ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΕ ΧΘΕΣ ΤΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
Της Βίκυς Βετουλάκη
Το Στρατηγικό Σχέδιο Έξυπνης Εξειδίκευσης για την Περιφέρεια Πελοποννήσου, στο πλαίσιο της Προγραμματικής Περιόδου 2014 – 2020, απασχόλησε τη χθεσινή συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Πελοποννήσου.
Όπως τονίστηκε, η έγκριση της Περιφερειακής Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης είναι ένα από τα προαπαιτούμενα που θέτει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την έγκριση του ΠΕΠ Πελοποννήσου 2014-2020. Η στρατηγική της Έξυπνης Εξειδίκευσης της Περιφέρειας θα χρηματοδοτηθεί από το ΠΕΠ Πελοποννήσου 2014-2020 και τα Τομεακά Προγράμματα του υπουργείου Ανάπτυξης & Ανταγωνιστικότητας (και του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης).
Οικονομικό προφίλ
Εισηγούμενη το θέμα, η θεματική αντιπεριφερειάρχης, Ντίνα Νικολάκου, τόνισε ότι η Περιφερειακή Στρατηγική Έξυπνης Εξειδίκευσης είναι η προσπάθεια κινητοποίησης του ενδογενούς δυναμικού και ιδιαίτερα των επιχειρήσεων, σε στενή συνεργασία με τους επιστημονικούς / ερευνητικούς φορείς, την Περιφέρεια και την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Σκιαγραφώντας το οικονομικό προφίλ της Περιφέρειας είπε: «Βρίσκεται σε μια μεταβατική φάση εξόδου από την κυριαρχία του πρωτογενούς τομέα, με μια ετερόφωτη βιομηχανία, με κάποιες πολύ δυνατές επιχειρήσεις, που όμως δε δημιουργούν διασυνδέσεις -αυτό που λέμε διακλαδικές σχέσεις με τους άλλους τομείς της οικονομίας και άλλους κλάδους-, και έναν τριτογενή τομέα που βασίσθηκε στο χονδρικό και λιανικό εμπόριο και στον τουρισμό, χωρίς να έχει αξιοποιήσει στο βαθμό που θα έπρεπε τα μοναδικά συγκριτικά του πλεονεκτήματα. Επιπλέον, έχουμε μια ισχνή παρουσία εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και σχεδόν παντελή απουσία από δυναμικά ερευνητικά κέντρα.
Πού θέλουμε να πάμε, λοιπόν; Μείωση της σημασίας του πρωτογενούς; Nαι, είναι δεδομένο ότι με τη δομή και την οργάνωση του πρωτογενούς τομέα που έχουμε δεν μπορούμε να πάμε μακριά. Υπάρχει συγκριτικό πλεονέκτημα στον πρωτογενή, ασφαλέστατα γιατί η γεωργία μας είναι στραμμένη στην παραγωγή, δηλαδή παράγουμε τρόφιμα που έχουν υψηλή ζήτηση λόγω των ποιοτικών χαρακτηριστικών τους και δυνατότητες πωλήσεων στην παγκόσμια αγορά. Λέξεις κλειδιά: μεταποίηση, συσκευασία, επώνυμο προϊόν, οικονομία κλίμακας, συμβολαιακή γεωργία, διερεύνηση νέων αγορών, μείωση κόστους παραγωγής, μείωση περιβαλλοντικού αποτυπώματος, διασύνδεση με βιομηχανία και τουρισμό.
Στη βιομηχανία υπάρχουν περιθώρια ανάπτυξης; Nαι, αλλά με ποιους όρους; Όχι σίγουρα με το χαμηλό εργατικό κόστος και τη μη τήρηση των περιβαλλοντικών δεσμεύσεων.
Τουρισμός; Ναι, μπορούμε να έχουμε τουρισμό δώδεκα μήνες το χρόνο, αξιοποιώντας νέες μορφές τουρισμού.
Χαρακτηριστικά περιφέρειας
Η κατεύθυνση που υιοθέτησε η Περιφέρεια για την Έξυπνη Εξειδίκευση είναι:
-Να προσδιορίζεται σε σχέση με τα χαρακτηριστικά της τοπικής οικονομίας
-Να προωθεί τη διαδικασία της «επιχειρηματικής ανακάλυψης» για την Έξυπνη Εξειδίκευση
-Να εξασφαλίσει κρίσιμη μάζα στις δραστηριότητες παραγωγής και καινοτομίας
-Να έχει εξαγωγικό προσανατολισμό (outward – looking)
-Να συνεκτιμά τις εξελίξεις στο άμεσο μέλλον (future – oriented).
