ίδιου του εαυτού μας.
Οι καπνοβιομηχανίες μας
Έχουμε υπ’ όψη μας τις τοπικές καπνοβιομηχανίες και λιθογραφίες, από τις οποίες αποζούν υπέρ 500 οικογένειες φτωχές, που εξοικονομούν το σχετικά αρκετό για μια στοιχειώδη ζωή, όταν μάλιστα πραγματοποιούν και υπερωρίες – κι αυτές υπάρχουν τον περισσότερον καιρό.
Είναι αναμφισβήτητον ότι το εντονώτερον και χαρακτηριστικώτερο γνώρισμα ενός καλού κοινωνικού συστήματος είναι η ευζωία των πολιτών. Κι αυτή η ευζωία πετυχαίνεται με την «κίνηση», με την ύπαρξη εργασίας και την καταπολέμηση της στυγνής εκμετάλλευσης. Οι 500 αυτές οικογένειες κερδίζουν άλφα ποσόν που θα το διαθέσουν στον έμπορα, στον μπακάλη, στο μανάβη, στον τσαγκάρη, στο τσιγάρο κ.λπ.
Έτσι δημιουργούνται αι προϋποθέσεις της γενικής ευποιίας και της κοινωνικής ανάπτυξης ενός τόπου.
***
Η καμπάνια που θα επιχειρηθή δεν θα έχει σκοπό τη διαφήμιση. Και δεν έχει παρόμοια πρόθεση γιατί είναι περιττή η διαφήμιση του αυταπόδεικτου. Όλοι οι Μεσσήνιοι και οι πολύ μακρύτερά της, ξαίρουν το καλαματιανό τσιγάρο, σε όλες τις ποιότητές του. Ιδιαίτερα δε τα περίφημα σέρτικα που τα καπνίζουν το 70% των καπνιστών.
Η Καλαμάτα, τα τελευταία ιδία 25-30 χρόνια, από το 1922 και δώθεν, ότε το μηχανοποίητο τσιγάρο αντικατέστησε το χειροποίητο της κλασσικής «φιόγκας», ανάπτυξεν αλματικήν πρόοδο στον τομέα της καπνοβιομηχανίας.
Είναι αλήθεια πως πολλοί καπνοβιομήχανοι, στα πρώτα κιόλας χρόνια της λειτουργίας των σιγαροποιητικών μηχανών, χρεωκόπησαν. Αλλ’ όλοι έντιμα. Οι αδελφοί Σκιά, ο Σαρδελιάνος, ο Αργ. Περσόπουλος, ο Λυκουρέζος. Άλλοι κατόρθωσαν να ξεπεράσουν τις αδόκητες αντιξοότητες και να συνεχίζουνε εργαζόμενοι σχετικά καλά ως το σήμερα, όπως ο Πτωχούλης και ο Καραμπίνης, κι άλλοι περνούνε από θρίαμβον σε θρίαμβον, αναπτύξαντες τεράστιες ικανότητες δράσης και πρόοδο, όπως οι Αφοί Καρέλια, Δαμηλάτη και Τσιλιβή.
ΚΑΠΝΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΤΣΙΛΙΒΗ
«ΘΑΡΡΟΣ» 19 Δεκεμβρίου 1948
Η καπνοβιομηχανία Αφών Ηλία και Νικολάου Τσιλιβή είναι από τις επιχειρήσεις εκείνες που η αλματική εξέλιξή τους προκαλεί θάμβος. Εδημιουργήθη με ελάχιστα κεφάλαια και, χάρη στο επιχειρηματικό δαιμόνιο, την άψογη κοινωνική παράσταση και τη δημιουργική πνοή των ιδρυτών της, κατέκτησε κυριολεκτικά τους καπνιστές όχι μονάχα της περιοχής του νομού μας, παρά και πολλούς χιλιάδες πέραν των ελληνικών συνόρων.
Ιδρύθη το 1909. Μια ζωή και δράση 40 χρόνων γεμάτη θριάμβους και κατακτήσεις. Οι αδελφοί Ηλ. και Νικ. Τσιλιβή δεν είναι από τους «κλειστούς» επιχειρηματίες που πέραν του χρηματοκιβωτίου τους δεν βλέπουν τίποτε άλλο. Επιβληθήκανε με το κύρος τους το κοινωνικό και την τεράστια πείρα τους, που τους εδημιούργησε και τους επέβαλε στην κοινωνία των καπνιστών.
Η ρεκλάμα τους δεν έβλεπε το φως της δημοσιότητας παρά μονάχα όταν ήθελαν να κυκλοφορούν νέα χαρμάνια τσιγάρων.
