Τι ακούσαμε και τι δεν ειπώθηκε στις σχολικές και μη αίθουσες της Καλαμάτας
Υπάρχουν μια σειρά από έρευνες των τελευταίων χρόνων, οι οποίες καταδεικνύουν ότι ένας μη ικανοποιητικός αριθμός μαθητών γνωρίζουν τα ιστορικά γεγονότα σχετικά με την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και του ελληνοϊταλικού πολέμου το 1940 .
Βεβαίως, για το συγκεκριμένο φαινόμενο, φταίνε μια σειρά από παράγοντες. Από τον τρόπο που διδάσκεται το μάθημα της ιστορίας στα σχολεία μέχρι τους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι μένουν πιστοί στον στείρο τρόπο διδασκαλίας που προτείνει το υπουργείο, βλέπουν την εκδήλωση αδιάφορα και προτιμούν να τελειώνουν μια ώρα γρηγορότερα, για να απολαύσουν τον καφέ τους ή το ποτό τους, μετά της απαραίτητης… ποικιλίας. Ίσως αυτό να συμβαίνει και γιατί η κυρίαρχη πολιτική προωθεί την άγνοια του παρελθόντος καθώς γνωρίζει ότι με αυτόν τον τρόπο υπονομεύει κάθε δυνατότητα δράσης στο παρόν. Άλλωστε σήμερα δεν πρέπει να μιλάμε και πολύ για εθνική υπερηφάνεια και ανεξαρτησία, τη στιγμή που υπάρχει η αλήθεια των μνημονίων, η οποία, λέει, απερίφραστα, ότι το παρόν και το μέλλον της χώρας μας ανήκει σε άλλους.
Το “Θ” παρακολούθησε χθες τέσσερις τέτοιες εκδηλώσεις που είχαν οργανωθεί σε δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια της Καλαμάτας. Από αυτά που διαπιστώσαμε, μόνο στο ένα η γιορτή ήταν “ψεκάστε- σκουπίστε- τελειώσαμε”. Στα υπόλοιπα, οι εκπαιδευτικοί, μέσω ποιημάτων, τραγουδιών και θεατρικών σκετς, κατάφεραν να αποκτήσουν την προσοχή των παιδιών και ιδιαίτερο ενδιαφέρον τους για τον ηρωισμό των Ελλήνων στρατιωτών στο αλβανικό μέτωπο. Μάλιστα, δεν κρύφτηκαν πίσω από… εγκυκλίους και μίλησαν στα παιδιά για τον αγώνα των συμπατριωτών μας εναντίον του φασισμού και του ναζισμού.
24ο Δημοτικό Σχολείο Καλαμάτας
«Τρεις ναζί στην κόλαση μαζί»
Την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου γιόρτασαν χθες οι μαθητές και μαθήτριες του 24ου Δημοτικού Σχολείου Καλαμάτας. Στη γιορτή ξεχώρισε το θεατρικό έργο που είχαν ετοιμάσει τα παιδιά της Γ΄ Τάξης «Τρεις ναζί στην κόλαση μαζί», με την επιμέλεια των εκπαιδευτικών Δήμητρας Παυλή και Χριστίνας Χρυσικού, το οποίο και σκόρπισε άφθονο γέλιο.
Νωρίτερα, οι μαθητές της Δ΄ Τάξης, υπό την καθοδήγηση των εκπαιδευτικών Χριστίνας Τριανταφυλλοπούλου και Αφροδίτης Ψιλογιαννοπούλου, αφηγήθηκαν στους παρευρισκόμενους μαθητές και γονείς το χρονικό του ’40. Η γιορτή διανθίστηκε ακόμη με τραγούδια από τη χορωδία του σχολείου.
Γυμνάσιο Παραλίας
Στη συνέχεια παρακολουθήσαμε την εκδήλωση στο Γυμνάσιο Παραλίας, η οποία ήταν αφιερωμένη στη συμβολή των γυναικών στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και η πολύπλευρη συμμετοχή τους στην Εθνική Αντίσταση.
Από τους μαθητές της Γ’ τάξης έγινε αναφορά στην Ηρώ Κωνσταντοπούλου, στη Λέλα Καραγιάννη, στην Ηλέκτρα Αποστόλου. Συμμετείχαν οι μαθήτριες: Πηνελόπη Παπαγιαννοπούλου, Μαρία Παρθένιου, Ευτυχία Δάλλα, Αγγελική Κολόζη, Κωνσταντίνα Βαβαρούτσου και Ιωάννα Καψαμπέλη. Εκεί έγινε φανερή η προσφορά τους στον αγώνα για την ανεξαρτησία της χώρας και στους βασανισμούς που υπέστησαν από εκπροσώπους του φασισμού και του ναζισμού.
Επίσης, έγινε αναφορά στη Σοφία Βέμπο από τη μαθήτρια Νικολίνα Κυριοπούλου και στην Πηνελόπη Δέλτα από την Γεωργία Μουτζούρη. Το ποίημα του Γιάννη Ρλίτσου “Ειρήνη” απήγγειλαν οι μαθήτριες Πηνελόπη Παπαγιαννοπούλου και Μαρία Παρθένιου.
