Ένα περιαστικό αγρόκτημα στην Καλαμάτα που επιμένει σε μιαν άλλη ηθική

ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΦΟΙΦΑ 
-«Οι σπόροι ανήκουν σε όλους και κανείς δεν έχει δικαίωμα, για όποιον λόγο και να επικαλείται, να τους καταστήσει αντικείμενα ελέγχου και εξουσίας σε βάρος της ανθρώπινης κοινωνίας» 
Πριν από πολλά πολλά χρόνια, στα τέλη του 18ου αιώνα, υπήρχε στην Καλαμάτα μια μεγάλη αγροτική έκταση που λεγόταν Γεωργικός Σταθμός. Εκεί πήγαιναν αγρότες και άλλοι ενδιαφερόμενοι, προκειμένου να ενημερωθούν πάνω στις νέες τότε καλλιέργειες και στα νέα σπορόφυτα, όπως επίσης για να προμηθευτούν σπόρους για τη νέα τους παραγωγή.
Επιπλέον, μια τεράστια περιοχή, περίπου 100 και στρέμματα, καλλιεργούνταν συνεχόμενα από τους ντόπιους αγρότες για την τροφοδοσία, όχι μόνο της Καλαμάτας, αλλά και για εξαγωγές μέσω του τότε ανεπτυγμένου εμπορικού λιμανιού της πόλης.
Επιπλέον, σε εκείνο το μέρος γινόταν και κάτι άλλο: υπήρχαν αποθήκες με σπόρους από διάφορες ποικιλίες, που συλλέγονταν από τους ίδιους τους αγρότες και διατίθεντο για τις νέες καλλιέργειες. Με άλλα λόγια, υπήρχε μια διαδικασία αυτάρκειας πάνω στην αγροτική παραγωγή, καθώς αυτό συνόδευε την ίδια την κοινωνία.
Βέβαια, τότε ήταν μια εποχή που δεν υπήρχε ο τρόμος του ελέγχου πάνω στη διατροφή, που υπάρχει σήμερα. Δεν υπήρχαν λαχανικά και φρούτα με ταμπέλες που να γράφουν πάνω «απαγορεύεται η φύτευση». Δεν υπήρχαν νέες συμφωνίες «ελεύθερου εμπορίου» που βασίζονται στα δικαιώματα και την προσωποποίηση των εταιρειών, με στόχο τον πλήρη έλεγχο της διατροφής. Δεν προωθείτο η Βιομηχανική Γεωργία, οι γενετικά τροποποιημένοι σπόροι, αλλά και η «βιώσιμη ενταντικοποίηση» ως λύση για την κλιματική κρίση και την πείνα. Αλλά το κυριότερο, δεν είχε ξεκινήσει να υφαίνει τα νήματά της η νέα «κοινωνία του θεάματος», που πολτοποιεί συνειδήσεις, πολιτικές στο βωμό της εικόνας και του κέρδους, απενεχοποιεί το ψέμα και το μιμητισμό, ενώ καθιστά ευάλωτο κάθε τι αυθεντικό και αληθινό.
Στην πορεία των χρόνων η περιοχή άλλαξε, οι δομές άλλαξαν, η οριζόντια ανάπτυξη (ελεγχόμενη άραγε από ποιόν;) προτάθηκε σαν την υπέρτατη λύση για όλα, αλλά η κρίση ανέδειξε τις προθέσεις μιας νεότερης γενιάς που πασχίζει να ζήσει με αξιοπρέπεια, αυτάρκεια και όρεξη για μια ζωή φυσική και εναρμονισμένη με τη φυσική ροή των πραγμάτων.
Έτσι πλέον σε μέρος της έκτασης του πρώην Γεωργικού Σταθμού επιβιώνει, σε πείσμα των καιρών και με την επιμονή και το μεράκι της οικογένειας Φοίφα, ένα μικρό οικοσύστημα, ένα αγρόκτημα με πορτοκαλιές, μανταρινιές, ελιές, λεμονιές, πεύκα, καζουαρίνες, σέγκοιες, ακακίες, λεύκες, πλατάνους, πεύκα, βότανα και άγρια χόρτα, με λαχανόκηπο από παραδοσιακές ποικιλίες, με βοτανόκηπο με θεραπευτικά βότανα και άνθη, και με θεματικές γωνιές φυσικής κομποστοποίησης.
