Οι προσπάθειες να αξιοποιηθεί το momentum της Ελλάδας για να αναπτυχθεί το οικοσύστημα καινοτομίας μέσω της Endeavor και η επιχείρηση «διάσωσης» του Μουσείου Μπενάκη
Η Κωστάντζα Σμπώκου είναι μία από εκείνες τις προσωπικότητες που δεν ορίζονται από στεγανά. Απλώνει τη δραστηριότητά της σε πολλά πεδία, στην επιχειρηματικότητα, αλλά και στον πολιτισμό και στην κοινωνία. Και δεν κρύβει ότι θέλει να αφήσει το αποτύπωμά της παντού.
Συνιδιοκτήτρια και πρόεδρος του ξενοδοχειακού ομίλου Phāea, ενός εκ των δυναμικότερων επιχειρήσεων στη χώρα, που βρίσκεται σήμερα σε τροχιά ανάπτυξης, ασχολείται με τον χώρο του Τουρισμού από την αρχή της επαγγελματικής της καριέρας. Και μαζί με την αδελφή της Αγάπη Σμπώκου αναπτύσσουν ένα νέο πρότυπο βιώσιμης και ποιοτικής φιλοξενίας.
Είναι, επίσης, πρόεδρος της Endeavor Greece, μέλος της Διοικητικής Επιτροπής του Μουσείου Μπενάκη, του Διοικητικού Συμβουλίου του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου και του Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ) καθώς και του Ιδρύματος Καπετάν Βασίλη και Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου. Μεγαλωμένη στο Ηράκλειο της Κρήτης με σπουδές αρχιτεκτονικής στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο και μεταπτυχιακό στο Χάρβαρντ είναι επικεφαλής του Τμήματος Αρχιτεκτονικού Σχεδιασμού και Προμηθειών της T.E.MEΣ., φορέα ανάπτυξης της Costa Navarino.
«Μέσα από τους διαφορετικούς ρόλους μου, συνειδητοποιώ όλο και πιο καθαρά πως τα φαινομενικά διαφορετικά οικοσυστήματα –επιχειρηματικότητα και πολιτισμός– τελικά τέμνονται. Συμπληρώνουν το ένα το άλλο, με κοινό άξονα την προώθηση και την ανάπτυξη του τόπου μας. Αυτές τις συνδέσεις προσπαθώ να ενισχύσω και να αναδείξω», εξηγεί η ίδια.
«Στην Endeavor βοηθάμε το οικονομικό περιβάλλον της χώρας μας δημιουργώντας ένα εκτεταμένο, διεθνές δίκτυο ανθρώπων, κυρίως επιχειρηματιών, που έχουν σημαντικό πολλαπλασιαστικό αποτύπωμα στην οικονομία», σημειώνει. Προέρχονται κυρίως από τον τομέα της Τεχνολογίας και της Καινοτομίας – και αποτελούν παράδειγμα για τους νεότερους επιχειρηματίες, ενώ τους βοηθούν να αναπτυχθούν ταχύτερα.
Η Endeavor είναι ένας διεθνής μη κερδοσκοπικός οργανισμός με γραφεία σε 45 χώρες σε όλο τον κόσμο, αλλά η Ελλάδα ήταν η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα στην οποία ήρθε, ήδη από το 2012. Τότε η οικονομία της χώρας ήταν δυσλειτουργική, η κρίση χρέους κλιμακωνόταν και οι νέοι έφευγαν μαζικά στο εξωτερικό. Δέκα χρόνια μετά, ο Economist αναγνώρισε την ελληνική οικονομία ως παγκόσμια κορυφαία οικονομία για δύο συνεχόμενες χρονιές. Σήμερα, το ελληνικό τεχνολογικό οικοσύστημα αποτελείται από περισσότερα από 1.000 startups με συνολική αξία άνω των 12 δισ. δολ. και περισσότερες από 30.000 θέσεις εργασίας. Eνα σημαντικό μέρος αυτού του οικοσυστήματος έχει υποστηριχθεί από την Endeavor, εξηγεί η Κωστάντζα Σμπώκου.
Παράλληλα, εδώ και περίπου 7 χρόνια η Endeavor έχει επίσης επενδύσει και στην ενίσχυση των σχέσεων αυτού του οικοσυστήματος με την Ελληνική Διασπορά. «Eχουμε συμβάλει ώστε οι Eλληνες επιχειρηματίες της διασποράς να επενδύουν, να αναζητούν ταλέντα, να μεταφέρουν μέρος της δραστηριότητάς τους στην Ελλάδα», επισημαίνει η πρόεδρος της Endeavor Greece. Το ίδιο κάνει και με την ακαδημαϊκή κοινότητα. «Ξέρετε η Ελλάδα, αναλογικά με τον πληθυσμό της, κατατάσσεται δεύτερη παγκοσμίως ως προς τον αριθμό ακαδημαϊκών που έχει “εξαγάγει” σε κορυφαία αμερικανικά πανεπιστήμια, ενώ σε απόλυτους αριθμούς, καταλαμβάνει την ένατη θέση με 149 ακαδημαϊκούς, με πρώτη την Ινδία, με 604».