Προτιμήθηκε, λοιπόν, η υιοθέτηση ενός ρεαλιστικού αναπτυξιακού υποδείγματος , που δίνει έμφαση στην:
-ανανέωση παραδοσιακών κλάδων με τον προσανατολισμό σε δραστηριότητες υψηλότερης προστιθέμενης αξίας και νέες market niches
-εκσυγχρονισμό με την υιοθέτηση και τη διάδοση νέων τεχνολογιών
-διαφοροποίηση από υφιστάμενες εξειδικεύσεις με συναφή πεδία
-ανάπτυξη νέων οικονομικών δραστηριοτήτων μέσω ριζικής τεχνολογικής ανανέωσης και ανατρεπτικής καινοτομίας, και
-αξιοποίηση νέων μορφών καινοτομίας, όπως ανοικτή καινοτομία, καινοτομία από χρήστες, κοινωνική καινοτομία, καινοτομία στις υπηρεσίες.
Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Περιφερειακής οικονομίας που προέκυψαν είναι:
-Μεγάλη εξάρτηση από τον αγροδιατροφικό τομέα
-Πληθώρα μικρών επιχειρήσεων
-Απουσία, πλην εξαιρέσεων, μεγάλων επιχειρήσεων
-Χωρικός κατακερματισμός και διασπορά των οικονομικών δραστηριοτήτων
-Περιορισμένες χωρικές συγκεντρώσεις κλαδικής εξειδίκευσης.
Περιφερειακός φορέας
Οι κλάδοι και οι τομείς που εστιάζεται η Περιφερειακή Στρατηγική Έξυπνης Εξειδίκευσης στην Περιφέρεια Πελοποννήσου είναι:
-Αγροδιατροφικός Τομέας
-Τουρισμός – Πολιτισμός
-Μεταποιητική Βιομηχανία και Λοιποί Δυναμικοί Τομείς (παραγωγή προϊόντων ξύλου, μετάλλου, προϊόντων από μη μεταλλικά ορυκτά, παραγωγή ειδών από πλαστικό, ειδών συσκευασίας, μηχανημάτων, οργάνων και δομικών υλικών, μαρμάρου)
-Οριζόντιοι Υποστηρικτικοί Τομείς (ΤΠΕ, Ενέργεια, Περιβάλλον, Μεταφορές, Εφοδιαστική Αλυσίδα)
Προαπαιτούμενο για την υλοποίηση της Περιφερειακής Στρατηγικής είναι η δημιουργία και λειτουργία ενός περιφερειακού φορέα για τη:
-Διευκόλυνση της σύζευξης των αναγκών των επιχειρήσεων σε Έρευνα-Τεχνολογία–Καινοτομία με την διαθέσιμη τεχνογνωσία.
-Ουσιαστική υποστήριξη των επιχειρήσεων στην προσπάθειά τους για εξωστρέφεια, θεωρώντας ότι σε μεγάλο βαθμό η εσωτερική αγορά έχει κορεσθεί, αξιοποιώντας τα μοναδικά χαρακτηριστικά των -πελοποννησιακών προϊόντων
-Διασύνδεση αγροδιατροφικού τομέα με τον τουρισμό μέσω της προώθησης εθελοντικών σημάτων ποιότητας και τον πολιτισμό
-Προώθηση του εναλλακτικού τουρισμού με έμφαση σε θαλάσσιο (γιώτινγκ – κρουαζιέρα), γαστρονομικό τουρισμό, τουρισμό πόλης, που προϋποθέτει την αναβάθμιση της εικόνας των πόλεων
-Ενίσχυση του brand name «Μυθική Πελοπόννησος» και σύνδεση με τα αγροτικά προϊόντα της Περιφέρειας
-Ανάδειξη αλλά και προστασία της μοναδικότητας των «επώνυμων αγροτικών προϊόντων» της Περιφέρειας
-Προώθηση δικτυώσεων για τη δημιουργία οικονομιών κλίμακας στις Μικρομεσαίες Μεταποιητικές Επιχειρήσεις που σχετίζονται έμμεσα με τον πρωτογενή τομέα (πλαστικά, υλικά συσκευασίας, γεωργικά μηχανήματα)
-Αξιοποίηση των δυνατοτήτων του Διαδικτύου για την τουριστική προβολή
-Κατάρτιση ανθρώπινου δυναμικού σε νέες δεξιότητες που προκύπτουν από την εφαρμογή της Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης.