Επιπλέον, κάπου στην άκρη μαρτυρούν την παλιά τους ζωή, τα ερείπια ενός μικρού κεραμοποιείου που λειτουργούσε με υδροκίνηση.
Στο αγρόκτημα αυτό λειτουργεί και μια τράπεζα σπόρων από παραδοσιακές ποικιλίες της περιοχής και όχι μόνο. Όσοι ενδιαφέρονται για την παραδοσιακή και φυσική καλλιέργεια και επιθυμούν να γίνουν και αυτοί “σποροφύλακες” της βιοποικιλότητάς μας, μπορούν να επισκεφτούν το αγρόκτημα και να προμηθευτούν δωρεάν μια μικρής ποσότητας ποικιλία σπόρων της περιοχής, να τους καλλιεργήσουν με αγάπη στον κήπο τους και να επιστρέψουν λίγο σπόρο πίσω.
Στο αγρόκτημα οι άνθρωποι που καθημερινά δουλεύουν σε αυτό, πιστεύουν ότι οι σπόροι από τη φύση, περιέχουν πληροφορίες για εμάς, για την ιστορία μας, για την πορεία μας στο χρόνο και το μέλλον μας, τόσο σημαντικές και απαραίτητες για τη φυσιολογική εξέλιξη και επιβίωσή μας σε αυτόν τον πλανήτη, γι’ αυτό και χρειάζεται και πρέπει να διακινούνται ελεύθερα.
Οι σπόροι ανήκουν σε όλους και κανείς δεν έχει δικαίωμα, για όποιον λόγο και να επικαλείται, να τους καταστήσει αντικείμενα ελέγχου και εξουσίας σε βάρος της ανθρώπινης κοινωνίας.
 

«Σχολείο Φυσικής Εκπαίδευσης»
Σε αυτό, λοιπόν, το μέρος γίνεται η προσπάθεια δημιουργίας ενός «Σχολείου Φυσικής Εκπαίδευσης»! Τι σημαίνει αυτό; Δεν ξέρω αν είναι νεολογισμός, αλλά σίγουρα δηλώνει μια καινούρια ανάγκη επανεκμάθησης, επαναβίωσης της φυσικής κατάστασης του ανθρώπου ως ένας νοήμων ενεργός οργανισμός, σε πλήρη αλληλεξάρτηση με το φυσικό του περιβάλλον και, ως εκ τούτου, ένα με τη φύση γύρω του.
Απαραίτητο στοιχείο αυτής της διαδικασίας είναι η μείωση του οικολογικού αποτυπώματος του καθενός-καθεμίας από εμάς, το οποίο και συναρτάται με το επίπεδο αυτάρκειας -δημιουργικότητας που μπορούμε να κατακτήσουμε μέσα στην καθημερινότητά μας.
Έτσι προσπαθούμε να οικοδομήσουμε μια λογική περιβαλλοντικής αυτάρκειας στην καθημερινότητά μας, αλλά και ταυτόχρονα μια συλλογική περιβαλλοντική ηθική, όπου πολιτισμός και γεωργία είναι ένα και το αυτό.
Για όλους τους παραπάνω λόγους το Αγρόκτημα είναι επισκέψιμο για κάθε ενδιαφερόμενο και οργανώνει εκπαιδευτικά προγράμματα για σχολεία, συλλογικούς φορείς, άτυπες ομάδες
Μέσα από το ενιαίο εκπαιδευτικό πρόγραμμα του αγροκτήματος «Γνωρίζω την φύση, γνωρίζω την τροφή μου, γνωρίζω το σώμα μου, γνωρίζω τον εαυτό μου», οι μαθητές, οι εκπαιδευτικοί μπορούν να ενημερωθούν για ζωτικά θέματα όπως:
•η αειφορία στην καλλιέργεια και τον πολιτισμό της καλλιέργειας
•η (αυτο)διαχείριση της τροφής μας (τράπεζα σπόρων, ο κύκλος του σπόρου- ο κύκλος της ζωής, δημιουργώ το δικό μου κήπο)
•η σχέση των παιδιών και των ενηλίκων με το σώμα τους και το αποτύπωμά τους μέσα σε ένα φυσικό περιβάλλον και ο πειραματισμός τους μέσω των αισθήσεων
•η επανάχρηση των «άχρηστων» υλικών μέσα από τη δημιουργία χρηστικών και εικαστικών κατασκευών
•η εκμάθηση τεχνικών μείωσης του περιβαλλοντικού μας αποτυπώματος, μέσω δημιουργικής ανακύκλωσης αλλά και μέσω της οικιακής αλλά και της συνοικιακής κομποστοποίησης.