«Η Ελλάδα είναι μια χώρα που εκτός από τις δυνατές της βιομηχανίες, τη ναυτιλία, και τον τουρισμό, έχει τώρα την ευκαιρία να αναβαθμίσει το αφήγημά της». Με αυτό το σκεπτικό ξεκίνησε η καμπάνια της Endeavor «Innovation Nation», η οποία μιλάει για μια Ελλάδα που ήταν πάντα πρωτοπόρος στην καινοτομία. Πιστεύει βαθιά πως η Ελλάδα μπαίνει σε μια καινούργια εποχή ανάπτυξης και η ευκαιρία μας είναι αυτή την τροχιά ανάπτυξης να την χαράξει μια νέα γενιά επιχειρηματιών, «η οποία μπορεί να καταφέρει πραγματικά θαύματα και πρέπει να έχει την υποστήριξη και την καθοδήγηση των επιχειρηματιών, της πολιτείας και της κοινωνίας».
Δεν έχει βέβαια ψευδαισθήσεις: «Η χώρα μας έχει πολύ δρόμο ακόμη να διανύσει. Είμαστε ακόμη στην αρχή. Υπάρχει όμως ένα momentum, μια ευκαιρία που πρέπει να αξιοποιήσουμε», υπογραμμίζει. «Βρισκόμαστε σε ένα σημείο όπου το αποτύπωμα του εγχώριου οικοσυστήματος καινοτομίας είναι ήδη εντυπωσιακό, αλλά οι δυνατότητές του είναι ακόμη μεγαλύτερες». Δεν έχουμε δει ακόμη ελληνικές startups να φτάνουν στο χρηματιστήριο, εκεί όπου συχνά κορυφώνεται η αναγνώριση της αξίας και της ωριμότητας μιας εταιρείας. «Δεν διαθέτουμε ακόμη επαρκή επενδυτικά κεφάλαια για το λεγόμενο growth stage, την πιο κρίσιμη φάση ανάπτυξης».
Τι χρειαζόμαστε λοιπόν; Η απάντηση έρχεται άμεση: «Χρειαζόμαστε περισσότερες ιστορίες. Πιο ισχυρές. Ιστορίες που να εμπνέουν, να παρακινούν, και να αποδεικνύουν τι είναι εφικτό όταν υπάρχει ταλέντο, πρόσβαση και στήριξη. Ως παγκόσμιος οργανισμός το έχουμε δει να συμβαίνει σε πολλά οικοσυστήματα», τονίζει. Συμπληρώνει όμως πως «χρειαζόμαστε και μια νέα κουλτούρα κοινωνικού κεφαλαίου, μια βαθύτερη συνείδηση ότι σε αυτή την προσπάθεια είμαστε όλοι μαζί». Αυτή την αποστολή έχει αναλάβει η Endeavor. Να βοηθήσει με μια πληθώρα ανθρώπων και εργαλείων τη νέα γενιά επιχειρηματιών να καταφέρουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερες επιτυχίες. «Παράλληλα, χτίζουμε έναν οργανισμό που να μπορεί σε μερικά χρόνια να είναι βιώσιμος και ανεξάρτητος οικονομικά για να μπορεί να επενδύει κι ο ίδιος στο οικοσύστημα της χώρας μας και να ενισχύσει ακόμη περισσότερο την οικονομία».
Χρειαζόμαστε περισσότερες ιστορίες. Πιο ισχυρές. Ιστορίες που να εμπνέουν, να παρακινούν, και να αποδεικνύουν τι είναι εφικτό όταν υπάρχει ταλέντο, πρόσβαση και στήριξη.
Μια κιβωτός
Μέλος της Διοικητικής Επιτροπής του Μουσείου Μπενάκη από το 2013, η Κωστάντζα Σμπώκου γνωρίζει καλά πως η ελληνική οικονομική κρίση επηρέασε και τον πολιτισμό. «Ηταν κρίσιμα τα πρώτα χρόνια γιατί το Μουσείο Μπενάκη μέσα στην κρίση αντιμετώπιζε σοβαρά οικονομικά προβλήματα και η επίλυσή τους ήταν ζωτικής σημασίας για το ίδρυμα».
