ΕΞΑΝΤΛΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΑΝΤΟΧΕΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ
Στο θρυλικό μυθιστόρημα του σικελού αριστοκράτη και συγγραφέα Τζιουζέπε Τομάζι ντι Λαμπεντούζα, “Ο Γατόπαρδος”, υπάρχει μια φράση κλειδί στο κείμενο: «Εάν θέλουμε να παραμείνουν όλα ως έχουν, πρέπει όλα να αλλάξουν». Δεκαετίες αργότερα, ο Νίκος Παπάζογλου, σ’ ένα στίχο του υποστηρίζει: «όλα τριγύρω αλλάζουνε κι όλα τα ίδια μένουν».
Κάπως έτσι μοιάζουν να είναι τα πράγματα και στην Ελλάδα, όντας για 6ο χρόνο στα Μνημόνια. Αν έκανε κάποιος τις προηγούμενες ημέρες μια βόλτα στα υποκαταστήματα των τραπεζών της Καλαμάτας, θα έβλεπε ατέλειωτες ουρές και κουρασμένα βλέμματα.
Τις επόμενες ημέρες, μαζί με τους φόρους έρχονται και οι απεργίες, οι οποίες είχαν περιοριστεί αισθητά στη διάρκεια της πρώτης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ. Διστακτικά, αλλά επιστρέφουν: απεργίες, στάσεις εργασίας, συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας. Μαζί με φόρους, αυξήσεις, επιβαρύνσεις, περικοπές.
Ήρθε η ώρα να πληρωθεί ο λογαριασμός του μνημονίου και όσο η κυβέρνηση προσπαθεί να νερώσει τη συμφωνία που υπέγραψε, αναζητώντας τα ισοδύναμα των ισοδυνάμων, τόσο περιπλέκεται και επιδεινώνεται η οικονομική κατάσταση. Τα όποια κυβερνητικά προστατευτικά φίλτρα τελείωσαν, και τα μόνα που αυξάνονται είναι οι φόροι και η δυσφορία.
Η ελληνική οικονομία, μόνιμα ασθμαίνουσα, υποβλήθηκε, τα τελευταία χρόνια, σε μια άγρια πολιτική εσωτερικής υποτίμησης, με περικοπές σε μισθούς και συντάξεις, εκτεταμένες μειώσεις στο κοινωνικό κράτος, σκληρή φορολογική επιβάρυνση και τελικά μείωση της κατανάλωσης. Το γενικό αποτέλεσμα ήταν η επί πέντε χρόνια καθίζηση του ΑΕΠ, ενώ η ανάπτυξη παραμένει συνεχώς ζητούμενο.
Για όλα τα παραπάνω, τον κώδωνα του κινδύνου κρούει το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής (ΓΠΒ) προς την κυβέρνηση, προειδοποιώντας ότι οι φορολογούμενοι δεν μπορούν να πληρώσουν άλλους φόρους και μοιραία η επιβολή νέων φόρων μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της φοροδιαφυγής. Παράλληλα, μέσω της τριμηνιαίας έκθεσής του, το Γραφείο υποστηρίζει ότι η οικονομία μπορεί να διολισθήσει σε βαθύτερη ύφεση.
Πάντως, σημειώνει πως η συμφωνία για το τρίτο μνημόνιο είναι καλύτερη από την παράταση της εκκρεμότητας ή την άτακτη χρεοκοπία, ενώ υποστηρίζει ότι οι συζητήσεις για αλλαγές στο μείγμα του μνημονίου και η στάση της αντιπολίτευσης τροφοδοτούν την αβεβαιότητα που συνεχίζει να πλήττει την οικονομία.
Ασφυξία
Οι οικονομολόγοι του Γραφείου αναφέρουν στην έκθεσή τους ότι «εξαντλείται πλέον η φοροδοτική ικανότητα των συνεπών πολιτών, ενώ οι αυξήσεις των φορολογικών συντελεστών και ενδεχομένως νέοι φόροι μπορεί να ενισχύσουν τη φοροδιαφυγή».
Έτσι, σημειώνουν ότι «η συνεχής αύξηση φόρων, ιδίως μέσα σε περιβάλλον οικονομικής ασφυξίας, δεν μπορεί να είναι αποτελεσματική. Ενισχύει την ύφεση και ακυρώνει πολλά επενδυτικά σχέδια», ενώ προβλέπεται ότι «η απότομη άνοδος των ληξιπρόθεσμων οφειλών των φορολογουμένων είναι κακός οιωνός για το επόμενο διάστημα, καθώς οι υποχρεώσεις των πολιτών προς την εφορία αυξάνονται».
Παράλληλα, το Γραφείο Προϋπολογισμού υποστηρίζει πως «συνολικά η, έστω μετρίως, θετική πορεία που καταγράφηκε το 2014 και τα δύο πρώτα τρίμηνα του 2015 έχει αναστραφεί». Σπεύδουν όμως να επισημάνουν, ότι είναι «υπαρκτός ο κίνδυνος η χώρα να διολισθήσει σε βαθύτερη ύφεση ή και σε μία μακροχρόνια στασιμότητα». Πάντως, εκτιμούν ότι ο κίνδυνος αυτός μπορεί να αποτραπεί υπό όρους και η Ελλάδα να επιστρέψει εντέλει στην ανάπτυξη το 2017.
«Ο σπουδαιότερος όρος για ταχύτερη ανάκαμψη και, κυρίως, για να είναι αυτή σε διατηρήσιμη βάση, είναι να εξαλειφθεί η αβεβαιότητα τόσο ως προς τη γενική κατεύθυνση της οικονομικής πολιτικής, όσο και ως προς τη διαχείριση θεμάτων (όπως μεταρρυθμίσεις, αποκρατικοποιήσεις κ.ά.)». Μάλιστα, το Γραφείο Προϋπολογισμού εκτιμά ότι αυτό μπορεί να επιτευχθεί «αν ακολουθηθεί ο οδικός χάρτης του νέου μνημονίου».
Αβεβαιότητα
Μάλιστα, οι οικονομολόγοι του Γραφείου Προϋπολογισμού υποστηρίζουν ότι «η συμφωνία για το τρίτο μνημόνιο, παρά τις πολιτικές δυσκολίες, ήταν και παραμένει προτιμότερη από την παράταση της εκκρεμότητας ή από μια ενδεχόμενη άτακτη χρεοκοπία».
Όμως, το μεγαλύτερο πρόβλημα που υπάρχει αυτή τη στιγμή είναι η αβεβαιότητα γύρω από την Ελλάδα. Η αβεβαιότητα αυτή τροφοδοτείται, κατά το Γραφείο Προϋπολογισμού, από τη «συνεχή αναζήτηση ισοδυνάμων για να γίνουν τροποποιήσεις (που μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να έχουν νόημα, αλλά τροφοδοτούν την αβεβαιότητα), τις ασάφειες σε φορολογικά ζητήματα (φορολόγηση μισθώματος ακινήτων, ΦΠΑ στην εκπαίδευση, ΕΝΦΙΑ), τους ανασχεδιασμούς στο ασφαλιστικό κ.ά.».
Επιμέλεια: Αντώνης Πετρόγιαννης
Παράξενη χειμώνας μπαίνει, παράξενη εποχή