Η παραπάνω προσπάθεια, η οποία και είναι τελείως αυτοχρηματοδοτούμενη, βασίζεται στη συνέργεια των φίλων σποροφυλάκων, αλλά και εθελοντών που έχουν πιστέψει στο εγχείρημα και έχει την υποστήριξη στο επιστημονικό κομμάτι του τοπικού παραρτήματος του Ελληνικού Αγροτικού Ινστιτούτου ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ.
Επιπλέον, εκπαιδευτικοί Α/θμιας και Β/θμιας τόσο μεμονωμένα, όσο και μέσα από το δίκτυο της ΠΕΕΚΠΕ Πελοποννήσου (Πανελλήνια Ένωση Εκπαιδευτικών Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης) από όλη την Ελλάδα έχουν συνεργαστεί με το αγρόκτημα τόσο στα δικά τους project όσο και σε νέα που θέλουν να εισάγουν στα σχολεία τους, με κυριότερο έργο τη σταδιακή ανάπτυξη σχολικών κήπων σε ολόκληρη τη Μεσσηνία.
Το δίκτυο των σχολικών κήπων είναι μια καινοτόμος πρωτοβουλία της ΠΕΕΚΠΕ Πελοποννήσου, όπου το Αγρόκτημα παρέχει τεχνογνωσία και δωρεάν παραδοσιακούς σπόρους στους μελλοντικούς μας σποροφύλακες.
Τέλος, μέσα από την εμπειρία της ζωής και εργασίας στο Αγρόκτημα, έχει δημιουργηθεί το σχέδιο, αλλά και η ομάδα RE:THINK, μια εκπαιδευτική και επιστημονική ομάδα εργασίας με στόχο την εκπαίδευση στην αυτοδιαχείριση των απορριμμάτων μας μέσα από τη δημιουργική επανάχρηση, την ανακύκλωση και την φυσική κομποστοποίηση και με κυριότερο επίτευγμά της την δημιουργία και σταδιακή ανάπτυξη του πρώτου διαχειριζόμενου από τους πολίτες δικτύου Συνοικιακής Κομποστοποίησης στην Ελλάδα, σε συνεργασία με το Δήμο Καλαμάτας.
Με άλλα λόγια, στην Καλαμάτα αυτήν τη στιγμή δημιουργείται ένα διαφορετικό success story, ένα καινοτόμο εκπαιδευτικά και κοινωνικά εγχείρημα, ένα πρότυπο «σχολείο στη φύση», ένα κοινό σημείο αναφοράς για όλη την εκπαιδευτική κοινότητα, που μέσα στη δίνη της ηθικής (και έπειτα πολιτικο-οικονομικής) κρίσης που βιώνουμε, δίνει το «παρών», συνεχίζει με ελαχιστότατη οικονομική στήριξη να διαμορφώνει συνειδήσεις και βάζει το λιθαράκι στη γέννηση ενός άλλου κόσμου, όπου πολιτισμός και η γεωργία νοούνται ως σύνολο.
Με γνώση και σεβασμό του παρελθόντος προσπαθούμε να αναπτύξουμε τον «πολιτισμό της καλλιέργειας».
Στο Αγρόκτημα Φυσικής Καλλιέργειας Φοίφα ένας άλλος κόσμος γεννιέται και διεκδικεί το δικαίωμά του στη ζωή και στη δημιουργία.
Με γνώση και σεβασμό του παρελθόντος προσπαθούμε να αναπτύξουμε «τον πολιτισμό της καλλιέργειας»
 
 
Αγρόκτημα Φυσικής Καλλιέργειας Φοίφα
Ηρώων Πολυτεχνείου, Νέα Είσοδος, Καλαμάτα Τ.Κ 24100
Επικοινωνία: 2721022505, 6972755079
f.b Αγρόκτημα Φυσικής και Παραδοσιακής Καλλιέργειας Φοίφα