Το ορεινό καταφύγιο Ταϋγέτου, γνωστό και ως τουριστικός ξενώνας, τουριστικό καταφύγιο, τουριστικό περίπτερο, ξενώνας ο «Ταΰγετος» ή απλά τουριστικό, είναι κτισμένο σε ένα γήπεδο 6.772,79 τ.μ. στη θέση Σουμπρόλακκα της Αλαγονίας.
Αλαγονία ονομάζεται η ορεινή και άγονη περιοχή της δυτικής σειράς του Ταϋγέτου, στα όρια των Νομών Μεσσηνίας-Λακωνίας και περιλαμβάνει τους οικισμούς: Αλαγονία (Σίτσοβα), Πηγές (Μικρή Αναστάσοβα), Αρτεμισία (Τσερνίτσα), Λαδά, Καρβέλι και Νέδουσα (Μεγάλη Αναστάσοβα).
Η τοποθεσία στην οποία βρίσκεται ο τουριστικός ξενώνας «είναι εξόχως μαγευτική επί της εθνικής οδού Καλαμάτας-Σπάρτης, όστις το μέγιστο θέλει εξυπηρετήση την τουριστικήν κίνησιν θερινήν τε και χειμερινήν».
Η προετοιμασία της ανέγερσης
Το 1960, η Νομαρχία Μεσσηνίας στο πλαίσιο του κυβερνητικού προγράμματος για την τουριστική ανάπτυξη του νομού, έπειτα από εισήγηση του τότε νομάρχη Χρήστου Κιτσίδη, αποφάσισε την ανέγερση του «Ορεινού Καταφυγίου Ταϋγέτου». Την εκπόνηση της σχετικής τεχνικής μελέτης ανέλαβε ο Κωνσταντίνος Κουτουμάνος, πολιτικός μηχανικός του υπουργείου Εσωτερικών.
Την εκτέλεση του έργου ανέλαβε, κατόπιν διαταγής της Νομαρχίας, η Κοινότητα Αλαγονίας (παρά τις επιφυλάξεις της) με τη σύναψη δανείου από το Δημόσιο (Λογαριασμός Δημοσίων Επενδύσεων-Μεγαλύτερα Κοινωφελή Έργα). Η σύμβαση του δανείου, 820.000 δρχ., υπογράφτηκε στις 26 Απριλίου 1961 με συμβαλλόμενα μέλη, αφενός, τον Πολ. Σφήκα, διευθυντή της Νομαρχίας Μεσσηνίας, για το Δημόσιο και, αφετέρου, τον Ηλία Μαστρογιαννόπουλο, πρόεδρο της Κοινότητας Αλαγονίας, ως εκπρόσωπό της.
Το χρονικό της ανέγερσης
Το 1961, μετά την υπογραφή της δανειακής σύμβασης, σε μειοδοτική δημοπρασία, εργολάβος της κατασκευής των εργασιών αναδείχθηκε ο Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος και άρχισαν οι εργασίες της κατασκευής του. Τον Ιούλιο του ιδίου χρόνου για την επίβλεψη των εργασιών ορίσθηκε από την ΤΥΔΚ Μεσσηνίας ο μηχανικός Βασίλειος Πρωτοπαπαδάκης.
Το 1962 ολοκληρώθηκαν οι διαδικασίες της αγοράς δασικής έκτασης για την ανέγερση του καταφυγίου έναντι του ποσού των 1.980 δραχμών. Τη χρονιά αυτή, λόγω του ότι ο εργολάβος δεν ήταν συνεπής στις υποχρεώσεις του, κηρύχτηκε έκπτωτος. Προκειμένου να συνεχισθούν οι εργασίες της ανέγερσης, το Κοινοτικό Συμβούλιο Αλαγονίας, με τη σύμφωνη γνώμη της Νομαρχίας Μεσσηνίας, ανέθεσε τη συνέχιση των εργασιών, χωρίς μειοδοτική δημοπρασία, απευθείας στον εργολάβο δημοσίων έργων Αναστάσιο Ζάγουρα.
Το 1964, κι αφού οι οικοδομικές εργασίες είχαν προχωρήσει, το Κοινοτικό Συμβούλιο Αλαγονίας ενέκρινε σχετική μελέτη που είχε συνταχθεί από τον Π. Ηλιόπουλο, μηχανολόγο Υ.Δ.Κ.Ε του υπουργείου Εσωτερικών, προϋπολογισμού 195.000 δρχ., για το έργο «Εγκατάστασης κεντρικής θερμάνσεως και διανομής θερμού ύδατος Ορεινού Καταφυγίου Ταϋγέτου».