Έτσι, με την πάροδο του χρόνου, το τσιγάρο ΤΙΣΛΙΒΗ όλο και κατακτούσε περισσότερο τους καπνιστές. Γιατί η παρασκευή και συσκευασία του σε κουτιά των 25 γραμμαρίων και σε «κούτες» είναι τόσο δελεαστική και επιβλητική, ώστε η καπνοβιομηχανία αυτή να είναι κοσμημένη με τα λαμπρότερα μετάλλια και διπλώματα ευρεσιτεχνίας του κράτους, της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης και με άλλες άπειρες τιμές.
Οι αδελφοί Τσιλιβή δεν φείδονται χρημάτων, κόπου και επιβάλλουν το απαιθέρωμα της σαραντάχρονης πείρας των. Στήλες ολόκληρες θα εχρειάζονταν για να περιλάβουν τις κατακτήσεις της καπνοβιομηχανίας αυτής που για τον τόπον μας είναι, μαζί με τις άλλες καπνοβιομηχανίες, ένας μεγάλος παράγοντας κίνησης και προόδου.
Σήμερα οι Αδελφοί Τσιλιβή, παρ’ όλη την αστάθεια και ρευστότητα της εποχής μας, η οποία συθέμελα συνεκλόνισε και γκρέμισε γιγαντιαίες επιχειρήσεις εις βιομηχανικές και εμπορικές, στέκουν στην πρώτη δεκάδα των πιο προοδευμένων καπνοβιομηχανιών της Ελλάδος, με τάσεις περαιτέρω μεγαλύτερης ανέλιξης… Οι περίφημες ποιότητες των τσιγάρων που παρασκευάζονται από προσμίξεις (χαρμάνι) καπνών των περιοχών Λαμίας, Αγρινίου, Ξηρομέρου, Βελίτσης (Παρνασσός), Αταλάντης, Αμφιλοχίας, Ζαπάντε και Μακεδονίας, ικανοποιούν τα γούστα όλων των καπνιστών. Και εκείνων που καπνίζουν ελαφρά και εκείνων που καπνίζουν γλυκοσέρτικα και εκείνων που καπνίζουν «βαρειά» τσιγάρα.
Οι Αδελφοί Τσιλιβή κατορθώσανε να επιτύχουν την παρασκευή τέτοιου χαρμανιού, ώστε να μην υπάρχει καπνιστής ή καπνίστρια που να μη βρίσκει το τσιγάρο της αρεσκείας του: σέρτικο, γκρέκο, γλυκοσέρτικο, ημισέρτικο, άριστα, ελαφρά, άνθος ημιπολυτελείας, γαρδένια.
Αυτό το τελευταίο τσιγάρο με το μαύρο τσιγαρόχαρτο έχει πραγματικά κατακτήσει ιδία τον ωραιόκοσμο της Αθήνας. Διατί είναι μοναδικό στο είδος του και σαν εμφάνιση και σαν ποιότητα.
Έτσι η μεγάλη αυτή καπνοβιομηχανία προχωρεί καθημερινά προς νέες κατακτήσεις και ασφαλώς, προϊόντος του χρόνου, θα σημειώσει σταθμό στα καπνοβιομηχανικά χρονικά της Ελλάδας.
ΚΑΠΝΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΚΑΡΕΛΙΑ
«ΘΑΡΡΟΣ» 25 Δεκεμβρίου 1948
Η γιγαντιαία αυτή επιχείρησις δεν είναι μονάχα η μεγαλείτερη στην πόλη μας. Είναι και μια αστείρευτη πηγή, από την οποία η εθνική οικονομία αντλεί αξιόλογους πόρους. Τούτο βγαίνει από το γεγονός ότι η καπνοβιομηχανία Αφών Καρέλια έρχεται στη σειρά πότε της τέταρτης, πότε της τρίτης από τις ομοιόγενες επιχειρήσεις της Ελλάδος. Για να καταλάβη κανείς την αλματική πρόοδό της, αρκεί να ξέρει ότι, ενώ η κατανάλωση προπολεμικά απορροφούσε 25.000 κιλά, σήμερα ξεπερνάει τα 700.000 το χρόνο. Μια πρόοδος προξενεί τον ίλιγγο. Είναι αυτονόητο πως η ανέλιξη τούτη δεν ήρθε μόνη της, δεν την εκυβέρνησαν αστάθμητοι παράγοντες, η τύχη όπως συνηθίζουμε να λέμε. Είναι το αποτέλεσμα μιας πάλης που έκαμαν οι Αφοί Καρέλια, ύστερα από το θάνατο του γεννήτορά τους, που είχε βάλει σταθερές βάσεις. Μιας πάλης που χρειάζονταν μυαλό δημιουργικό, επιμέλεια, πείρα. Κι αυτά τα εφόδια μπορούν να σεμνύνωνται οι Αφοί Καρέλια πως τα διαθέτουν σε βαθμό αξιοζήλευτο και καταπληχτικό, με πρωτοπόρο εγκέφαλο της όλης διάρθρωσης και κίνησης της επιχειρήσεως τον κ. Στάθη Καρέλια, που πριν φέξει βρίσκεται στο εργοστάσιο και στα γραφεία του και φεύγει αργά τη νύχτα.