Δράσεις
Οι δράσεις που προτάθηκαν από την κα Νικολάκου, ανά Ταμείο και Επιχειρησιακό Πρόγραμμα, έχουν ως εξής:
ΠΕΠ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ – ΕΤΠΑ
-Χρηματοδότηση της δημιουργίας μηχανισμού υποστήριξης προς τις ΜΜΕ και στήριξης της καινοτόμου επιχειρηματικότητας. Η χρηματοδοτική στήριξη θα είναι φθίνουσα με στόχο στο τέλος της περιόδου επιλεξιμότητας να είναι αυτοχρηματοδοτούμενος. Βασικό χαρακτηριστικό της λειτουργίας του είναι ολιγομελές προσωπικό και μεγάλο πλέγμα εξωτερικών συνεργατών. Εκτιμώμενος προϋπολογισμός 500.000 ευρώ
-Χρηματοδότηση δημιουργίας συστήματος Destination Management System (DMS)
-Από το Ταμείο Στήριξης Επιχειρηματικότητας ένα ποσό της τάξης του 10 – 20% να δοθεί για τη δημιουργία χρηματοδοτικού εργαλείου (πχ δημιουργία Venture capital) για καινοτόμα επενδυτικά σχέδια. Το ακριβές ποσό και το είδος του χρηματοδοτικού εργαλείου θα προσδιορισθεί κατά τη φάση της μελέτης του Περιφερειακού χρηματοδοτικού εργαλείου
-Δημιουργία δικτύου Πολιτιστικών Διαδρομών, Γαστρονομικών Διαδρομών, Οικοτουριστικών Διαδρομών
-Δράσεις δικτύωσης των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στους τομείς πλαστικών, γεωργικών μηχανημάτων, μαρμάρου και λοιπών δομικών υλικών
-Δράσεις υποστήριξης (mentoring, κ.λπ.) για τη συνένωση μικρών επιχειρήσεων με στόχο τις οικονομίες κλίμακας, μείωση κόστους κ.λπ. και την αύξηση της εξωστρέφειάς τους.
ΠΕΠ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ – EKT
-Δράσεις κατάρτισης ανέργων κυρίως αυξημένων εκπαιδευτικών προσόντων
-Δράσεις κατάρτισης για την προσαρμογή των εργαζομένων σε επιχειρήσεις
ΠΕΠ Πελοποννήσου (ΕΓΤΑΑ)
-Σύσταση επιχειρησιακής ομάδας στον κλάδο του οίνου με έμφαση στην παραγωγή και πιστοποίηση γενετικού πολλαπλασιαστικού υλικού των τοπικών ποικιλιών
-Σύσταση επιχειρησιακής ομάδας για τις θερμοκηπιακές καλλιέργειες, έμφαση στην προσαρμογή των παραδοσιακών θερμοκηπίων λαχανικών σε νέες τεχνολογίες και τεχνικές (υδροπονία, αεροπονία), επέκταση σε νέα είδη
-Σύσταση επιχειρησιακής ομάδας για την εφαρμογή Γεωργίας Ακριβείας σε επιλεγμένες καλλιέργειες
ΤΟΜΕΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΤΑ
-Χρηματοδότηση μελετών οργανοληπτικών χαρακτηριστικών και χρήσης στην κοσμετολογία παραδοσιακών αγροτικών προϊόντων (λάδι, μέλι, κ.λπ.)
-Προώθηση Ιατρικού Τουρισμού
-Οριζόντιες δράσεις (κουπόνια καινοτομίας, Δημιουργία Τεχνολογικών/ Επιχειρηματικών/ Εμπορευματικών Πάρκων)
-Επέκταση Ευρυζωνικών Δικτύων
-Ανάπτυξη πρότυπων μεθόδων διαχείρισης βοσκοτόπων
-Σχεδιασμός –εγκατάσταση-λειτουργία πρότυπων κτηνοτροφικών πάρκων
-Βελτίωση βοσκοικανότητας πτωχών σε οργανική ουσία εδαφών σε ορεινές και επικλινείς περιοχές
-Αξιοποίηση παραπροϊόντων τυροκομείων, ελαιοτριβείων με πιλοτική εφαρμογή σε επιδεικτικές μονάδες.
Μηχανισμός παρακολούθησης της Έξυπνης Εξειδίκευσης θα είναι το Περιφερειακό Συμβούλιο Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας, που θα συγκροτηθεί, ενώ θα ενεργοποιηθεί και το Κέντρο Μεταφοράς Τεχνολογίας και Καινοτομίας Πελοποννήσου.