«Το Μπενάκη δεν είναι ένα απλό μουσείο, είναι μια κιβωτός εμπιστοσύνης, ένα depository of trust και παράλληλα ένα ίδρυμα που συνοψίζει τον πολιτισμό μας από την αρχή του –παλαιολιθική εποχή– ώς τις μέρες μας –σύγχρονη τέχνη– χωρίς κανένα ιστορικό κενό. Ενα συνεχές νήμα που δεν έχει κοπεί», περιγράφει. «Ισως οι περισσότεροι δεν το έχουμε αντιληφθεί, όμως το Μπενάκη φυλάει μέσα του όλον τον πολιτισμό μας, προϊστορικά, αρχαία, κλασικά, ρωμαϊκά, ελληνιστικά, βυζαντινά, ιστορικά κειμήλια, επίσης έχε σημαντική ισλαμική τέχνη και παράλληλα έχει ανεκτίμητα αρχεία όπως το αρχιτεκτονικό, το φωτογραφικό το ιστορικό αρχείο, και το αρχείο παραστατικών τεχνών. Ο πλούτος του Μπενάκη κρύβει ακόμη εξαιρετικές και σπάνιες συλλογές, πλήρεις και αυθύπαρκτες που όμως ακόμη δεν εκτίθενται, όπως η Κινέζικη, η Προκολομβιανή και η Κορεάτικη και η Αφρικάνικη».
Αντοχή
«Το 2013, δεν μπορούσα να σκεφτώ μια Αθήνα, μια Ελλάδα, χωρίς το Μουσείο Μπενάκη. Ενα μουσείο που δεν θα μπορούσα να δείξω στα παιδιά μου που ήταν τότε 6 και 4 ετών αντίστοιχα», αναφέρει χαρακτηριστικά. Η Επιτροπή χρειάστηκε να πάρει δύσκολες αποφάσεις, όμως τα κατάφερε κυρίως με την υποστήριξη των ανθρώπων του μουσείου, των οποίων η αντοχή και η αγάπη για αυτό το ίδρυμα είναι ο σημαντικότερος πλούτος του, κατά την ίδια.
Σήμερα, το μουσείο απολαμβάνει μια νέα εποχή και πλέον μπορεί να ονειρεύεται το μέλλον με ένα σύγχρονο τρόπο και αισιοδοξία. Σχεδιάζει το νέο του πρόσωπο και ξεκινάει το δικό του καταπίστευμα για να εξασφαλίσει τη βιωσιμότητά του και στο μέλλον. «Το 2030 κλείνει έναν αιώνα λειτουργίας και είναι σήμερα ευθύνη μας να εξασφαλίσουμε τη βιωσιμότητά του για τα επόμενα 100 χρόνια».
Η συνάντηση
Βρεθήκαμε στο εργοτάξιο του Τhe Ilisian, τον νέο ολοκληρωμένο προορισμό στο κέντρο της Αθήνας που φιλοδοξεί να δώσει στο εμβληματικό κτίριο, το οποίο φιλοξένησε το Hilton για περισσότερο από μισό αιώνα, την ταυτότητά του για τις επόμενες δεκαετίες. Αφού μας εξήγησε τον ρόλο που έχει στο συγκεκριμένο project, στο κομμάτι του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού και του interior design, καθίσαμε τελικά να συζητήσουμε στο Ηοuse of NYNN, το private members’ club που ανοίγει τις πόρτες του σε λίγες εβδομάδες. Νομίζαμε ότι θα πίναμε απλώς τον πρώτο καφέ που βγήκε από τη μηχανή, αλλά ο executive chef του ΝΥΝΝ, Παναγιώτης Τζιουρτζιούμης, μας ετοίμασε ένα ωραιότατο σάντουιτς σε πολύσπορο ψωμί, με αβοκάντο, αυγό, ντοματίνια κονφί και πιπέρι εσπελέτ.
Μουσεία – ζωντανά σημεία αναφοράς
Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο ξεκίνησε επίσης μια νέα πορεία, εκτιμά η Κωστάντζα Σμπώκου που είναι μέλος του διοικητικού συμβουλίου. Ενα οραματικό έργο συντήρησης των υφιστάμενων κτιρίων και επέκτασης σε νέο κτίριο, σχεδιασμένο από τον διεθνούς φήμης βραβευμένο Βρετανό αρχιτέκτονα Ντέιβιντ Τσίπερφιλντ. Εχει έτσι την ευκαιρία να επανατοποθετηθεί απέναντι στον πλούτο του και να δημιουργήσει μια μουσειακή εμπειρία μοναδική στον κόσμο. Πρόκειται για μια συλλογική προσπάθεια, με το υπουργείο Πολιτισμού και τους ανθρώπους του μουσείου –τους αρχαιολόγους, τους επιμελητές και το προσωπικό του– να παίζουν τον καθοριστικό ρόλο.
Το μουσείο έχει επίσης μια μοναδική ευκαιρία να εκμεταλλευθεί το διάστημα ολοκλήρωσης του έργου αυτού κάνοντας πολιτιστική διπλωματία και δημιουργώντας ένα πολλαπλάσιο αποτύπωμα του πολιτισμού μας. Πιστεύει επίσης πως τα μουσεία μας, εκτός από αρχαιολογικοί χώροι, «θα ήταν μαγικό να γίνουν τόποι όπου συναντάμε τους φίλους μας, περνούν χρόνο τα παιδιά μας και αποτελούν ζωντανά σημεία αναφοράς στην καθημερινότητα όλων».
Πηγή: Η Καθημερινή
