Ελαιοτριβείο Σπυρίδη: “Πλίνθοι και κέραμοι ένας αιώνας ιστορία…”


Με πολύ μεγάλη ικανοποίηση η Δημοτική Αρχή Καλαμάτας, αλλά και οι υπόλοιπες δημοτικές παρατάξεις, αν κρίνουμε από το γεγονός ότι δεν υπήρξαν αντιδράσεις, πληροφορήθηκαν τα νέα από την Αρχαιολογική Υπηρεσία, ότι πολύ σύντομα το κτήριο Σπυρίδη (παλιό ελαιοτριβείο), δίπλα από την είσοδο του Κάστρου, θα καθαιρεθεί.
Η δικαιολογία είναι ότι η συγκεκριμένη διαδικασία επιβάλλεται, διότι υπάρχουν σοβαρά προβλήματα πρόσβασης στο Κάστρο Καλαμάτας! Δηλαδή, αν καταλαβαίνουμε από το ύφος, θα γίνει χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων.
Η υπόθεση απαλλοτρίωσης του ακινήτου Νικολάου Σπυρίδη, επιφάνειας 507,37 τετραγωνικών μέτρων, ανάγεται στο 1996, όταν ο ιδιοκτήτης υπέβαλε αίτηση με την οποία παραχωρούσε οικειοθελώς το ακίνητό του προς αγορά από το υπουργείο Πολιτισμού.
Μεταξύ άλλων, το 2002 ομοφώνως γνωμοδότησε το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο για την αναγκαστική απαλλοτρίωση του ακινήτου, ενώ το 2006 εκδόθηκε ΚΥΑ με την οποία κηρύχθηκε η αναγκαστική απαλλοτρίωση του ακινήτου για αρχαιολογικούς σκοπούς.
Το 2009, η Διεύθυνση Απαλλοτριώσεων προχώρησε στη διαδικασία της απευθείας αγοράς για αρχαιολογικούς σκοπούς, δεδομένου ότι η απαλλοτρίωση δε συντελέστηκε, επειδή δεν κατέστη δυνατή η παρακατάθεση της επιδικασθείσας αποζημίωσης λόγω έλλειψης πιστώσεων. Την ίδια χρονιά, ο ιδιοκτήτης αποδέχθηκε την απευθείας εξαγορά.
Το 2010, η Διεύθυνση Απαλλοτριώσεων ζήτησε από το ΤΑΠΑ τη χορήγηση βεβαίωσης πίστωσης συνολικού ποσού 561.000 ευρώ (550.000 ως τίμημα ακινήτου συν 11.000 για συμβολαιογραφικά έξοδα), προκειμένου να ολοκληρωθεί η απευθείας αγορά και να υπογραφεί το συμβόλαιο.
Το 2011, η Διεύθυνση Απαλλοτριώσεων ζήτησε από το ΤΑΠΑ την έγκριση της εν λόγω δαπάνης και την έκδοση εντάλματος.
Και για να μην τα πολυλογούμε, μέσα από ένα γραφειοκρατικό δαίδαλο φτάσαμε στα σημερινά τετελεσμένα.
Κι όμως, κανείς δε σκέφτηκε ότι εξαφανίζουμε ένα κομμάτι από την ιστορία της πόλης χωρίς ουσιαστικό λόγο. Κι αυτό, διότι κάλλιστα θα μπορούσε να μεταμορφωθεί σε έναν πολυχώρο πολιτισμού, δίπλα από έναν άλλον ανάλογο. Οι δικαιολογίες για την πρόσβαση είναι αστείες.
Με την ευκαιρία, ξεφυλλίζοντας προχθές το καταπληκτικό -από κάθε άποψη- βιβλίο που υπογράφουν η Αναστασία Μηλίτση- Νίκα και η Χριστίνα Θεοφιλοπούλου- Στεφανούρη, με τίτλο “Καλαμάτα 1830-1940”, διαπιστώσαμε ότι γύρω από την πλατεία της Υπαπαντής και μέχρι το ύψος του Κάστρου έχει γραφτεί σχεδόν το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας της πόλης. Στους χώρους της υπήρξε τζαμί- τυπογραφείο, ο ναός του Αγίου Γεωργίου, πρώτος μητροπολιτικός ναός, φυλακές, στρατώνες, σχολεία, σπίτια προυχόντων της εποχής.
Αυτή η ανεκτίμητη κληρονομιά δε θα μπορούσε να φιλοξενηθεί στο κτήριο Σπυρίδη, αντί να γίνει χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων ή, απλώς, πλίνθοι και κέραμοι; Ακόμα περισσότερο, το συγκεκριμένο κτήριο θα μπορούσε να φιλοξενήσει την ιστορία του λαδιού και της ελιάς, προϊόντων που καθόρισαν και συνεχίζουν να καθορίζουν την Καλαμάτα και την ευρύτερη περιοχή. Η ευκολία με την οποία γκρεμίζουμε το παρελθόν μας, μας προκαλεί, τουλάχιστον, ανησυχία.

The Art Foundation
Σε μια ανάλογη περίπτωση, σε ένα μικροσκοπικό δρομάκι στο Μοναστηράκι, στην Αθήνα, πλάι στην πολύβουη πλατεία της περιοχής και την κοσμοσυρροή των παλιατζίδικων στην πλατεία Αβησσυνίας, σε μια ξεχασμένη από το χρόνο συνοικία, βρίσκεται ο πολυχώρος Taf. Στα δωμάτια του σπιτιού που μετατράπηκε σε bar φιλοξενούνται εκθέσεις εικαστικών, ενώ στην αυλή σερβίρονται υπέροχα ποτά, cocktails και ελαφριά πιάτα με τους ήχους άλλοτε ζωντανής jazz κι άλλοτε soul από τα ηχεία του χώρου. Η αυλή του Taf θυμίζει έντονα παλιά γειτονιά και ταξιδεύει το μυαλό σε άλλες εποχές.

του Αντώνη Πετρόγιαννη