Τέλος, υπήρξε αναφορά – αφιέρωμα στο εθνικό μας σύμβολο από την Ευτυχία Δάλλα και την Κωνσταντίνα Βαβαρούτσου, ενώ, το χρονικό τη 28ης Οκτωβρίου διάβασαν οι Αγγελική Κολόζη και η Ιωάννα Καψαμπέλη. Η όλη ατμόσφαιρα έδειχνε ότι τα παιδιά συμμετείχαν πραγματικά στην εκδήλωση.
4ο Λύκειο Καλαμάτας
Εκεί τα πράγματα ήταν πιο ξεκάθαρα. Μεγαλύτερα παιδιά, μεγαλύτερες και οι απαιτήσεις για την ιστορική αλήθεια. Προσπάθεια να αποκαλυφθεί το αληθινό της πρόσωπο, πέρα από τα στερεότυπα μιας σχολικής εκδήλωσης, κι ενός ‘μνημόσυνου’ υπέρ κάποιων γενναίων. Έστω και ακροθιγώς αποκαλύφθηκε το αληθινό πρόσωπο της ιστορίας. Μέσα από μια σειρά εκδηλώσεων, στο Πνευματικό Κέντρο, τα παιδιά αλλά και οι καθηγητές που είχαν την επίβλεψη, έδειξαν το… δράκο, απεκατέστησαν την αλήθεια. Μίλησαν και για το σημερινό μήνυμα της επετείου.
Τι δεν ειπώθηκε
Βέβαια, εκτός από το “εθνικό αφήγημα του ’40”, η ιστορία δεν σταμάτησε εκεί. Υπήρξε και η Εθνική Αντίσταση με πρωτεργάτες το ΕΑΜ – ΕΛΑΣ – ΕΠΟΝ. Από τον αγώνα για την ανεξαρτησία απουσίασαν οι περισσότεροι πολιτικοί, οι οποίοι βρίσκονταν στη σιγουριά της Αιγύπτου, ενώ δεν έλειψαν και αυτοί που στελέχωσαν τις τρεις «ελληνικές» κατοχικές κυβερνήσεις χτυπώντας, μαζί με τους κατακτητές, τους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, φορώντας ακόμη και την αποκρουστική κουκούλα του προδότη.
Δεν μίλησαν για τον τότε πρωθυπουργό Ι. Μεταξά, ο οποίος με τις ευλογίες του βασιλέα Γεωργίου του Β’ διατηρούσε ένα διδακτορικό καθεστώς, αυτό της “4ης Αυγούστου” που ήταν συγγενές με τον ιταλικό φασισμό. Πάντως το “Οχι” το είπε. Αυτό είναι ένα ιστορικό δεδομένο που έχει καταγραφεί ως θετικό του στοιχείο, άσχετα αν δεν είχε άλλη πολιτική επιλογή, αφού στην περίπτωση αυτή θα είχαμε το διαμελισμό και την υποτέλεια της χώρας.
Όμως όπως είπε πριν 20 χρόνια ο ακαδημαϊκός Αριστόβουλος Ι. Μάνεσης σε λόγο του στην Ακαδημία Αθηνών, “εξαίροντας και τιμώντας το ‘Οχι’ της 28ης Οκτωβρίου 1940, αυτής της Μεγάλης Ημέρας του σύγχρονου Ελληνισμού, δεν θα πρέπει να αγνοήσουμε ένα γενικότερο μήνυμα που εκπέμπει. Πρόκειται για η διαλεκτική σημασία της άρνησης υποταγής, ως κοινωνικής πολιτικής και ηθικής συμπεριφοράς στον καθ΄ ημέραν βίο.
Πράγματι, στην καθημερινή ζωή λειτουργεί και παίζει σημαντικό ρόλο μία δυναμική των μικρών ‘όχι’. Έστω κι αν δεν περιβάλλονται με φωτοστέφανο δόξας, είναι πάντως μικρές αρνήσεις που λειτουργούν και αυτές θετικά, αλλά με ηπιότερες μορφές: ως αμφιβολία (η οποία είναι η αξιοπρέπεια του στοχασμού), ως κριτική, ως διαφωνία, ως αντίρρηση, ως διαμαρτυρία, ως αμφισβήτηση.
Τα μικρά, τα καθημερινά ‘οχι’ διαβρώνουν τις εξουσιαστικές σχέσεις και τις κατεστημένες συμβατικότητες και αναταράσσουν τις τελματωμένες νοοτροπίες των στενών οριζόντω. Έτσι συμβάλλουν και αυτά στην υπέρβαση του παρόντος, δηλαδή στην ιστορική εξέλιξη, με προοπτική τη βαθμιαία απελευθέρωση και καταξίωση της ανθρώπινης προσωπικότητας. Η Άρνηση, είτε ατομική είτε συλλογική, έναντι οποιουδήποτε – μικρού ή μεγάλου αυταρχισμού και ολοκληρωτισμού συμβάλλει στην Ελευθερία του Ανθρώπου και επιβεβαιώνει την αξία του, αλλά και την ευθύνη του, ως υποκειμένου της Ιστορίας”.
Του Αντώνη Πετρόγιαννη
* Ο τίτλος του ρεπορτάζ είναι δάνειο από άρθρο του Χρ. Κάτσικα
Η επέτειος του «ΟΧΙ» στην εποχή του «ναι»