Για την εκτέλεση του έργου, έπειτα από μειοδοτική δημοπρασία, εργολάβος αναδείχτηκε ο Δημήτριος Ντούρος, μηχανολόγος ηλεκτρολόγος του ΕΜΠ.
Την ίδια χρονιά εγκρίθηκε και η μελέτη που συντάχτηκε από τον Γρηγόριο Τζούλα, υπομηχανικό της ΤΥΔΚ Μεσσηνίας, για το έργο «Ηλεκτρικής εγκαταστάσεως Ορεινού Καταφυγίου Ταϋγέτου», προϋπολογισμού 195.000 δρχ. Για την εκτέλεση του έργου, ύστερα από μειοδοτική δημοπρασία, εργολάβοι αναδείχτηκαν οι Αφοί Σταύρου Σωφρονά.
Το 1965, το Κοινοτικό Συμβούλιο Αλαγονίας, λόγω της οικονομικής δυσχέρειας της Κοινότητας, ζήτησε εγγράφως τη συνδρομή των αρμόδιων φορέων (υπουργείο Εσωτερικών, υπουργείο Οικονομικών, Κεντρική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων) για την αναστολή της είσπραξης τοκοχρεωλυτικών δόσεων των δανείων του προγράμματος «Μεγαλυτέρων Έργων». Το αίτημά τους ενισχύουν με την υπενθύμιση ότι η Κοινότητα Αλαγονίας ανέλαβε την εκτέλεση του έργου παρά τη θέληση του Κοινοτικού Συμβουλίου, έπειτα από αφόρητη πίεση της Νομαρχίας και, μάλιστα, υπό την προϋπόθεση ότι «η βεβαίωσις του συναφθησομένου δανείου θα ελάμβανεν χώραν μετά την αποπεράτωσιν του έργου, οπότε διά της εκμισθώσεως αυτού θα ήτο δυνατή η κάλυψις των τοκοχρεωλυσίων, καθ’ όσον η Κοινότης δεν είχεν –ούτε έχει– την δυνατότητα ν’ αντιμετωπίση ταύτα εξ ιδίων πόρων».
Τον Ιούλιο του 1970, και αφού εν τω μεταξύ το Τουριστικό παρά τις δυσκολίες είχε κατασκευασθεί, ο νομάρχης Μεσσηνίας, Χρ. Καμπαδέλλης, αναγνωρίζοντας τις οικονομικές δυσκολίες της Κοινότητας Αλαγονίας και την αναγκαιότητα για την άμεση εκμετάλλευσή του, ζήτησε οικονομική ενίσχυση 300.000 δρχ. από τη Γραμματεία Τουρισμού για την επίπλωσή του.
H μίσθωση
Το 1970, η Κοινότητα Αλαγονίας αποφάσισε να μισθώσει το νεόδμητο Τουριστικό Καταφύγιο. Κατά τη συνεδρίαση της 9ης Αυγούστου ο πρόεδρος της Κοινότητας Κωνσταντίνος, Αριστ. Σπύρης, αναφέρει: «H δαπάνη ανεγέρσεως του κτηρίου και των ηλεκτρομηχανολογικών εργασιών του Τουριστικού Ξενώνος μέχρι σήμερον ανέρχεται εις δραχμάς 2.828.166. Εάν το κτήριον παραμείνη ανεκμετάλλευτον και άνευ φύλακος, θα υποστή νέας φθοράς εκ του χρόνου και διαφόρων επεμβάσεων. Όθεν, επιτακτικώς προβάλλεται η ανάγκη της αμέσου εκμεταλλεύσεως του κτηρίου προς αποφυγήν των φθορών και οικονομικής ζημίας της Κοινότητος… Η απ’ ευθείας υπό της Κοινότητος εκμετάλλευσις του Τουριστικού Ξενώνος εμφανίζει πλείστας δυσχερείας. Δεν είναι ευχερές εις την Κοινότητα ούτε το κατάλληλον πρόσωπον να εξεύρη, ούτε την προσήκουσαν επίβλεψιν να ασκή δοθέντος ότι ο Ξενών ευρίσκεται εις απόστασιν μείζονα των 20 χιλιομέτρων από την Κοινότητα. Εξάλλου ο ΕΟΤ δεν χορηγεί αδείας λειτουργίας των ξενώνων υπό τύπον ξενοδοχείων εις Δήμους και Κοινότητας…».