Αλματική ανέλιξη
Ιδρύθηκε γύρω στα 1880 και αφ’ ότου το χειροποίητο, μαζί με τους σιγαροποιούς, τους ψαλλιδιστές κ.λπ., απομακρύνθηκαν από τη δουλειά τους, παίρνοντας μιαν «εφ’ άπαξ» αποζημίωση και τους αντικατέστησεν η σιγαροποιητική μηχανή, η καπνοβιομηχανία αυτή προχωρούσε ανεβαίνοντας όλο και πιο ψηλά στον τομέα της κατανάλωσης.
Εξ ολόκληρες σιγαροποιητικές μηχανές λειτουργούν και δε φτάνουν την απαίτηση της κατανάλωσης. Και 600 τούτες οικογένειες που εξασφαλίζουν, με τις υπερωρίες συνηθέστατα, μιαν ανθρώπινη διαβίωση. Εκατοντάδες άλλες οικογένειες αποζούν με τον καθημερινό γοργό ρυθμό οικονομικής κινητικότητας που αγκαλιάζει λιθογραφεία, λιμενεργάτες, μεταφορείς, εμπόρους και διαφόρους άλλους κλάδους δουλειάς έξω από το περίγραμμα του καπνεργοστασίου. Ξεχωριστά οι έκτακτες απαιτήσεις. Περισσότερα από 35 εκατομμύρια τη βδομάδα απορροφάει το μόνιμο υπαλληλικό και το εργασιακό προσωπικό. Εκατομμύρια που κυκλοφοράνε σ’ αυτή την πόλη και δίνουν τον ζωηρότερο τόνο στην όλη κίνηση της Καλαμάτας. Έτσι από την Καπνοβιομηχανία Καρέλια ο τόπος αυτός αντλεί ένα σεβαστό ποσοστό της ζωτικότητάς του. Και η εθνική οικονομία ρουφάει από έναν ευρωστότατο μαστό, αφού ο φόρος του τσιγάρου είναι ο αποδοτικώτερος έμμεσος φόρος του κράτους.
Συνεχείς βελτιώσεις
Όλα αυτά βέβαια, όπως προείπαμε, δεν έγιναν μόνα τους. Τα εδημιούργησαν άνθρωποι, αφού και την τύχη νόμοι κυβερνάνε, νόμοι ανθρώπινοι και χειροπιαστοί. Χρειάστηκε μια εργασία στην οποίαν οι Αφοί Καρέλια δώσανε και δίνουνε τα ζωντανότερα χρόνια της ζωής τους, την προσωπική τους χαλκεντερική προσφορά. Έτσι η επιχείρηση ανέβηκε κι ανεβαίνει σταθερά και γοργά προς την ανώτατη βαθμίδα της «οικονομικής» πυραμίδας…
Και με τις σημερινές βελτιώσεις στον μηχανικόν εξοπλισμόν της, που γίνεται με σύγχρονα αγγλικά μοντέλλα, την επέκταση της κτιριακής διαρθρώσεώς της, για να περιλάβει κι άλλους εργάτες και υπαλλήλους, πολύ σύντομα θα γνωρίσει και τη δόξα της ανώτατης επιτυχίας, που με τους δύο ή τρεις που την αγκαλιάζουν (Ματσάγγος, Παπαστράτος, Κεράνης) οι Αφοί Καρέλια συναγωνίζονται στήθος προς στήθος…
Σέρτικα, γλυκοσέρτικα, ελαφρά. Τρεις ποιότητες, η μία καλύτερη από την άλλη. Δεν υπάρχει άλλο χαρμάνι. Τρία, μα ακαταγώνιστα. Γιατί είναι το καταστάλαγμα πείρας μισού και πλέον αιώνα. Ό,τι χαρακτηρίζει την επιτυχία της τεράστιας αυτής επιχείρησις, είναι η τελειότητα του καπνού, που φιλτράρεται σε ειδικές μηχανικές συσκευές και το αβλαβές τσιγαρόχαρτο. Όλοι, δηλαδή, οι παράγοντες της προσωπικής σφραγίδας και του ποιοτικού και τεχνικού ανωτερισμού, συμμαχούνε για να μας δώσουνε τη φίρμα ενός οικονομικού οργανισμού, που στέκει, για την Καλαμάτα, η συνισταμένη πάσης κίνησις και προκοπής.