Στις 18 Οκτωβρίου 1970, έπειτα από πλειοδοτική δημοπρασία, η μίσθωση κατακυρώθηκε στον Περικλή Νικολ. Πάλλη, εργολάβο, κάτοικο Αθηνών, με ετήσιο μίσθωμα 102.000 δραχμές. Όμως, πολλές εργασίες δεν είχαν ολοκληρωθεί, όπως αυτή της ύδρευσης, την οποία ο μισθωτής ως εργολάβος ανέλαβε να εκτελέσει, το Νοέμβριο του ιδίου χρόνου, με απευθείας ανάθεση.
Όμως, το Κοινοτικό Συμβούλιο Αλαγονίας αποφάσισε να αναβάλει την υπογραφή της μίσθωσης «μέχρις ότου ο υπόχρεως εργολάβος αποπερατώσεως του Τουριστικού Ξενώνος παραδώσει την κλείδα αυτού και πραγματοποιηθεί γενική δοκιμή της λειτουργίας των εσωτερικών εγκαταστάσεων θερμάνσεως, ηλεκτρικού ρεύματος και υδρεύσεως τούτου».
Τον Ιούλιο του 1971, ο Πέτρος Τσορβάς, δικηγόρος, μέλος του Φυσιολατρικού Ομίλου Καλαμάτας, ύστερα από επίσκεψή του με μέλη και φίλους του ομίλου γράφει στην εφημερίδα «Σημαία» της Καλαμάτας: «Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1270 μέτρα. Το τοπίο είναι αλπικό. Άρχισε να λειτουργή εδώ και δύο μήνες περίπου. Είναι περίφημα επιπλωμένο και λάμπει από πάστρα και καθαριότητα, η παραμονή είναι ευχάριστη γιατί βρίσκεται κανείς ανάμεσα σε μια πολιτισμένη ατμόσφαιρα. Ζεστά και κρύα νερά. Ένα προσωπικό εξυπηρετικό και ευγενέστατο. Κουζίνα εκλεκτής ποιότητος. Μετά το φαγητό βγαίνουμε στις περίφημες βεράντες του περιπτέρου, καθόμαστε στις αναπαυτικές του πολυθρόνες και παίρνουμε το καφεδάκι μας. Κάτω από τις βεράντες του περιπτέρου ελάτια θεόρατα, πυκνά, καταπράσινα που λογχίζουν τον ουρανό σα σπαθιά, κατακαλύπτουν τα πάντα. Και δεν βλέπουμε τίποτ’ άλλο παρά μια απέραντη ελατίσια θάλασσα, χαίρεται το μάτι πράσινο…, το τουριστικό περίπτερο της Αλαγονίας, είναι ένα στολίδι της περιοχής».
Το Τουριστικό Καταφύγιο συνέχισε να λειτουργεί με τον ίδιο μισθωτή μέχρι το 1995, οπότε, έπειτα από νέα δημοπρασία, νέος μισθωτής αναδείχτηκε ο Βεργινάδης Παναγιώτης (20.4.1995) για 20 χρόνια. Δέκα χρόνια αργότερα, το 2005, για τις ανάγκες του Τουριστικού Καταφυγίου έγινε προσθήκη λυόμενης ξύλινης κατασκευής 90 τ.μ.
Της Δρος Δήμητρας Σταθοπούλου-Καπετανάκη
ΠΗΓΕΣ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αρχείο Κοινότητας Αλαγονίας (πρ. Σίτσοβας) (1960-1994). Φάκελοι 14-23, 32, ΓΑΚ-Αρχεία Ν. Μεσσηνίας
Τουριστικός Οδηγός Μεσσηνίας, έκδοσις Περιοδικού Νομαρχίας Μεσσηνίας «ΑΡΙΣΤΟΜΕΝΗΣ», Καλαμάτα 1970
Εφημ. «Σημαία», αρ. φυλλ. 17.460/27.07.1971
-Το κείμενο είναι από το «ΛΑΚΩΝΙΚΟΝ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ 2015», αφιερωμένο στον Ταΰγετο.
Το χρονικό της ανέγερσης του «Ορεινού Καταφυγίου Ταϋγέτου» (Τουριστικό Ταϋγέτου)
